روزنامه نگاری علمی تنها پیدا کردن موضوعات هیجان انگیز نیست

آمار به عنوان یک موضوع علمی، امروزه شامل مفاهیم و روشهائی است که درتمام پژوهش هایی که مستلزم جمع آوری داده ها به وسیله یک فرآیند آزمایش و مشاهده، و انجام استنباط و نتیجه گیری به وسیله تجزیه و تحلیل این داده ها هستند، اهمیت بسیار دارند.

نخستین هدف علم آمار؛ توصیف ساده، روشن و قابل فهم مشاهده ها  که معمولا ً در نمونه مناسبی از جامعه صورت  می گیرد و هدف دوم آن تعمیم نتایج مشاهده های مزبور به جامعه ای که نمونه از آن برگرفته شده، است.

 جمع آوری آمار و اطلاعات را می توان به زمان پیدایش اولین تمدنهای بشری نسبت داد، زیرا کلیه حکومتها و تمدنهای گذشته برای آگاهی از توان نظامی گری و میزان مالیات قابل وصول، مجبور به انجام آمارگیری و سرشماری از نفوس و کشاورزی خود هر چند به صورت ابتدایی بودند. اما به روایت تاریخ، نخستین مبانی آمارگیری توسط سلوکیان بنا نهاده شد.

 

سواد آماری چیست؟

سواد آماری (Statistieal Literacy) موضوعی در حوزه آموزش آمار بوده و عبارت است از توانایی بهره گیری صحیح آمارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که یک شهروند در زندگی روزمره با آنها مواجه است. افراد هر جامعه، به تناسب موقعیت و جایگاه خود، باید بتوانند آمارهای مرتبط با حوزه کاری خود را به خوبی تفسیر کرده، تا براساس آنها درست تصمیم بگیرند.

منظور از سواد آماری چگونگی استفاده از آمارهاست. این مقوله، در چند دهه اخیر به شکل جدی تری مورد توجه مراکز دانشگاهی و مراکز تولیدکننده آمار قرار گرفته است.

اغلب كسانی كه سواد آماری ندارند، نمی توانند آمارها را به خوبی تفسیر و تحلیل کنند. توانایی تفسیر درست آمارها، مهارتی است كه با تجربه حاصل می شود. سواد آماری مانند توانایی خواندن، نوشتن و صحبت كردن یك قابلیت است. نقش آمارها در سواد آماری مانند نقش كلمات در خواندن یك متن است .از کنار هم قرار گرفتن کلمات، یک جمله تشکیل می شود تا مفهومی را بیان کند و به همین ترتیب آمارها نیز در یک تحلیل و تفسیر مورد استفاده قرار می گیرند.

 

سواد آماری و روزنامه نگاری علمی

حال سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا ضرورتی دارد که یک روزنامه نگار علمی چیزی درباره آمار بداند؟

درس‌نامه آنلاین روزنامه‌نگاری علمی که از سوی فدراسیون جهانی روزنامه‌نگاران علمی تهیه شده در پاسخ به این سوال می گوید: مانند همیشه اعداد و آمار مهم هستند اما درک واقعی از یک تحقیق از آنها مهم تر است.

شاید هیچ حوزه ای از علوم به اندازه آمار از دشواری ها و فرضیات پنهان و دام ها مملو نباشد. به نظر می رسد که به سادگی می توان اشتباهی را مرتکب شد. آمار دانها بنا بر تجربه یکی از موثر ترین و کمک کننده ترین افراد در میان دانشمندان هستند.

با توجه به این پاسخ به نظر می رسد لزوم تجهیز یک روزنامه نگار و خبرنگار حوزه علم به سواد آماری به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و ارقام به خوبی روشن باشد.

چراکه، گزارشگران حتی با تجربه ترین آنها ممکن است گاهی با اولین نگاه در دام یک موضوع بیفتند و بخواهند در باره آن مطلبی بنویسند.

اما کار روزنامه نگاری علمی ‌تنها به پیدا کردن موضوعات هیجان انگیز خلاصه نمی‌شود. موضوعات بسیار پیچیده را باید به مسایلی قابل فهم تبدیل و آنها را در جای درست خود و در چهارچوب مناسبشان نشاند و این در شرایطی است نویسنده مجهز به علم تبیین و تشریح آمار و ارقام و یا همان سواد آماری باشد.

گزارش: هانیه حقیقی

No tags for this post.