مردگان متحرک در دنیای واقعی

نتایج یک پژوهش جدید که در آخرین شماره مجله گزارش‌های علمی (Scientific Reports journal) منتشرشده است، دانشمندان به بررسی مغز مورچه‌هایی پرداختند که توسط نوعی انگل تحت کنترل قرارگرفته و در حقیقت تبدیل به زامبی یا مردگان متحرک می‌شوند. این انگل که با عنوان the lancet liver fluke شناخته می‌شود، در حقیقت نوعی کرم نواری پهن محسوب می‌شود که باهدف بقا و تولیدمثل، میزبانان مختلفی را از بین حیوانات انتخاب می‌کند.

معمولاً مورچه‌ها با تاریک شدن هوا به لانه‌های خود بازمی‌گردند اما مورچه‌های زامبی شده، تحت کنترل این انگل با فرارسیدن شب، مسیری متفاوت در پیش‌گرفته و به بالای برگ‌ها و شاخه‌های درختان می‌روند. در ادامه این حشرات زامبی شده، یک برگ مناسب را انتخاب کرده وان را با آرواره‌های خود گاز می‌گیرند آن‌قدر در این حالت باقی می‌مانند تا تخم انگل‌ها به‌خوبی روی سطح برگ منتقل‌شده و سپس مورچه‌ها نیز کشته می‌شوند.

این انگل، زندگی خود را به شکل تخم آغاز کرده و خود را به حیواناتی مانند گاو و گوسفند یا گوزن‌ها متصل کرده و وارد بدن آن‌ها شده و از طریق مدفوع، دفع می‌شود. در ادامه حلزون‌ها از این مدفوع آلوده تغذیه کرده و لاروهای این انگل به شکل توپ‌های کوچکی ایجاد می‌شود که توجه مورچه‌ها را به خود جلب می‌کند. این انگل پس از ورود به بدن مورچه‌ها، به شکل واقعی و مرگبار خود درآمده و با توجه به اینکه معمولاً مورچه‌ها بیش از یک انگل را وارد بدن خود می‌کنند، بیشتر این انگل‌ها در شکم مورچه‌ها قرار می‌گیرند. در این میان از بین این انگل‌ها، یکی موفق می‌شود خود را به مغز مورچه رسانده و وی را به سمت مرگ خود رهنمون کند.

معمولاً مورچه‌ها با تاریک شدن هوا به لانه‌های خود بازمی‌گردند اما مورچه‌های زامبی شده، تحت کنترل این انگل با فرارسیدن شب، مسیری متفاوت در پیش‌گرفته و به بالای برگ‌ها و شاخه‌های درختان می‌روند. در ادامه این حشرات زامبی شده، یک برگ مناسب را انتخاب کرده و آن را با آرواره‌های خود گاز می‌گیرند آن‌قدر در این حالت باقی می‌مانند تا تخم انگل‌ها به‌خوبی روی سطح برگ منتقل‌شده و سپس مورچه‌ها نیز کشته می‌شوند. این عمل باعث می‌شود تا تخم این انگل‌ها شانس بیشتری برای خورده شدن توسط جانوران علفخوار و آغاز چرخه جدید حیات خود پیدا کنند.

اگرچه دانشمندان برای سال‌های طولانی از این ارتباط انگلی منجر به نابودی مورچه‌ها و زامبی شدن آن‌ها آگاهی داشتند اما به‌تازگی فناوری میکرو سی‌تی‌اسکن، به پژوهشگران اجازه داد تا فرایند زامبی شدن مورچه‌ها و نحوه عملکرد انگل فوق‌الذکر را مشاهده کرده و باکیفیت و دقت بالایی ثبت کنند. در این روش تصویربرداری، از ترکیب میکروسکوپ و تصویربرداری با اشعه ایکس استفاده‌شده و دانشمندان می‌توانند درون اشیا کوچک همچون بدن مورچه‌ها را تماشا کنند.

در این مطالعات مشخص شد گاهی تا سه انگل داخل بدن مورچه‌ها با یکدیگر برای دستیابی به مغز وی به مبارزه پرداخته و سرانجام تنها یکی از آن‌ها می‌تواند موفق شود. انگل به مغز مورچه متصل شده و بخش مرتبط با حرکت بدن و آرواره و فک را در وی تحت کنترل می‌گیرد.

گفتنی است داستان زامبی شدن در دنیای حشرات، محدود به این مورچه نبوده و نوعی قارچ می‌تواند به‌طور آگاهانه سوسک‌های ماده گلدن رود goldenrod را به روشی منحصربه‌فرد کشته و به‌نوعی زامبی تبدیل می‌کند. این سوسک‌های ماده کاملاً تحت کنترل قارچ‌های فوق قرارگرفته و به سوسک‌های نر حمله و آن‌ها را از بین می‌برند. این عمل باهدف پخش شدن و گسترش هاگ‌های قارچ فوق‌الذکر صورت می‌گیرد.

سوسک‌های گلدن رود بومی مناطقی از آمریکایی شمالی بوده و از گیاهان و گل‌ها تغذیه می‌کنند. پژوهشگران همچنین دریافتند نوع جفت‌گیری این جانور در بالای گلبرگ‌ها انجام‌شده و همراه با خطر سقوط و مرگ است.

قارچ عامل زامبی شدن این سوسک‌ها با عنوان علمی Eryniopsis lampyridarum شناخته‌شده و در همان گل‌هایی که برای جفت‌گیری سوسک‌های گلدن رود استفاده می‌شود، زندگی می‌کنند. زمانی که سوسک ماده توسط قارچ آلوده می‌شود، آرواره‌های خود را در برگ گیاه فروکرده آن‌قدر به این حالت باقی می‌ماند تا بمیرد. یک روز پس از مرگ سوسک‌ها، وی دوباره شروع به تکان خوردن کرده وبال‌های خود را بازکرده و به‌گونه‌ای قرار می‌گیرد که گویا آماده پرواز است. البته برای سوسک‌های نر این اتفاق نیفتاده و با مرگ آن‌ها داستان پایان پیدا می‌کند اما در سوسک‌های ماده، شرایط متفاوت و بسیار عجیبی رخ‌داده آن‌ها تبدیل به حشرات زامبی می‌شوند. نوع حرکت کردن بال‌های این سوسک در بالای گل‌ها شبیه به حالت اعلام آمادگی جهت جفت‌گیری است و این تله مرگ سبب جذب سوسک‌های نری می‌شود که به نزدیک این ماده رفته و توسط وی کشته می‌شوند و بدن آن‌ها به هاگ قارچ انگل آلوده‌شده و به زمین می‌افتند.

محققان اعتقاددارند هاگ قارچ‌های فوق سبب می‌شود تا جسد سوسک ماده تحت کنترل قرارگرفته و با بیرون آوردن بال‌ها و برجسته شدن شکم، بزرگ‌تر به نظر رسیده و به‌این‌ترتیب شانس جذب سوسک‌های نر بیشتر شود.

ترجمه: احسان محمدحسینی

منبع: popularmechanics و phys.org

No tags for this post.