محیط زیست گره گشای مسائل کور سیاسی

ترسیب کربن (CSP) فرایندی است که طی آن دی اکسیدکربن از اتمسفر گرفته شده و در اندام های هوایی و زمینی درختان، لاشبرگ و خاک های جنگی به صورت هیدرات کربن و کربن آلی ذخیره می شود. ضمن اینکه ترسیب کربن ((Carbon sequestration در بیوماس و خاک باعث تعدیل اثر گلخانه ای و افزایش کیفیت خاک شده و از فرسایش خاک جلوگیری می کند.

در حال حاضر مراتع و جنگل ها نقش زیادی در ترسیب کربن بر عهده دارند؛ جنگل ‌ها، کربن موجود در جو را جهت فرآیند فتوسنتز و غذاسازی جذب کرده و در اندام‌ های هوایی و زمینی درختان، لاشبرگ و خاک‌ های جنگلی ترسیب می ‌کنند.

در این بین جنگل های هیرکانی(خزری)، جنگل های بازمانده از دوران سوم زمین شناسی و عصر یخبندان که امروزه با عناوین مختلفی مانند فسیل زنده یا موزه طبیعی، پیرترین یا قدیمی ‌ترین جنگل‌ دنیا در ایران شناخته می شوند، با وسعت دو میلیون هکتار نقش بسیار زیادی در ترسیب کربن دارند. جنگل هایی که ۳۱۰ هزار هکتار آن تابستان امسال به ثبت یونسکو رسیده است.

دکتر فریبرز جمالزاده فلاح، رئیس سازمان جهاد دانشگاهی استان گیلان در این خصوص به سیناپرس گفت: رهاسازی بیش از حد کربن در اتمسفر یکی از مشکلات اساسی در فرایند گرمایش جهانی زمین است. مشکلی که باعث شده اکنون در دنیا طرحی با عنوان ترسیب کربن مطرح و کشورها پیگیر آن باشند. گروه پژوهشی محیط زیست پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی نیز اکنون هم در رساله دکترا و هم در قالب طرح های پژوهشی پیگیر این مساله است.

سرپرست پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی درباره اهمیت اجرای این طرح اظهارداشت: اکنون کشورها به صورت پایشی میزان کربن ناشی از فعالیت های انسانی و کشاورزی را محبوس می کنند تا مانع از فرار کربن شوند زیرا آینده کره زمین را در گروی این قضیه می دانند؛ هرچقدر میزان ترسیب یا رسوب کربن در پوسته زمین و فعالیت های انسانی و کشاورزی زیادتر باشد، جو و اتمسفر پاکیزه تری خواهیم داشت.

این عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی افزود: یکی از نیازهای اساسی برای حفظ گونه ها و زیستگاه های کشور( از جمله زیستگاه هیرکانی) کسب اطلاعات پایه در حوزه آبخیزی و آمایشی است. به عنوان مثال ما در حوزه جنگل های هیرکانی شمال کشور باید اطلاعات پایه ای نسبت به ترسیب کربن نسبت به فرار کربن داشته باشیم تا بتوانیم با اتخاذ تدابیری اصولی در زیستگاه ها تعادلی میان ترسیب و فرار کربن برقرار کنیم.

مدیر کل پیشین دفتر سواحل سازمان محیط زیست خاطرنشان کرد: این نیاز به طرح های پایه ای نیاز دارد که اکنون مدل های آن در دنیا در حال اجراست. تمامی کشورها با استفاده از این اطلاعات پایه ای سعی در حفظ زیستگاه و گونه های گیاهی و جانوری خود دارند.

وی یادآور شد: هرچند اکنون پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی در حد اجرای دو تا سه پروژه به این مساله ورود پیدا کرده است اما باید اعتراف کنیم که هم اکنون در ابتدای این مسیر و راه قرار داریم. در مجموع کشور ایران در زمینه ترسیب کربن نسبت به کشورهایی که نگرانی بیشتری نسبت به این مساله دارند، عقب تر است اما امیدواریم با ادامه این کار گام های اساسی پیرامون این مساله برداریم زیرا اگر این امر تحقق نیابد، حفظ گونه و حفظ وضعیت فعلی زیستگاه ها دچار تردید و ابهام می شود.

جمالزاده در پایان گفت: هرچند اکنون ایران در شرایط تحریم به سر می برد اما محیط زیست می تواند گره کور بسیاری از مسایل سیاسی را بگشاید. در حال حاضر بحث مهمی در محیط زیست تحت عنوان دیپلماسی محیط زیست وجود دارد، بنابراین ثبت جهانی جنگل های هیرکانی می تواند روند طرح های پژوهشی، تحقیقاتی و کاربردی این حوزه را تسریع کند.

حتی با ثبت جهانی این پدیده اکولوژیک می توانیم به طرح هایی ورود پیدا کنیم که سازمان ملل نسبت به این مناطق حساس، مزایایی اختصاص می دهد؛ با ورود به این طرح ها می توان از مزایای مادی و معنوی سازمان ملل برخوردار شویم.

گزارش: فرزانه صدقی

No tags for this post.