تولید برق از زباله‌های پایتخت

هم اکنون بیوگاز به عنوان یکی از منابع عمده تامین انرژی در دنیا مطرح است و این گاز را به طور مستقیم در تامین انرژی حرارتی و روشنایی و هم به عنوان یک گزینه مناسب برای استفاده در مولدهای احتراق داخلی، میکروتوربین ها و پیل های سوختی برای تولید برق مورد استفاده قرار می گیرد.

با ساخت و توسعه نیروگاه های بیوگاز علاوه بر تامین بخشی از انرژی مورد نیاز، می توان گامی موثر در زمینه بحران عظیم ناشی از زباله های شهری و کاهش انتشار آلاینده های زیست محیطی برداشت که دارای اثرهای اقتصادی و اجتماعی چشمگیری خواهد بود.

امروزه تفکیک، بازیافت و استفاده از زباله با عنوان طلای سیاه یکی از مهمترین شاخص‌های توسعه پایدار برای کشورها محسوب می شود و تولید برق از زباله در کشورهای توسعه یافته به دقت، با سرعت و قانونمند مورد تحقیق، بررسی و اجرا قرار گرفته است.

اهمیت استراتژیک تولید برق با سوخت زباله

کاهش ذخایر نفت و گاز، افزایش قیمت نفت، مقولات زیست محیطی و افزایش مجادلات نظامی و سیاسی در مناطق نفت خیز جهان به ویژه در خاورمیانه در سال های اخیر مهمترین دلیل اقبال دولت ها و سرمایه گذاران خصوصی برای ورود به عرصه سرمایه گذاری برای تولید برق از انژی های تجدید پذیر است. سالهاست که دنیا خود را وابسته به شریان نفت می بیند و نوعی وابستگی سیاسی ناشی از آن بنا به دلایل است که پیگیری و جستجوی انرژی نو و تجدید پذیر بخشی عمده از چالش های دنیای هزاره سوم را تشکیل می دهد.

سوئد: واردکننده زباله برای تولید برق

شاید بتوان کشور سوئد را یکی از موفق ترین کشورهای جهان در زمینه بازیافت زباله عنوان کرد. درحالیکه در سال 1975 تنها 38 درصد زباله های خانگی این کشور بازیافت می شدند، این میزان درحال حاضر به 99 درصد افزایش یافته است؛ درحقیقت شاهد یک انقلاب بزرگ در چرخه بازیافت پسماند در سوئد هستیم.

نخستین کارخانه زباله سوزی سوئد در سال 1904 راه اندازی شد و درحال حاضر، 32 کارخانه در سراسر این کشور با سوزاندن زباله، برق تولید می کنند.

سوئد در سال 2015، نزدیک به 2.3 میلیون تن از زباله های خانگی را از طریق سوزاندن، به انرژی برق تبدیل کرد. حجم واردات زباله این کشور از نروژ، انگلیس و ایرلند در این سال، بالغ بر 1.3 میلیون تن بود. انتقادات زیادی بویژه از سوی فعالان محیط زیست نسبت به روند صادرات زباله از سوی انگلیس مطرح می شود.

اما اصلی ترین علت پیشتازی سوئد در زمینه بازیافت و تولید برق از زباله، دیدگاه و فرهنگ حاکم در این کشور در قبال محیط زیست است. سوئد نخستین کشوری است که در سال 1991، مالیات سنگینی را بر سوخت های فسیلی وضع کرد.

انگلیس تلاش می کند با احداث چند نیروگاه تولید برق از زباله، علاوه بر ایجاد فرصت های شغلی جدید، درصد بازیافت زباله‌های خانگی را از حدود 50 درصد کنونی به 65 درصد تا سال 2030 افزایش دهد.

وضعیت تولید برق از زباله در ایران

ظرفیت تولید برق در نیروگاه های پسماند کشور حدود 11 مگاوات است که از 5 نیروگاه در شهرهای شیراز، تهران و مشهد تولید می شود، در تهران نیز به جز تولید برق از زباله، از فاضلاب نیز تولید برق صورت می گیرد.

در همین راستا نیز مجلس شورای اسلامی در قانون بودجه امسال مصوبه ای برای تقویت این مسیر و تولید برق از زباله داشت که این مصوبه شتاب خوبی به موضوع تولید برق از پسماند خواهد داد، البته باید گفت مشکل اصلی در راه توسعه تولید برق از پسماند در کشور کمبود منابع مالی است و باید منابع مالی لازم برای خرید تضمینی برق از این نیروگاه ها پیش بینی شود.

از سوی دیگر تولید برق از پسماند حدود دو برابر گران تر از بقیه انواع نیروگاه ها و تجدید پذیرهای بادی و خورشیدی است به گونه ای که وزارت نیرو برق تولیدی این نیروگاه ها را به قیمت 3700 ریال بر کیلو وات ساعت به صورت تضمینی خریدارای می کند و تقریبا 3 هزار ریال یارانه از محل عوارض برق برای این کار اختصاص می دهد و به این طریق حمایت خود را از حفظ محیط زیست اعلام می کند.

تبدیل تهدیدها به فرصت

دکتر محمد علی عبدلی، استاد دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران نیز در این خصوص گفته است: پسماندهای شهری، بیمارستانی و صنعتی، تولید ناخواسته حاصل از فعالیت های انسانی هستند. هر یک از این پسماندها مشکل‌های زیست محیطی و بهداشتی زیادی را ایجاد می کنند و تهدیدی برای زندگی بشر در کره زمین به حساب می آیند. مثلا پسماندهای درمانی و بهداشتی سرچشمه انواع بیماری هستند . کمپوست یا دفن این پسماندها  همراه با زباله های شهری در زمین که حتی نامش را نمی توان دفن بهداشتی نامید نیز مشکل های زیادی از نظر بهداشتی به بار می آورد.

معاون پژوهشی پیشین دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران افزوده است: ما اگر مدیریت درستی نسبت به هر یک از این پسماندهای ناخواسته و خطرناک محیط زیست و سلامت داشته باشیم، می توانیم این تهدیدها را تبدیل به فرصت کنیم. اهمیت این بحث و چگونگی مدیریت پسماند باعث شد سیستم های مدیریت پسماند در اواخر دهه 1940 و پس از آن بازیافت مواد و انرژی از دهه 1970 در کشورهای صنعتی شروع شود و در دهه  1990  نیز مساله کاهش از مبدا در راس برنامه های این کشورها قرار بگیرد و به مرور زمان نیز این موضوع پیشرفت کند.

معاون تحقيقاتي پیشین سازمان حفاظت محيط زيست ايران عنوان کرده است: امروز پسماندها به عنوان یک فرصت( نه تهدید) دیده  شده و دفن بهداشتی پسماندها به صورت پیشرفته در کشورها اعمال می شود. هم اکنون برخی از کشورها مانند سوئد، سوئیس مشکل پسماندهای خودشان را حل کرده و تقریبا به مرحله  بدون زباله «Waste Zero» رسیده اند حتی از کشورهایی مانند اتریش نیز وارد کننده پسماند هستند.

امضای قرارداد تولید برق از زباله های تهران

قرارداد تولید برق از محل دفن زباله های تهران امروز (دوشنبه) با سرمایه گذاری ۱۳۰ میلیون دلار بین شهرداری پایتخت و شرکتی کره ای امضا شد.

براساس اعلام‌ شهرداری تهران پس از ۲.۵ سال مذاکره و پیگیری شرکت گنجینه آتیه کیش از شرکت های تابعه صندوق ذخیره کارکنان شهرداری تهران، قرارداد تولید برق از گاز متان در سایت دفن زباله «آرادکوه» با همکاری شرکت کره ای KRC در مراسمی رسمی به امضا رسید.

برپایه این گزارش با بهره برداری از این پروژه اقتصادی- زیست محیطی، سالانه حدود ۱۲ میلیارد تومان به مدت ۲۰ سال از بابت فروش برق و نیز ۹۰ میلیارد تومان بابت حذف انتشار گاز متان و دی اکسید کربن به جو (کربن کردیت- به مدت ۱۰ سال) عاید شهرداری تهران خواهد شد. سایت دفن زباله آرادکوه در جنوب پایتخت قرار دارد.

براساس آمارها روزانه به طور میانگین بین هشت تا ۹ هزار تن پسماند عادی و زباله خانگی در پایتخت تولید و جمع آوری می‌شود.

بازگشت دوباره زباله ها به چرخه مصرف

رضا عبدلی، مدیر عامل سازمان سازمان پسماند چندی پیش با اشاره به تولید روزانه حدود ۴۳هزار تن پسماندهای ساختمانی و عمرانی در شهر تهران بر اهمیت استفاده مجدد این پسماند ها تاکید و پس از تشریح روند فعالیت اجرایی و  پروژه های زیست محیطی  مورد مشاهده مدیریت پسماند شهر تهران از جمله تولید کمپوست از پسماندهای تر، سوزاندن زباله و تولید انرژی از پسماند خشک که قابلیت احتراق بالا دارند (پسماند های ریجکتی)، جدا سازی پسماند خشک ارزشمند در خطوط پردازش و ارسال آن به کارخانه های بازیافت و نهایتا" دفن پسماندهای بی ارزش به عنوان بخشی از فرایندهای جاری در مجموعه آرادکوه گفت: سامانه زباله سوز واقع در این مجموعه از دو خط ۱۰۰ تنی تشکیل شده است و از توانایی تولید ۳ مگاوات ساعت برق از پسماند های برگشتی خطوط پردازش که عمدتا" منسوجات و کیسه های پلاستیکی که دارای ارزش حرارتی بالایی بوده، برخوردار است.

وی افزود: برق تولیدی که حاصل سوزاندن حدود ۱۸۰-۲۰۰ تن پسماند (از نوع مذکور) در روز است از طریق تجهیزات موجود به شبکه برق سراسری منتقل شده و در تلاشیم با احداث ۲ خط ۱۶۰۰ تنی زباله سوز موجبات کاهش هر چه بیشتر دفن پسماند و بازگشت آن به چرخه مصرف فراهم شود. 

عبدلی با اشاره قدمت نیم قرن دفن پسماندهای شهری در مجتمع پردازش و دفع آرادکوه و تولید انبوه گاز متان حاصل از این دفن، استحصال گاز متان از پسماند شهری و تولید برق از آن را فرصتی مغتنم جهت استفاده مناسب از این ذخیره عظیم اعلام کرد وگفت: عملیات لوله گذاری و بخشی از فعالیت های مربوط به پروژه  استحصال گاز متان از پسماندهای شهری انجام شده و بزودی فعالیت آن آغاز خواهد شد اما مالکیت زمین های سازمان توسط منابع طبیعی بعنوان یکی از موانع قبول سرمایه گذار،  عدم تضمین بانک مرکزی جهت قبول خرید برق تولیدی از پسماند و سختگیری در کسب مجوز از سازمان حفاظت محیط زیست برای برخی از پروژه ها از جمله دغدغه ها ی این سازمان در راستای  مدیریت بهینه پسماند از جمله اجرای این پروژه  است.

گزارش: فرزانه صدقی

 

No tags for this post.