ارتباط صنعت و دانشگاه؛ چالش انفورماتیک پزشکی

وی پس از اخذ مدرک کارشناسی ارشد در رشته آموزش مدارک پزشکی، سال 1385 برای ادامه تحصیل به  دانشگاه آمستردام هلند رفت و در نهایت موفق به اخذ مدرک دکترای تخصصی انفورماتیک پزشکی از این دانشگاه شد. او سال 1390 به میهن بازگشت و به عنوان عضو هیات علمی و استادیار دانشگاه علوم پزشکی کرمان به فعالیت پرداخت و به اتفاق چند نفر از همکارانش مرکز تحقیقات انفورماتیک پزشکی ایران در دانشگاه کرمان را دایر کرد و به انجام کارهای تحقیقاتی در زمینه  انفورماتیک پزشکی، تعامل انسان و کامپیوتر، مهندسی کاربردپذیری، مهندسی عوامل انسانی و سیستم ثبت دستورات پزشکی پرداخت.

خواجویی هم اکنون مدیر مسوول مجله انفورماتيک سلامت و زيست پزشکی است؛ این مجله تخصصی به زبان فارسی از 2 سال پیش آغاز به کار کرده است.

​چاپ 25 مقاله معتبر در ژورنال های مختلف ملی و بین المللی در زمینه انفورماتیک پزشکی و چاپ یک جلد کتاب در زمینه ارزیابی کاربردی سیستم های اطلاعاتی و همچنین عنوان پژوهشگر برتر دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سه دوره مختلف از دیگر فعالیت های ارزنده ای است که در کارنامه علمی او می درخشد.

چه دلیلی باعث شد تا رشته انفورماتیک پزشکی را انتخاب کنید؟

هم اکنون روند دنیا رو به  استفاده از تکنولوژی های نو به ویژه تکنولوژی اطلاعات است؛ امروزه تکنولوژی اطلاعات در بخش بهداشت و درمان روند چشمگیری به خود گرفته است. این رشته تحصیلی در ایران نوین است. مرتبط بودن رشته تحصیلی من به این تخصص و علاقمندی زیاد من به علوم اطلاعاتی و کامپیوتر و همچنین داشتن سابقه کاری در بیمارستان های کودکان مفید، شهید فهمیده (تهران) و کاشانی( سیرجان) باعث شد تا من این رشته نوین را برای ادامه تحصیل انتخاب کنم. یکی از بزرگترین انگیزه های من برای انتخاب این رشته، همگام بودن همسرم بود. همسرم قبل از عزیمت من به هلند، همکار و هم گروهم بود و همزمان با من در دپارتمانی که تحصیل می کردم نیز تحصیل کرد و موفق به اخذ مدرک دکترای انفورماتیک پزشکی اش شد. او همواره در این سال ها مرا برای رسیدن به جایگاه کنونی ام یاری کرده است.

اگر زمان به عقب بازگردد و شما شانس دوباره ای داشته باشید، بار دیگر این رشته تحصیلی را انتخاب می کنید؟

هم اکنون بحث پزشکی مداری به عنوان یکی از چالش های بزرگ، حاکم بر حوزه بهداشت درمان و زیر گروه های پایه علوم پزشکی و پیرا پزشکی است.  تفاوت فاحش این بحث از نظر سطح پرداخت ها، سطوح مدیریتی و…. قابل بررسی است. جدا از این مساله، بخش آموزشی، پژوهشی این کار فوق العاده زیبا و جذاب است. تمام فعالیت های من در این حوزه همگی گواه از این دارند که من این رشته تحصیلی را خیلی دوست داشته و دارم. همین امر باعث شده تا من همیشه از انتخاب این رشته خوشحال باشم.

اشاره ای به نوین بودن این رشته در دنیا داشتید، در حال حاضر جایگاه این رشته جدید در ایران نسبت به سایر کشورهای پیشرو چگونه است؟ از راه اندازی مرکز تحقیقات انفورماتیک پزشکی تاکنون چه دستاوردهایی کسب کرده اید؟

خوشبختانه ما طی این چند سال اخیر توانسته ایم پیشرفت های قابل چشمگیری در این زمینه پیدا کنیم. طی این سال ها موفق به انجام چند طرح پژوهشی شده ایم و کارشناسان و پژوهشگران این مرکز هم از این طرح ها بسیار استقبال کرده اند و امتیازات خوبی نیز در این زمینه کسب کرده ایم. منتها نداشتن حلقه اتصال بین بخش دانشگاهی با صنعت، فاحش ترین تفاوت بین ساز وکار ایران با سایر کشورهای پیشرو است. رشته انفورماتیک پزشکی ، رشته بین رشته ای است که ارتباط کاملی بین علوم کامپیوترو علوم اطلاعاتی و بالینی برقرار می کند؛ هم اکنون متخصصان انفورماتیک پزشکی در استفاده از سیستم های اطلاعاتی بهداشتی کشور دخیل هستند. این متخصصان در راه اندازی، ارزیابی و بهبود و ارتقای این سیستم ها یاری دهنده هستند. متاسفانه این ساز و کار در کشور ما کاملا برعکس است.  تمام سیستم ها در کشور توسط بخش خصوصی و بدون مشاوره متخصصان این رشته انجام می شود. در حالی که ما فارغ التحصیلان  بسیار خوبی در کشور داریم که متاسفانه هنوز

مشاوره ای از آنها گرفته نشده است. این سیستم ها توسط سایر متخصصان در جای دیگر درست می شود و مشکل های خیلی زیادی دارند. ما در طرح های تحقیقاتی‌مان این مشکلات را ارزیابی کرده و پیشنهادهایی هم ارایه داده ایم اما از آنجایی که سازو کارهای این سیستم ها مربوط به شرکت خصوصی و بودجه وزارت بهداشت و درمان نیز در این زمینه کم است و متاسفانه مدیران ما هم اطلاعات کافی و جامعی از این سیستم ندارند، این علم در ایران همگام و هم سو با سایر کشورهای دیگر ، پیشرفت های چشمگیری نداشته است. ما برای همسو و همگام بون با این کشورها نیاز به صرف انرژی بیشتری داریم. من امیدوارم دولت جدید و وزیرر بهداشت و درمان سیاست هایی در این راستا اتخاذ کنند. ایجاد پیوند بین بدنه علمی و دانشگاهی کشور با بخش صنعت از جمله اقدامات مهمی است که باید دولت روی آن تمرکز بیشتری داشته باشد.

در حال حاضر چند درصد مقالات علمی این حوزه منجر به تولید محصول یا ثروت می شود؟

شاید تولید محصول و ثروت مقالات علمی در بسیاری از زمینه ها مانند علوم مکانیک بسیار چشمگیر و قابل لمس باشد اما متاسفانه  تولید علم در حیطه بهداشت و درمان به خصوص در حوزه علوم اطلاعاتی آنچنان بارز و قابل مشاهده نیست.

این سیستم ها در کوتاه مدت به خاطر راه اندازی و مساله آموزشی شان هزینه زیادی را می طلبند اما در دراز مدت باعث ارتقای امنیت بیماران، کاهش هزینه های درمان، پیشگیری از هدر رفتن هزینه های سیستم های دستی و افزایش رضایت بیماران و بهبود کیفیت درمان می شود.

با این وجود آینده این رشته را در کشور چگونه ارزیابی می کنید؟

آینده درخشانی برای این رشته در کشور است زیرا بازار کارهای تحقیقاتی و پژوهشی این رشته در ایران بکر است. اگر چالش‌های این رشته برطرف شود، قطعا این علم نسبت به خیلی از علوم دیگر موفق تر خواهد بود.

 اگر غفلت کنیم به کجا خواهیم رسید؟

اگر چنانچه در این رشته غفلت کنیم مانند بسیاری از رشته های دیگر دچار روزمرگی خواهیم شد. متخصصان و فارغ التحصیلان این رشته در تلاشند تا از روزمرگی که خیلی از علوم به آن مبتلا هستند، جلوگیری کنند. ما برای تحقق این امر در تلاشیم تا به سوی تولید علم و انجام کارهای کاربردی برویم. ما قصد نداریم مقالات پژوهشی این رشته تنها در ژورنال های معتبر به چاپ برسند و به کنار گذاشته شوند یا پایان نامه های دانشجویی این رشته تنها ابزاری برای فراغت از تحصیل این افراد باشد و دیگر کاربردی نداشته باشند بلکه ما به دنبال این هستیم که کارهای تحقیقاتی دانشجویان به عنوان تز پایان نامه تحصیلات تکمیلی دوره دکترا یا ارشد  به نوعی مشکلات جامعه را رفع کنند و پس از فارغ التحصیلی این افراد، طرح های تحقیقاتی  آنان پیگیری شود. متاسفانه هم اکنون بسیاری از علوم فقط در حد چاپ مقاله باقی مانده اند و انجام کارهای تحقیقاتی آنان کمک شایانی به مملکت نمی کند. امیدوارم در آینده نزدیک ما در این بخش به موفقیت چشمگیری دست یابیم.

چشم انداز و برنامه ای برای آینده این مرکز ترسیم کرده اید؟

ما در تلاشیم تا این مرکزمان را بتوانیم در سطح ملی و منطقه ای جز مراکز اول کنیم. به همین منظور اقداماتی انجام داده و در نظر داریم با سازمان بهداشت جهانی این امر را اجرایی کنیم. انشاء ا… با تحقق این امر بتوانیم پیشرفت هایی همگام با سایر کشورها در سطح کشور خودمان و در بخش بهداشت و درمان انفورماتیک پزشکی و فناوری اطلاعات به دست آوریم.

 

در پایان توصیه ای به علاقمندان این رشته دارید؟

رشته انفورماتیک پزشکی نیز مانند سایر علوم بین رشته ای ماهیتی متفاوت دارد. علوم بین رشته ای نیازمند تا اطلاعات زیادی از تمامی رشته ها داشته باشند و تلاش و وقت زیادتری نسبت به سایر رشته های تک تخصصی صرف کنند. بسیاری از افراد پس از اخذ یک تخصص و مدرک دکترا روند کار برایشان راحت است و چالش خیلی زیادی پیش رو ندارند اما رشته های بین رشته ای مانند انفورماتیک پزشکی همواره با چالش های خیلی زیادی مواجه اند. تکنولوژی در این علم روند بسیار سریعی را سپری می کند بنابراین متخصصان این حوزه باید همگام با این تکنولوژی ها تلاش فراوانی کنند. از سوی دیگر این افراد باید خودشان را با بقیه رشته هایی مرتبط با این رشته مانندعلوم بالینی، کامپیوتر، ارتباطات، روان شناسی و…. همگام کنند. این رشته جذاب و لذتبخش سرشار از شادابی، سرزندگی است بنابراین از تمامی افراد پر انرژی برای انجام کارهای تحقیقاتی و پژوهشی در این حوزه صمیمانه دعوت می کنم.

 

No tags for this post.