قصه پر غصه کم آبی ایران

بسیاری از دانشمندان بر این باورند که بشر تا نیم قرن آینده در سرتاسر کره زمین برای تامین آب خود با مشکل روبرو خواهند بود. زنگ خطر این بحران در برخی از مناطق دنیا به ویژه در غرب آسیا و شمال آفریقا زودتر از این زمان به صدا درآمده است.

به گزارش سیناپرس، منابع آبی ایران نیز به دلیل خشکسالی، کاهش بارندگی ها، برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی، سدسازی غیر ضروری، حفر چاه های غیر مجاز، روز به روز در معرض تهدیدهای مختلف قرار دارد.

علی سلاجقه، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در این خصوص با تاکید بر اجرای طرحی نو برای حفاظت از منابع آبی، گفت: هر سال بیش از ۱۰۰ میلیارد متر مکعب از منابع سطحی آب برداشت می ‌شود و دو میلیون هکتار از تالاب‌ های ایران نیز تبدیل به منشاء گرد و غبار شده اند. اکنون در میانه شرایط تغییر اقلیم و خشکسالی قرار گرفته‌ ایم بنابراین باید هرچه سریع ‌تر طرحی نو اجرا و به دور از  تعصب دستگاهی مشکل آب کشور را برطرف کنیم.

به گفته ابوالفضل اکبرپور، معاون پژوهش، فناوری و نوآوری دانشگاه بیرجند، نبود مدیریت و برنامه‌ ریزی اصولی و صحیح برای استفاده از مقدار آب موجود، محدودیت منابع آبی کشور از نظر کمی و کیفی و استفاده نادرست از منابع آب‌ های سطحی و زیر زمینی، نگرانی‌ ها از خشکسالی و شدت گرفتن بحران آب به‌ خصوص در مناطق خشک کشور را افزایش داده است. مصرف ذخایر آب استراتژیک تجدیدناپذیر نیز به دلیل کمبود بارش ها، رشد جمعیت و افزایش برداشت از سفره های آب زیر زمینی به وضعیت نگران‌ کننده‌ ای رسیده است بنابراین برای مقابله با خشکسالی و جلوگیری از شدت گرفتن بحران آب باید همزیستی با کم‌ آبی مورد توجه قرار گیرد.

کشور هر دهه نیم درجه گرمتر شده است

دکتر صادق ضیائیان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع آب و هوا گفت: ایران از ۵۰ سال گذشته تاکنون درگیر روند صعودی دمای هوا است به گونه ‌ای که از ۵۰ سال گذشته ۲ درجه سانتی‌ گراد هوای کشور گرم‌ تر شده است. علاوه بر آن، میزان بارش‌ ها نیز کاهش یافته به گونه ‌ای که سالی یک میلی‌ متر از میزان بارش‌ های کشور کاهش پیدا کرده است.

وی افزود: در کنار کاهش بارش و افزایش دما، کشور با پدیده افزایش تبخیر و تعرق نیز مواجه است؛ این افزایش تبخیر و تعرق و کاهش بارش‌ها بیانگر آن است که کشور روز به روز خشک و خشک‌تر می ‌شود.

آب های زیرزمین رگ حیات زمین هستند

دکتر کریم سلیمانی، استاد تمام دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در این خصوص به خبرنگار سیناپرس گفت: طی چند سال اخیر شاهدیم مردم اصفهان، یزد و دیگر نواحی گرمسیر کشور نسبت به تامین آب شرب و مورد نیاز کشاورزی شان با مشکل مواجه اند. در حال حاضر در ابتدای این تغییرات هستیم اگر این مساله به خوبی مدیریت نشود و مدیران با دانش و آگاهی نتوانند از نظر علمی و روابطی با مراجع تحقیقاتی و دانشگاه ها ارتباط خوبی برقرار و مسایل را حل کنند، در آینده نزدیک دچار مشکلات زیادی خواهیم شد.

وی افزود: وقتی منابع آب سطحی یا زیر سطح زمین بیش از حد متعارف برداشته شوند، زمین ناپایدار شده و فرو می ریزد. بحث فرونشینی زمین، ارتباط مستقیمی با برداشت آب های زیر زمینی دارد. آب های زیرزمینی مانند خون بدن، رگ حیات زمین هستند. این آب ها باید حفظ شوند. برداشت بیش از حد آب های زیرزمینی باعث فرونشست زمین می شود. فرونشینی زمین پدیده خیلی خطرناک است. این نوع خطر باعث می شود، مردم مهاجرت کنند. وقتی جمعیتی از استانی به استان دیگر مهاجرت کنند، پیامدهای اجتماعی و مشکلات امنیتی به بار می آورد.

آب شرب و مصارف بهداشتی باید جدا شوند

جدا از محدودیت منابع آبی باید استفاده درست و مدیریت مناسبی نیز از منابع آب‌ های سطحی و زیر زمینی مان نداریم به عنوان مثال مصارف آب شرب و بهداشتی مان یکی است؛ امری که اکنون در جهان مرسوم و متداول نیست.

محمد درویش، فعال محیط زیست با انتقاد به این مساله گفت: در هیچ کشوری آب شرب و مصارف بهداشتی یکی نیست، اما در ایران مجبور هستیم برای شست ‌و شو از آب تصفیه ‌شده و سالم شرب استفاده کنیم. اگر دولت این دو آب مصرفی را جدا می کرد، با افزایش قیمت آب، مردم مجبور می شدند دیگر برای شست ‌و شو، استحمام و شستن خودروهایشان از آب شرب استفاده نکنند.

وی افزود: همچنین کنتور آب آپارتمان ها در مجتمع های مسکونی یکی است. طبیعی است در چنین شرایطی انگیزه‌ای برای کاهش مصرف آب وجود نداشته باشد زیرا مصرف آب در مجتمع‌ ها تقسیم بر تعداد هر خانواده می‌ شود. اگر لوله ‌های آب شرب و بهداشتی جدا باشد، مردم با کاهش مصرف آب سعی می ‌کنند هزینه کمتری برای شست ‌و شو بپردازند.

رفع مشکل آب صنایع با استفاده از آب های خاکستری

استفاده از پساب ها و آب های خاکستری از دیگر اقداماتی است که دولت می تواند برای رفع مشکل کم آبی کشور بکار گیرد. اخیرا وزارت نیرو در پی تحقق این مهم، دستورالعملی برای طرح‌ های بازتخصیص و کاهش هدررفت آب با مشارکت بخش عمومی و خصوصی ابلاغ کرده است؛ براساس این بخشنامه صنایع کشور باید تمهیداتی  پیرامون این مساله در نظر بگیرند تا از این پس صنایع پساب را جایگزین آب متعارف مصرفی خود کنند.

مسعود علویان صدر، عضو هیئت مدیره شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور در این زمینه گفت: با توجه به مشکلاتی که در حوزه تامین آب شرب در کشور وجود دارد و ضرورت مدیریت مصرف، وزارت نیرو تصمیم گرفته است از محل پساب حاصل از فاضلاب، بخشی از نیاز آب صنایع را برطرف کند. یکی از وظایف اصلی شرکت ‌های آب و فاضلاب تامین پایدار آب شرب مردم است و از این پس برای تامین پایدار آب شرب باید پساب جایگزین بخشی از تخصیص آب با کیفیت به صنایع شود.

گزارش: فرزانه صدقی

No tags for this post.