روشی برای کاهش بذر علف‌های هرز در خاک

به گزارش سیناپرس به نقل از ایسنا،با توجه به رشد روزافزون جمعیت و نیاز به تولید محصولات غذایی بیشتر، لزوم استفاده بهینه از منابع در دسترس، روزبه‌روز بیشتر می‌شود. علف‌های هرز از عوامل مهم تأثیرگذار بر کاهش عملکرد محصولات و جلوگیری از استفاده بهینه از منابع هستند، عواملی که باید در مزرعه کنترل شوند. یکی از راه‌های مدیریت علف‌های هرز، به‌کارگیری روش‌های مکانیکی مانند طراحی شیاربازکن در راستای کاهش سبز شدن علف‌های هرز است.

امروزه شیاربازکن‌های تیغه باریک به‌صورت وسیع در جهان و به‌ویژه استرالیا در سیستم‌های کشت موسوم به بی‌خاک‌ورزی برای قرار دادن بذر و کود در داخل خاک استفاده می‌شوند. این شیاربازکن‌های تیغه باریک اغلب باعث افزایش به‌هم‌خوردگی خاک و پرتاب خاک به خارج از شیار می‌شوند که کاهش کیفیت کاشت را در روش بی‌خاک‌ورزی پایین می‌آورند. بعضی از مشکلات گزارش‌شده بر اثر پرتاب خاک عبارت‌اند از افزایش ارتفاع خاک قرارگرفته روی بذر در شیار جانبی، افزایش سبز شدن بذر علف‌های هرز و افت رطوبت خاک. همچنین اگر قبل از کاشت سموم از علف‌کش استفاده شود، افزایش پرتاب خاک می‌تواند سموم را به داخل شیار جانبی منتقل کند و از سبز شدن محصول بکاهد.

با توجه به این موضوعات، پژوهشگرانی از مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس در یک تحقیق، تأثیر شکل هندسی شیاربازکن بر بانک بذر علف‌های هرز یا همان ذخیره بذر علف‌های هرز در خاک را مورد بررسی قرار داده‌اند.

به گفته پژوهشگران فوق، تحقیقات قبلی روی تأثیر شیاربازکن بر حرکت خاک، عمدتاً در مخزن خاک انجام گرفته است. بنابراین نیاز بوده است تا تأثیر هندسی شیاربازکن بر بانک بذر علف‌های هرز در مزرعه نیز مورد بررسی قرار گیرد.

این تحقیق در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زرقان فارس اجرا شده است. در این پژوهش، مواردی چون شیاربازکن کج ساق، شیاربازکن تیغه‌باریک با زاویهٔ تمایل ۵۳ و ۹۰ درجه، شیاربازکن دیسکی، پنجه غازی و گاوآهن برگردان‌دار آزمایش شده‌اند. همچنین در این تحقیق عمق قرارگیری علف‌های هرز اندازه‌گیری شده است.

نتایج بررسی‌های محققین فوق نشان می‌دهد که شکل هندسی شیاربازکن بر جابه‌جایی بذر علف‌های هرز، تأثیر قابل‌توجهی دارد.

بر اساس این نتایج، شیاربازکن کج‌ساق به‌ترتیب با حدود ۲۷ و ۷ درصد، بیشترین و کمترین درصد بذر علف‌های هرز را در لایه سطحی و عمقی خاک به‌جای می‌گذارد. درحالی‌که گاوآهن برگردان‌دار با حدود ۱۳ و ۱۵ درصد کمترین و بیشترین درصد توزیع بذر علف‌های هرز را در لایه سطحی و عمقی خاک به‌خود اختصاص داده است.

دکتر علی‌اکبر صلح‌جو، استادیار پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس و همکارانش دراین‌باره می‌گویند: «این نتایج نشان می‌دهد که شیاربازکن کج‌ساق، می‌تواند با کاهش جابه‌جایی عمودی بذر علف‌های هرز در خاک و همچنین کاهش انتقال بذرهای قرار گرفته در سطح خاک به عمق خاک، موجب کاهش بانک بذر علف‌های هرز در درازمدت شود».

این محققان اعتقاد دارند: «نتایج پژوهش نشان می‌دهند که شکل هندسی شیار بازکن، بر جابه‌جایی بذر علف‌های هرز در خاک مؤثر است. شیاربازکن کج‌ساق، با توجه به طراحی آن، قابلیت کاهش جابه‌جایی عمودی خاک و کاهش به‌هم‌خوردگی خاک را دارد. بنابراین، این ابزار مفید، یعنی شیار بازکن کج‌ساق، می‌تواند برای کاهش بانک بذر علف‌های هرز و کنترل بهتر این گیاهان مزاحم، مورد استفاده کشاورزان قرار گیرد».

از این پژوهش مفید، مقاله‌ای علمی پژوهشی به رشته تحریر درآمده که نشریه «تحقیقات سامانه‌ها و مکانیزاسیون کشاورزی» وابسته به موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی به انتشار آن پرداخته است.

No tags for this post.