یوز ایرانی در انتظار بودجه

اما در حال حاضر در فهرست جانوران در آستانه انقراض اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت قرار دارد و منحصر به نواحی دور افتاده‌ای در بیابان‌های ایران شده‌است. آخرین گزارش مستند از یوزپلنگ در هندوستان به سال 1974 بر می‌گردد از آن زمان به بعد یوزپلنگ به سرعت از سرتاسر قلمرو خود ناپدید گردید. امروزه ایران آخرین پناهگاه یوزپلنگ آسیایی در دنیا به‌شمار می‌رود.

البته بر اساس آخرین آمارها جمعیت یوزها 40تا 60قلاده برآورد می‌شود. باوجود این، هنوز تلفات جاده‌ای، جاده‌کشی و معدنکاری در زیستگاه‌ها، حضور دامداران و تصرف آبشخور یوزها، شکار غیرمجاز طعمه و حضور سگ‌های گله در زیستگاه‌ها، آخرین یوزهای بازمانده را به‌شدت تهدید می‌کند. برهمین اساس، برای ارتقای حفاظت از یوزها مطالعاتی برای شبیه‌سازی  یوزپلنگ ایرانی در کشور انجام گرفت.

شبیه سازی در ایران

شبیه سازی در ایران از سال 1380 به طور جدی در پژوهشکده رویان وابسته به جهاد  دانشگاهی کشور پیگیری شد، با شروع فعالیت پژوهشکده رویان در عرصه شبیه سازی، ‌ایران در کمتر از دو سال توانست با تولید رده سول های بنیادی جنینی هم تراز کشورهای برتر دنیا که به این فناوری دست یافته اند قرار گیرد.

در سال 1385 «رویانا» اولین گوسفند شبیه سازی شده در پایگاه تحقیقاتی علوم سلولی اصفهان پژوهشکده رویان متولد شد که سه سال بعد تلف شد؛ بعد از آن در سال 1388 «حنا» اولین بز شبیه سازی شده در رویان متولد شد که هنوز زنده است. در هرحال، انجام این شبیه سازی ها مهر تاییدی بر توانایی ایران در زمینه انجام آن است.

در همین زمینه رئیس پژوهشکده زیست فناوری رویان با اشاره به مطالعات انجام‌شده در زمینه شبیه‌سازی حیوانات در حال انقراض گفت: در گذشته توانستیم قوچ وحشی (قوچ قمیشلو) را از طریق شبیه‌سازی بین گونه‌ای یعنی با استفاده از تخمک و رحم میش بومی تولید کرده و در اختیار باغ وحش اصفهان قرار دهیم. همچنین علاقه‌مند هستیم یوز ماده که جزو گونه‌های در حال  انقراض است را تولید کنیم.

دکتر نصر اصفهانی افزود: مطالعات رویان در این زمینه نشان داد که توانسته‌ایم جنین را با تخمک گربه‌سانان مانند گربه تولید کنیم ولی برای انتقال جنین به یک رحم بزرگ نیاز داریم که متاسفانه این رحم در اختیار ما نیست.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: همه اینها درحالی است که ادامه این تحقیقات نیاز به بودجه دارد و در حال حاضر هیچ بودجه‌ای در اختیار ما برای ادامه این پژوهش نیست. البته واقعیت این است که تولید حیوانات در حال انقراض از روش‌شبیه‌سازی بین گونه‌ای، یک روش است و تا زمانی که عملیاتی نشود کسی نمی‌تواند قول دهد که این روش قابل اجرا است.

شبیه سازی یوز ایرانی و چالش انقراض

معاون پروژه بین المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در رابطه با اینکه آیا شبیه سازی یوز ایرانی در صورت موفقیت چالش انقراض این گونه حیوانی را برطرف می کند معتقد است، تفاوت حیواناتی که به صورت طبیعی به دنیا می آیند با حیوانات شبیه سازی شده در تنوع ژنتیکی آن هاست، در نوع آزمایشگاهی آن به خاطر اینکه ما از یک نوع سلول استفاده می کنیم شاید آن تنوع ژنتیکی را نداشته باشد که البته این مشکل را می شود با گرفتن سلول از حیوانات مختلف و ایجاد کردن حیواناتی که تنوع ژنتیکی متفاوتی دارند حل کرد. در مورد زاد و ولد آنها ما تابحال همه حیواناتی که شبیه سازی کردیم بعد از بررسی مشخص شد که همه این حیوانات بعد از بلوغ به صورت طبیعی زاد و ولد می کنند و زندگی کردن آنها نیز با حیوانات  طبیعی هیچگونه تفاوتی ندارد.

گفتنی است، یوزپلنگ‌ها هر دو نوع آفریقایی و آسیایی، سریع‌ترین حیوانات زمین هستند. یوز آسیایی Acinonyxjubatusvenaticus  نسبت به نوع آفریقایی کمی کوچک‌تر و تیره‌تر است. پوشش نخودی رنگ با خال‌های سیاه در سر و کمر، بدن این جانور را پوشانده است. مشخصه این جانور، نوار سیاه رنگ اشک مانندی است که از گوشه‌ چشم‌ها شروع شده و تا کنار بینی ادامه می‌یابد.

یوز آسیایی یکی از مهمترین گربه‌سانان بزرگ‌جثه است که کمتر از ۵۰ قلاده از آن در حیات وحش باقی مانده و تنها جمعیت باقی‌مانده از یوزها، همین جمعیتی است که در ایران پراکنده شده‌ و در صورت از بین رفتن این ۵۰ یوز، یک گونه ارزشمند برای همیشه در کل دنیا منقرض می‌شود.

No tags for this post.