آب و هوای متغیر ایران به علت تغییر اقلیم است

اما در این بین برخی دیگر معتقدند اکنون اعلام ورود ایران به دوره ترسالی زود است اگرچنانچه سال آینده نیز شاهد بارش های خوب در ایران باشیم می توانیم ادعا کنیم که کشور وارد دوره ترسالی شده است. کارشناسان دیگر اظهار داشته اند این ادعا مبنای علمی ندارد و ایران همچنان در شرایط خشکسالی و کم‌آبی قرار دارد و بارش‌های اخیر هم «اتفاقی» رخ داده است. گروهی دیگر نیز ادعا می‌کنند تغییر اقلیم باعث سیل ‌های اخیر در ایران شده و برخی دیگر شایعه می‌کنند که مشکل ورشکستگی آبی در ایران و بحران آب به خاطر بارندگی‌های اخیر حل شده است. واکاویی بیشتر این مساله باعث شد گفت و گویی با پروفسور حسین اردکانی، بنیانگذاران هواشناسی ایران ترتیب دهیم که در ادامه آن را می خوانید.

 

آیا واقعا ایران وارد دوره ترسالی شده است؟ اینکه گفته می شود یک دوره ترسالی 20تا 40 ساله در پیش رو داریم درست است؟ برخی از کارشناسان مدعی هستند که بارش های اخیر ربطی به تر سالی ندارد و بیشتر به تغییر اقلیم ایران ارتباط دارد و ایران همچنان خشکسال است. لطفا در این خصوص توضحیاتی بفرمایید.

من 2 سال پیش به خبرگزاری ها و نشریات مختلف اعلام کردم که احتمالا ایران وارد دوره ترسالی می شود. ترسالی و خشکسالی هریک دارای مفاهیم و تعاریف هستند. این تعاریف را باید از نظر اقلیم شناسی و هواشناسی عنوان کنیم. طبق تحقیقاتی که من در آمریکا انجام دادم به این نتیجه رسیدم که ایران از سال 1377 تا 1397 تقریبا یک دوره بیست ساله خشکسالی را پشت سر گذاشته است. در این دوره 20 ساله میزان بارندگی های ایران و خاورمیانه کمتر از حد نرمال بوده است. در این مدت تعداد دور پیوندهایی که برای سیستم جوی برای منطقه ما آورد-که می تواند بارش را ایجاد بکند- خیلی کم بوده است. چند دور پیوند است که تقریبا این اقلیم ها را تا اندازه ای کنترل می کند. اگر این دور پیوندها بعضی هایشان با یکدیگر جفت بشود می تواند منطقه را از بارش های کم یا بارش های زیاد برخوردار کند. من بررسی و مشاهده کردم هرچند در 20 سال گذشته، تعداد آن دور پیوندهای که برای سیستم جوی برای منطقه ما آورد خیلی کم بوده اما به نظر می رسد برای 20تا 30 سال آینده ما وارد یک دور پیوندهایی خواهیم شد که وارد خاورمیانه یا دریای مدیترانه می شود. این دور پیوندها می توانند برای ما بارندگی های بیشتری به وجود آورند. در نتیجه ما طی 20 تا 30 آینده بارش های خیلی خوبی خواهیم داشت. در سال های پیش رو باید انتظار داشته باشیم میزان بارش های ما نرمال یا بیشتر از نرمال باشد.

 

پیش بینی می کنید میزان این بارش ها در فصل بهار بیشتر باشد یا در تمامی فصول این بارندگی ها وجود خواهد داشت؟

این میزان بارش ها را باید سالیانه در نظر بگیریم. پیش بینی می شود در طول 20 سال آینده( نه تنها فصل بهار یا زمستان) این میزان بارندگی در حد نرمال یا بیشتر از حد نرمال باشد. ممکن است برخی از سال ها ما سال سختی در پیش رو داشته باشیم. سرما یا برف بیشتری داشته باشیم. هرچند ممکن است 2تا 3 سال این ایام بارش هایمان کمتر از نرمال هم باشد. در مجموع تعداد سال هایی که بارش ما نرمال یا بیشتر از حد نرمال است به مراتب بیشتر از تعداد سال هایی است که تعداد بارش کمتر از نرمال است.  پیش از آغاز سال جدید، من پیش بینی کرده بودم که بهار امسال بارندگی های ما در حد نرمال یا کمتر از آن باشد. فروردین امسال ما بارندگی های زیادی داشتیم اما اردیبهشت و خردادماه میزان بارندگی های ما کمتر از میانگین سال گذشته است.  بهار سال گذشته میزان بارندگی های ما 35 درصد بیشتر از حد نرمال بود.

وضعیت هوای امسال تابستان را چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا امسال تابستان خنکی پیش رو داریم؟

بعضی سال ها مانند امسال تابستان متغیری( summer chaos) خواهیم داشت یعنی یک روند کاملی را طی نمی کند. ممکن است یک مدت کوتاهی حتی در جنوب ایران هوای خنک و بارش داشته باشیم اما  در یک دوره 10 روزه شاهد گرمای خیلی زیاد باشیم بنابراین چنین نوع  آب و هوای متغیر می تواند نشانه ای از تغییر اقلیم داشته باشد زیرا گاهی حالت های غیر نرمالی در منطقه نشان داده می شود.

 

آیا با ورود کشور به دوره ترسالی خشکسالی ایران کاملا از بین می رود و سفره های زیر زمینی و دریاچه های ما پر از آب می شود و دشت‌های تشنه ایران بار دیگر سیراب می شوند یا اینکه بنابر گفته برخی از کارشناسان همچنان ایران در خشکسالی و کم آبی به سر می برد؟

به تصور من باید میزگردی علمی در رسانه ملی مانند صدا و سیما برپا شود و افراد ذیصلاح و صاحبنظران این نظریه به بحث و مناظره بنشینند و نظریه های خود را مطرح کنند. این نظریه ها ممکن است تایید یا رد شود. تک صحبتی در رسانه ها اصلا فایده ای ندارد. در تمامی دنیا چنین روالی وجود دارد. باید نظریه ها با استناد در این میزگردهای علمی مطرح و از سوی کارشناسان مورد بحث و تحلیل قرار بگیرد. 2 سال پیش من چنین نظریه ای را مطرح کردم. شاید اگر مسوولان و مقامات ما می دانستند که ما در این دوره ترسالی بارش ناگهانی بیش از حد نرمال خواهیم داشت، تمهیدات لازم را می اندیشیدند. ما اکنون باید خدا را شکر کنیم که دریاچه ارومیه بار دیگر با این بارش ها احیا شده است. اگر خداوند چنین موقعیتی برای ما ایجاد کرده است باید پاسدار آن باشیم. دریاچه ارومیه را باید در همین سطح تراز آبی نگه داریم. نگذاریم آب دریاچه زیاد تبخیر بشود. نباید آب های خروجی را زیاد بگیریم. آب های ورودی  و تبخیر باید کنترل بشوند. حداقل در همین سطح تراز آبی باید نگهش داریم. درست است که اکنون دریاچه ارومیه به طور کامل احیا نشده اما نسبت به چند سال گذشته واقعا احیا شده  و حیات دوباره یافته است. خداوند این دریاچه را دوباره به ما داده است.

 

برخی خشکسالی دو دهه ایران را به دسیسه های دشمن و طرح هارپ ارتباط داده اند، آیا این ادعا درست است؟

این ادعا واقعا واهی است. من چنین ادعای را قبول ندارم. اصلا طرح هارپ نمی تواند همچنین کارهایی بکند؛ منطقه را به سوی خشکسالی یا تر سالی ببرد. همانطور که اشاره کردم ما نیاز به یک دور پیوندهای مهم جهانی داریم که این دور پیوندها بتوانند با همدیگر جفت بشوند و منطقه ما را به منطقه بارشی یا خشکسالی ببرند.

 

همچنین ادعا می شود با کمک بارور سازی ابرها می توان به خشکسالی های ایران پایان داد. آیا چنین مساله ای صحت دارد؟

بارورسازی ابرها به صورت منطقه ای درست است. امروز در دنیا بارور سازی ابرها به صورت تحقیقاتی انجام می شود. من پیشنهاد می کنم برای حیات دوباره دریاچه ارومیه، بارورسازی ابرها را عملیاتی کنیم. منتها با متد و روش بسیار جدیدی که امروز در جهان انجام می شود. ما می توانیم بارور سازی ابرها را هنگامی که بارندگی منطقه کم، درجه تبخیرمان و خروجی آب از دریاچه خیلی زیاد است و آب ورودی مان نمی تواند این را تعادل کند، با اجرای برنامه صحیح در آن منطقه اجرا کنیم. این طرح برای منطقه ای که اصلا ابری ندارد مانند یزد یا مناطقی که ابر در آنجا کم است کاربرد ندارد. این مناطق باید از نظر بارورسازی مورد تحقیق و تایید قرار بگیرند و در نهایت با روش بسیار جدید به سرانجام برسد.

 

گفت و گو: فرزانه صدقی

 

No tags for this post.