دردی که با مرزه آرام می شود

گیاه مرزه خوزستانی با نام علمی Satureja khuzistanica Jamzad متعلق به تیره نعناعیان است. در حال حاضر این گونه در بازار گیاهان دارویی به عنوان شستشو دهنده کلیه و مجاری ادراری، کاهش دهنده فشار خون، چربی خون و قند خون عرضه می شود و اثرات ضد التهابی، ضد میکروبی و ضد درد این گیاه به اثبات رسیده است.

اسانس این گیاه در کرک های غده ای بخش های هوایی آن ساخته می شود که حاوی مقادیر بالایی از ترکیب دارویی کارواکرول است؛ اسانس ها ترکیبات شیمیایی پیچیده ای هستند و اغلب اجزاء اصلی موجود در تحقیقات نشان می دهد چهار تركيب شيميايی ضد درد در گياه مرزه وجود دارد. آنچه در تحقيقات جديد به آن اشاره شده وجود تركيبات شيميايی با خواص ضد التهابی و ضد درد در نمونه‌هايی از گياه است كه نه به شكل وحشی بلكه به صورت دستی كاشته شده‌اند.

پيش از اين به خواص 2 تركيب ( بتا سيتسترول و اسيد اورسوليك) از 4 تركيب شيميايی موجود در قسمت برگ و ساقه مرزه اشاره شده بود. به عنوان مثال تركيب بتا سيتسترول كه در بادام زمينی نيز وجود دارد، منجر به توقف رشد غده پروستات در حيوانات آزمايشگاهی می ‌شود.

همچنين گزارش‌ های متعددی مبنی بر اثر ضد التهابی اسيد اورسوليك برای درمان سوختگی‌ ها و نيز اثر بازدارندگی آن بر رشد تومورها منتشر شده است. خواص ضد التهابی اسيد اورسوليك منجر به استفاده وسيع از اين تركيب در صنايع آرايشی شده است. در مطالعات جدید اثرات ضد درد و ضد تشنج کارواکرول و تیمول به عنوان دو ترکیب عمده اسانس گیاه نیز ثابت شد. در بين مصارف بومی از گياه مرزه در ايران می توان به استفاده از آن برای تسکين دندان درد اشاره کرد که به علت وجود این دو ترکیب است.

*دكتر سعيد توكلی، دکترای تخصصی فیتوشیمی، پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی

No tags for this post.