مهارت آموزی؛حلقه گم شده آموزش عالی

حبیب الله دهمرده در گفتگو با خبرنگار سیناپرس با اشاره به رشد چشمگیر دانشجویان و فارغ التحصیلان دوره های تحصیلات تکمیلی در سال های اخیر، اظهار کرد: کیفیت همواره از کانال کمیت عبور می کند و هیچ کس حق ندارد کمیت را زیر سوال ببرد. پس رشد کمی فارغ التحصیلان مقطع دکترا چیز بدی نیست و این یک افتخار برای کشور ما است که مردم ایران به علم علاقه دارند، تا آنجاکه برخی از آنها برای تحصیل به کشورهایی می روند که شاید از کیفیت علمی بالایی برخوردار نیستند و هزینه تحصیل خود را پرداخت می کنند. حال باید تصور کنیم که اگر امکان تحصیل در داخل کشور وجود نداشت، چه حجمی از دانشجویان ایرانی برای ادامه تحصیل به خارج از کشور می رفتند؟ پس باید بپذیریم که این میزان استقبال از علم، یک ظرفیت، یک فرصت و یک نعمت برای ایران است و همه باید قدردان آن باشیم.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با طرح این پرسش که آیا این تعداد فارغ التحصیل دکترا و این کیفیت آموزشی با برنامه هایی که کشور دنبال می کند، همخوانی دارد یا خیر؟ اظهار کرد: وظیفه دولت این است که درصدی از دانشجویان را به مسیر مهارت هدایت کند که در این زمینه همه سیستم آموزشی کشور بایستی اقدام کند. در این صورت وقتی فرد موفق به اخذ مدرک دانشگاهی در یک مقطع تحصیلی می شود دارای مهارت خواهد بود و توان ورود به بازار کار را خواهد یافت. متاسفانه ما در این قسمت گیر داریم.

وی تصریح کرد: در بسیاری از جاها به این شیوه عمل می شود که آموزش برای 70 درصد دانشجویان در مقاطع فوق دیپلم و لیسانس به صورت مهارت آموزی است و 30 درصد دیگر تحصیل می کنند که به مقاطع تحصیلات تکمیلی راه یابند. اما در کشور ما اینطور نیست و شاید برعکس باشد. بدین صورت که 20 – 30 درصد آموزش با هدف مهارت آموزی است و مابقی فقط تحصیل می کنند که مدرکی بگیرند.

دهمره خاطرنشان کرد: دولت و وزارت علوم باید نقشه راهی مشخص کنند و بر اساس عرضه و تقاضا پیرامون رشته های مختلف دانشگاهی، سرمایه گذاری های لازم را انجام دهد که فردی که از دانشگاه فارغ التحصیل می شود دیگر بیکار نباشد. اما این بدان معنا نیست که افراد پشت میزنشین و در استخدام دولت باشند. بلکه از مهارتی که در دوران تحصیل کسب کرده اند برای گذران زندگی خود بهره بگیرند و زندگی خود را اداره کنند.

وی در ادامه گفت: هرچند ما در این زمینه ها اشکال داریم اما نباید تصور کرد ماموریتی که تاکنون آموزش عالی داشته، ماموریتی ناقص بوده است. بلکه در طول این سال ها اقدامات بزرگی در عرصه آموزش عالی کشور صورت گرفته است.

کشور به آفت مدرک گرایی دچار شده است

سید محمدجواد ابطحی دیگر عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز در این ارتباط عنوان کرد: اگر گسترش تحصیلات تکمیلی اعم از کارشناسی ارشد و دکترا برای پست و مقام و عنوان نباشد و با هدف کسب علم صورت بگیرد، بسیار ارزشمند است. اما متاسفانه در مملکت ما، اکثر تلاش ها در راستای گرفتن مدرک و کسب عنوان و در نهایت بهره برداری اقتصادی و سیاسی از آن است. این کار مذمومی است و متاسفانه مدرک گرایی آفتی است که ما به آن دچار شده ایم.

وی افزود: وقتی مدرک گرایی در جامعه گسترش یابد، سطح توقعات افراد بالا می رود و در این صورت تن به هر کاری نخواهند داد که این مساله می تواند بحران آفرین باشد.

ابطحی تصریح کرد: یکی دیگر از پیامدهای این مدرک گرایی آن است که اخذ دکترا بدون مهارت حاصل می شود یعنی فرد در انجام کار اجرایی توانمندی لازم را ندارد. متاسفانه هم اکنون ما با فارغ التحصیلانی مواجه می شویم که مدرک دانشگاهی دارند اما کار بلد نیستند.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی  در ادامه گفت: در حال حاضر این مدرک گرایی به مسابقه ای در خانواده ها تبدیل شده است تا آنجا که خیلی از افراد توان پرداخت هزینه تحصیل در دوره های کارشناسی ارشد و دکترا را ندارند. در این صورت یا باید قید تحصیل را بزنند و دچار افسردگی شوند و یا به خانواده ها فشار می آید که به هر شکل ممکن هزینه تحصیل فرزندشان را فراهم کنند. بنابراین اگر دقت کنیم در می یابیم که خیلی مفاسد به دنبال این قضیه است.

وی خاطرنشان کرد: برخی از دانشگاه ها هم برای کسب منافع مالی و اقتصادی به گسترش بی رویه مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا روی آورده اند. وقتی 20 هزار نفر دانشجوی دکترا جذب می شوند، جای این افراد در آینده کجا خواهد بود و کشور چقدر ظرفیت برای اشتغال این تعداد دکتر را خواهد داشت؟ نتیجه آن می شود که هم اینک خیلی از فوق لیسانس ها و دکترهای بیکار برای پیدا کردن کار به من مراجعه می کنند. در حالی که کار وجود دارد اما اینها حاضر نیستند به فرض در یک کارخانه سنگبری مشغول کار شوند.

ابطحی با تاکید بر کاهش کیفیت آموزش در اثر گسترش بی ضابطه دوره های تحصیلات تکمیلی، گفت: بالاخره وقتی دوره دکترا گسترش می یابد نیاز به استادانی دارد که چندین سال سابقه استادیاری و دانشیاری داشته باشند. علاوه بر این در دوره دکترا می بایست کلاس های دو یا سه نفره تشکیل شود نه اینکه 10 – 15 دانشجو سر کلاس بنشینند.

 

گفتگو: سید احمد طبایی

No tags for this post.