حذف رنگ‌های صنعتی به کمک بقایای کلزا
رنگ ها، موادی شیمیایی و جزو گروه ترکیبات آروماتیک هستند که در بسیاری از صنایع از قبیل نساجی، دباغی، کاغذ و مقوا، پلاستیک سازی و همچنین صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرند. در حال حاضر حدود 100 هزار رنگ مختلف در سراسر دنیا تولید می شود که میزان تولید سالانۀ آن حدود 70 هزار تن می باشد. در این میان رنگ های موسوم به «راکتیو» موادی بسیار مقاوم در مقابل تجزیه بیولوژیکی هستند.
فاضلاب بسیاری از صنایع با ورود به محیط زیست موجب آلودگی و ناپایداری آن گردیده و در این میان صنایعی نظیر صنعت نساجی به طور مرتب مقادیر زیادی رنگ را همراه با پساب های مربوطه به محیط زیست وارد می نمایند. مواد رنگی موجود در فاضلاب های صنعتی به دلیل سمیت برای جانداران، اختلال در کارایی سیستم های متداول تصفیه فاضلاب و تداخل در اکولوژی آب ها، بسیار حائز اهمیت هستند. به همین دلیل یافتن راه های ارزان و اقتصادی برای حذف آن ها از فاضلاب های نساجی و کارخانه های تولید رنگ دارای اهمیت ویژه ای است.
گروهی از پژوهشگران کشورمان از دانشگا های علوم پزشکی مازندران و زاهدان در تحقیقی جالب توجه، تاثیر بقایا و زایدات گیاه کلزا را در حذف یکی از این رنگ ها تحت عنوان «رنگ راکتیو قرمز 198» از محلول های آبی مورد بررسی و مطالعه قرار داده اند که نتایج آن در مجله دانشکده علوم پزشکی نیشابور سال دوم شماره 3 منتشر گردیده است.
برای انجام این مطالعه تجربی و آزمایشگاهی که در آن عواملی نظیر زمان تماس، پی اچ محلول، غلظت رنگ و دز جاذب بر کارایی جذب رنگ در محلول آبی مورد بررسی قرار گرفته است، بقایا و زایدات گیاه کلزا در فصل برداشت محصول از زمین های کشاورزی شهرستان ساری جمع آوری شده است.
نتایج آزمایش نشان می دهد که بقایای این گیاه زراعی دارای توانایی بالایی در حذف رنگ از محیط های آبی است. طبق نتایج به دست آمده، با افزایش دز مواد جاذب و همچنین زمان تماس میزان جذب رنگ راکتیو قرمز 198 افزایش معنی داری نشان می دهد.
بنا بر اظهار پژوهشگران، با توجه به کارایی مناسب، ارزانی و در دسترس بودن این نوع از جاذب های طبیعی می توان ضمن استفاده از آن ها به عنوان تصفیه گر آب و فاضلاب، از مزاحمت های به وجود آمده توسط آنان به عنوان پسماندهای کشاورزی رهایی پیدا کرد.
ساقه گیاه کلزا، یکی از پسماندهای لیگنوسلولزی است که میزان آن به دلیل افزایش تولید و مصرف روغن های گیاهی در ایران و جهان در حال افزایش است. تحقیقات نشان می دهد که میزان پسماند حاصل از کشت و برداشت گیاه روغنی کلزا در مزارع کشور در بعضی سال ها بیش از 58 هزار تن بوده که بخش قابل توجهی از آن به عنوان زایدات کشاورزی در مزرعه باقی مانده و یا سوزانده می شود.
No tags for this post.
