تالابی که مظلوم واقع شد

استفاده از گیاه آزولا از جمله مواردی است که توان اکولوژیک این تالاب را کاهش داده است؛ حدود سه دهه پیش گیاهی به نام آزولا (سرخسی آبزی) از کشور فیلیپین وارد ایران شد تا در مزارع برنج به عنوان کود طبیعی مورد استفاده قرار بگیرد.

آزولا در همزیستی با «جلبک سبز-آبی آنابائنا آزولی» می تواند نیتروژن خود را از هوا تامین کند، به همین دلیل از گذشته به عنوان کود سبز مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین آزولا کاربردهای وسیعی مانند استفاده های زینتی، خوراک دام، کمپوست و جایگزینی با سموم علف کش خطرناک( برای کنترل علف‌های هرز مزارع برنج) دارد.

اما متاسفانه ورود این گیاه (که معمولا در آب های راکد و آرام نهرها، تالاب ها و شالیزارها از نواحی معتدله گرفته تا نواحی گرمسیری یافت می شود) به اکوسیستم کشور و سوء مدیریت مصرف آن خسارات قابل توجهی را در پی داشته است؛ آزولا مانع رسیدن نور به اعماق آب می شود و همچنین پیدا کردن غذا برای پرندگان را با مشکل مواجه می کند.

احیای تالاب انزلی با روش های خطرناک

چالش های محیط زیستی این تالاب باعث شد تا روش های مختلفی برای احیای آن در نظر گرفته شود؛ استفاده از روش بایوجمی از جمله آنهاست. این در حالی است که ادعای احیای تالاب انزلی با روش بایوجمی، امروزه به چالش بزرگ محیط‌ زیستی در گیلان تبدیل شده است.

مجریان این طرح استفاده از نانو ذرات در بایوجمی را مردود دانسته اند اما تاکید بر استفاده از دی اکسید تیتانیوم آن هم به مقدار بسیار ناچیز داشته اند. در حالی که حتی استفاده ناچیز از ماده تیتانیوم برای محیط زیست و انسان بسیار خطرناک است؛ طبق مقالات موجود و اعلام آژانس سلامت سازمان ملل، این ماده بسیار مضر و سرطان زا است.

مقدار بسیار کمی از مواد نانو در صورتی که وارد محیط آبی شود، می تواند به میزانی باورنکردنی گسترده شده و تاثیری به مراتب بیشتر نسبت به حالت عادی خود داشته باشند و اثرات زیست محیطی زیادی به جا بیاورد. اهمیت این مساله باعث شد دادستان بندرانزلی به این مساله ورود پیدا کند و اجرای این طرح را متوقف کند.

سید رحمان سیدزاده، دادستان بندرانزلی در این خصوص گفت: نتایج نمونه‌ های ارسال شده طرح بایوجمی به سه آزمایشگاه نشان داد که مواد استفاده شده در این طرح نانو بوده در حالی ‌که محیط زیست اصرار دارد که این مواد نانو نیست.

وی افزود: رئیس ستاد نانو کشور نیز اعلام کرده است که بایوجمی در هیچ کشور دیگری تاکنون اجرایی نشده و مواد مورد استفاده آنان نیز از هیچ استانداردی برخوردار نیستند اما متاسفانه هم اکنون این طرح در سطح 12 هزار هکتار از تالاب انزلی اجرایی شده است.

به گفته وی، پرونده توقف طرح بایوجمی تالاب انزلی در تهران مورد بررسی قرار می ‌گیرد و به اتهامات رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور نیز رسیدگی خواهد شد.

مانع تراشی محیط زیست به تلافی توقف طرح بایوجمی؟

حال تالاب انزلی به قدری ناخوش است که دیگر توان تحمل فشار دیگری مانند عبور خط آهن بندر انزلی را ندارد؛ برای توسعه بندر انزلی پیشنهاد شده است تا راه‌آهن انزلی به این بندر برسد. در این مسیر خط راه آهن از رشت به سمت انزلی به پیربازار رسیده و پس از آن به دو شاخه تقسیم می‌ شود؛ یک شاخه آن از مناطق خیلی حساس تالاب انزلی عبور نمی ‌کند بنابراین سازمان حفاظت محیط زیست با آن مشکلی ندارد اما شاخه دوم این مسیر حدود ۷ کیلومتر از داخل شهر انزلی و از کنار تالاب عبور کند که اجرای آن در آینده مشکلات محیط زیستی و اجتماعی زیادی برای مردم آن منطقه ایجاد خواهد کرد.

مسعود باقرزاده کریمی، سرپرست دفتر حفاظت و احیای تالاب‌ ها در سازمان حفاظت محیط زیست در این زمینه به ایرنا گفت: تقریبا از یک پنجم ظرفیت اسکله انزلی استفاده می‌ شود در حالی که اگر روی تقویت گردشگری این بخش از اسکله هزینه شود، هم تالاب نجات می‌ یابد و هم بخش صنعتی اسکله از شهر خارج می ‌شود و بندر فعلی نیز از آلودگی صوتی نجات می ‌یابد.

وی افزود: سناریویی که هم اکنون سازمان محیط زیست تعریف کرده است موجب می ‌شود تا ۷ کیلومتر خط راه آهن از وسط شهر انزلی عبور نکند و تالاب نیز در معرض خطر قرار نگیرد.

وی اظهارداشت: چندی پیش یک موج ‌شکن جدید برای بندر انزلی احداث کردند که نقش زیادی در از بین بردن تالاب انزلی دارد. سازمان محیط زیست به دنبال برچیدن این موج شکن است. در صورت اجرای سناریوی سازمان محیط زیست می ‌توانند از این موج‌ شکن برای ایجاد اسکله استفاده کنند.

باقرزاده کریمی تاکید کرد: پیشنهاد ما این است که بخش صنعتی و باربری اسکله جدا و به حد فاصل منطقه آزاد و بندر انزلی انتقال داده شود. حتی می توان اسکله احداث شده منطقه آزاد انزلی را نیز گسترش داد و به بخش صنعتی و تجاری تبدیل کرد.

وی با تاکید بر اینکه تالاب انزلی توانایی تحمل فشار دیگری را ندارد، گفت: هم اکنون میان ‌گذر انزلی یک بخش تالاب را نابود کرده است. موج ‌شکن هم آن را خفه کرده و قرار است راه‌آهن نیز از کنار آن عبور کند.

به گفته وی، این ادعا که سازمان محیط زیست به تلافی توقف طرح بایوجمی در تالاب انزلی، مانع اجرای خط راه‌آهن انزلی شده است به هیچ عنوان صحیح و منطقی نیست.

این در حالی است که حسن خسته‌بند، نماینده مردم بندرانزلی معتقد است، محیط زیست به تلافی توقف طرح بایوجمی، می خواهد در روند احداث پروژه راه آهن رشت – انزلی اختلال ایجاد کند.

وی در این خصوص گفت: برخی با طرح مسایلی مانند وجود خطر زیست محیطی پروژه راه آهن رشت – انزلی برای تالاب، می‌خواهند در مسیر عملیات اجرایی آن سنگ ‌اندازی کنند؛ مدیرکل محیط زیست گیلان اکنون دلسوز تالاب انزلی شده است در حالی ‌که مدت‌ها از طرح خطرناک بایوجمی دفاع می ‌کرد.

گزارش: فرزانه صدقی

 

No tags for this post.