مسأله فقط موتورسیکلت‌ها نیستند!
باوجود آنکه در ابرشهری مثل تهران، عوامل متعددی برای آلودگی هوا در نظر گرفته می‌شود، اما شاید بتوان گفت یکی از عمده‌ترین منابع آلاینده هوای شهر، موتورسیکلت‌های کاربراتوری هستند. حتی در بعضی از گزارش‌ها با رقم ده برابر توان آلایندگی موتورسیکلت‌ها نسبت به سایر وسایل نقلیه روبرو می‌شویم که شاید چندان هم عدد دقیقی نباشد، چراکه بر اساس آمار شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، مسئولیت بخش بسیار زیادی از آلودگی ایجادشده در هوای شهر، برعهده ناوگان حمل‌ونقل عمومی شهری است. اما به هرحال نمی‌توان انکار کرد که نقش موتورسیکلت‌ها در آلوده‌سازی هوا پررنگ و اساسی است.
باطری موتورسیکلت‌های برقی مهم‌ترین چالش سازندگان است
ایده برقی کردن موتورسیکلت‌ها برای شهری مثل تهران که با بحران آلودگی هوا دست به گریبان است، ایده درخشانی است و بحث باطری آن‌ها و میزان مسافتی که با یک بار شارژ می‌توان پیمود، موضوع مهمی است که باید به آن پرداخته شود، درست مانند باطری اتومبیل‌های برقی، با این تفاوت که در موتورسیکلت، باطری جای کمتری اشغال می‌کند و همین مسئله بزرگ‌ترین چالش تولیدکنندگان و استفاده‌کنندگان موتورسیکلت‌های برقی به حساب می‌آید. تا جایی که حتی بسیاری از کارشناسان بر این باورند که موضوع باطری در موتورسیکلت‌های برقی، ضعفی است که مانع استقبال زیاد از این وسیله نقلیه می‌شود.
اما موضوع مهم‌تر از طراحی و ساخت و جایگزینی باطری در این وسیله، مسئله چگونگی شارژ کردن باطری است. فرض کنیم که مشکل باطری در موتورسیکلت‌های برقی حل شود و ما بتوانیم موتورهایی با باطری مناسب در شهر داشته باشیم و خریداران را به انتخاب این موتورها ترغیب کنیم، سؤال مهمی که در این مرحله ایجاد می‌شود این است که این موتورسیکلت‌ها کجا باید شارژ شوند؟
سرنوشت خودروهای گازسوز در انتظار موتورسیکلت‌های برقی است
این همان اتفاقی است که درخصوص گازسوز کردن خودروها نیز رخ داده است. کافی است یک بار به پمپ‌های گاز سر زده باشید تا بدانید دقیقاً چه اتفاقی افتاده است؟ صف‌های کیلومتری ایجادشده در این ایستگاه‌های گاز مبین زمان چندین ساعته‌ای است که دارندگان خودروهای گازسوز باید در پمپ‌ها گاز هدر دهند تا بتوانند سوخت خودروی خود را تأمین کنند. اگر قرار باشد مشابه این اتفاق برای موتورسیکلت‌های برقی نیز تکرار شود و امکان شارژ از طریق برق خانگی برای موتورها در نظر گرفته نشود و دارندگان این موتورها ساعت‌ها برای شارژ باطری موتورسیکلت خود وقت بگذارند یا مجبور شوند که هزینه زیادی را بابت شارژ باطری پرداخت کنند، طبیعی است که مجدداً بازگشت به موتورسیکلت‌های کاربراتوری را شاهد خواهیم بود.
کسی به فکر حل معضل آلودگی هوا نیست
مهم‌تر از همه این‌ها به نظر می‌رسد که اساساً اراده‌ای برای حل معضل آلودگی هوا وجود ندارد. دلیل این ادعا هم این است که در تبصره‌ای که در پایان سال 94 و شروع سال 95 توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست ارائه شد و به تصویب هیأت دولت رسید، بر موضوع توقف شماره‌گذاری موتورسیکلت‌های کاربراتوری تأکید شده بود و این تبصره به سازندگان موتورسیکلت‌ها ابلاغ شد. اما این تبصره شامل بندی بود که به موتورسیکلت‌سازان اجازه می‌داد که این قانون را دور بزنند! به این معنا که ذکر شده بود این قانون برای موتورسیکلت‌هایی اجباری است که موتور آن‌ها بعد از ابلاغ این تبصره ثبت سفارش شده است. سازندگان موتورسیکلت‌ها هم قبل از اجرایی شدن این قانون، 430هزار موتورِ موتورسیکلت را ثبت سفارش کردند. به همین دلیل است که بعد از گذشت بیشتر از یک سال از تصویب این قانون، کماکان موتورسیکلت‌های کاربراتوری در کشور شماره‌گذاری می‌شوند و عملاً این شماره‌گذاری متوقف نشده است.
اما در بحث آلودگی هوا، علاوه بر موضوع ناوگان حمل و نقل عمومی و منابع جابه‌جا‌شوندۀ آلاینده‌ها، سهم منابع ثابت مثل خانه‌ها که با سوخت فسیلی گرم می‌شوند، نیروگاه‌ها، معادن و… نیز باید مدنظر قرار گیرد چراکه سهم بزرگی از آلایندگی هوای کلانشهرها را به خود اختصاص می‌دهند. این‌ها هم مواردی هستند که درست مانند موتورسیکلت‌های کاربراتوری باید در موردشان تصمیم‌گیری و اعمال تغییرات عمده صورت بگیرد. زمانی سازمان حفاظت محیط‌زیست تصمیم گرفت تا طرح معاینه فنی موتورخانه‌ها را به اجرا درآورد و قرار بر این بود تا اولین معاینه فنی در اجرای این طرح به موتورخانه سازمان حفاظت محیط‌زیست تعلق بگیرد، اما از آن‌جایی که موتورخانه سازمان محیط‌زیست فاصله بسیار زیادی با استانداردهای معاینه فنی موتورخانه‌ها داشت، این طرح را به‌صورت نمادین روی موتورخانه بیمارستان آتیه اجرا کردند و بعد از آن به دست فراموشی سپرده شد.
سیاست‌های دولت به بحران آلودگی هوا دامن می‌زند
در حال حاضر نیز دولت با افزایش تعرفه واردات خودرو، عملاً واردات خودروهایی که استانداردهای آلایندگی بالای یورو4، یورو5 و یورو6 را دارند بسیار گران کرده است و با این کار مردم را به سمت خودروهای بی‌کیفیت داخلی، که میزان آلایندگی بالایی دارند، سوق داده است. و از همه بدتر این‌که افزایش تعرفه واردات خودرو شامل حال خودروهای هیبریدی هم شده است. اگر افزایش تعرفه واردات خودرو با بهانه حمایت از تولیدات داخلی انجام شده است، بهتر است دولت توضیح بدهد که افزایش تعرفه واردات خودروهای هیبریدی برای حمایت از کدام خودروساز داخلی صورت گرفته است؟!
این اتفاق در شرایطی رخ داده است که کلانشهرهای ما از معضل آلودگی هوا در رنج هستند و شرایط بحرانی را سپری می‌کنند و همه می‌دانیم که خودروهای هیبریدی تا چه اندازه در کاهش میزان آلودگی هوا مؤثرند و اگر این خودروها با قیمت مناسب وارد کشور می‌شدند تا چه اندازه در حل این بحران کمک‌کننده بودند.
اما متأسفانه این اتفاق نمی‌افتد و دولت برای جبران کسری بودجه خود، دست به افزایش تعرفه‌های واردات خودرو زده است. از طرف دیگر هم مجلس با افزایش قیمت حامل‌های انرژی مخالفت کرده است که البته اقدام درستی است، یعنی نمی‌شود که ما هم تعرفه واردات خودروهای کم‌مصرف و هیبریدی را بالا ببریم و هم قیمت سوخت را افزایش دهیم، بالاخره باید در این میان مجالی برای نفس کشیدن مردم هم باقی گذاشت! اما به هرحال عدم موافقت مجلس با افزایش قیمت حامل‌های انرژی باعث می‌شود که سوخت به میزان سابق به مصرف برسد و آلودگی هوا همچنان تداوم یابد.
حقیقت امر این است که اراده ای قطعی برای حل معضل آلودگی هوا وجود ندارد، اگرنه موتورسیکلت‌های برقی هم می‌توانند در صورت اجرای درست، بخشی از برنامه‌ای باشند که برای رفع آلودگی هوا باید اجرایی شود.
No tags for this post.
