سواد رسانه ای یکی از مهمترین رئوس توسعه است

وی در این میان، نقش نهاد قدرت در آموزش سواد رسانه ای به مردم را بسیار مهم خوانده و گفت: سواد رسانه ای مردم یکی از مهمترین رئوس توسعه است.

این استاد ارتباطات ادامه داد: سواد رسانه ای مجموعه ای از تکنیک ها، ابزار، روش ها و آموزه هایی است که به مخاطب یاد می دهد تفکر انتقادی داشته باشد. یعنی هر اصل، خبر و یا گزارش را به صرف اینکه در مطبوعات چاپ می شود، یا از رسانه های دیداری- شنیداری پخش می شود، حتما و لزوما نباید قبول بکند.

عقیلی افزود: دیگر اینکه مخاطبی که سواد رسانه ای آموخته است یاد می گیرد منفعل نباشد. یعنی زیپ ذهنش را باز نکند و در اختیار سیل خانه برنداز و حجم بیش از حد اطلاعات و پیام هایی قرار بدهد که بعضی از آنها متناقض هستند. یعنی مخاطب نمی داند کدام یک از پیام ها را باور کند.

این استاد ارتباطات تصریح کرد: مخاطب باید متوجه باشد که در پس هر پیامی، یک اراده ای، سناریویی و نیتی وجود دارد. ما اگر سواد رسانه ای را اینگونه تعریف کنیم، بنابراین مخاطبی که مجهز به برخی از اصول و آموزه های سواد رسانه ای است، در برابر سیل پیام ها مواظب است، هر پیامی را به راحتی قبول نمی کند، منفعل نیست و فعال می شود. مخاطب ضمن اعتمادی که به رسانه ها دارد، حواسش جمع است که هر پیامی، شاید پیام صحیحی نباشد. بنابراین مخاطب در مقابل فضایی که رقابت رسانه ای، رقابت پیام ها، سرمایه گذاری هایی که در حوزه تولید و فرستادن پیام و منافعی که بر آنها مرتبط است، مواظبت می کند.

وی اضافه کرد: به همین دلیل مخاطب جستجوگر است و دست به انتخاب برتر می کند. در واقع نظریه استفاده و رضامندی همین است که وقتی سواد رسانه ای بالا باشد، حتی در جوامعی که میزان این نوع سواد کم باشد، مردم منافعی دارند و دنبال نوعی رضایت مندی هستند. بنابراین دنبال پیام ها و کانال هایی می روند که به نفعشان باشد.

عقیلی در رابطه با مسوولیت آموزش سواد رسانه ای گفت: آنچه که به نظر می آید و با تجربه ای که در چند کشور دنیا وجود دارد – و متاسفانه خیلی هم عمومیت ندارد- در کشورهای پیشرفته ای مثل هلند، کانادا، ژاپن و چند کشور معدود دیگر، مسوول آموزش سواد رسانه ای دولت و حکومت است. یعنی وزارتخانه ای مثل آموزش و پرورش، مشابه وزارتخانه ای که مربوط به امور عمومی مردم است، آموزش عالی و از همه جالب تر خود پارلمان. اینها را در بعضی از کشورها، دولت بودجه می بندد و نظارت می کند و یا به بخش خصوصی واگذار می کند.

وی تاکید کرد: نکته خیلی جالب این است که خود رسانه ها می توانند در بحث آموزش سواد رسانه ای کمک کنند. اما تناقض تلخی که در اینجا وجود دارد این است که هر چه میزان دقت، انتقاد، داشتن تفکر انتقادی و سرسختی مخاطب بالا برود، وظیفه دست اندرکاران تولید هم بالا می رود. یعنی در برابر سلیقه و گارد و یا آموزش هایی که مخاطب می بیند، رسانه ها دیگر باید پیام های متعالی ارائه بدهند. گزارش ها، مصاحبه ها و پیام های تولیدی آنها باید از یک درجه بالایی از تعالی، حرفه گرایی و سودمندی به نفع جامعه باشد. بنابراین اگر خود رسانه ها سطح سواد رسانه ای مردم را بالا ببرند، در تولید خودشان و پذیرش خودشان از طرف مردم مسئولیت بیشتری پیدا می کنند.

 

گزارش: هانیه حقیقی

No tags for this post.