دست به دست هم دهیم تا آب را احیا کنیم

عباسقلی جهانی، از مدیران اسبق وزارت نیرو و کارشناس برجسته آب در گفتگو با خبرنگار سیناپرس درباره اصلی ترین رویکرد در بحث مدیریت منابع آب در شرایط کنونی گفت: تاکید اصلی در بحث مدیریت منابع آب شکاف میان عرضه و تقاضا در این مورد است که موجب آسیب رساندن به ذخایر آب در کشور شده است. اگر نگاهی به وضعیت عرضه و مقدار منابع آب تجدید شونده بیاندازیم، متوجه خواهیم شد که این مولفه در هر کشوری مقدار ثابتی دارد؛ این در شرایطی است که متغیری مانند تغییرات آب و هوایی را ایستا در نظر بگیریم؛ بنابراین متوسط آب تجدید شونده درطول سال های متمادی ثابت است. اما اگر این چرخه را ایستا در نظر نگیریم و معتقد به تغییرات اقلیمی باشیم، باید گفت؛ میزان عرضه در اغلب کشورها نزولی است. در حقیقت با وجود تغییرات اقلیمی رخ داده در کره زمین، منابع تجدید شونده ما و جهان روز به روز در حال اتمام است.

‌این کارشناس در عرصه مدیریت منابع آب افزود: در مورد تقاضا هم باید یادآور شد که این متغیر در خوشبینانه ‌ترین حالت ثابت است. در اصل تقاضا برای منابع آب همیشه در حال رشد بوده است که دلیل آن به تحولات جمعیتی، توسعه صنایع شهرنشینی و مهاجرت ها بر می گردد. گفتنی است؛ شکاف گفته شده روز به روز در حال افزایش است؛ چراکه از سویی میزان عرضه همواره ثابت یا اینکه در حال کاهش است و از سویی دیگر میزان تقاضا با گذشت زمان زیادتر شده است. برای حل این چالش بزرگ، در وهله نخست شاید این به نظر برسد که با افزایش عرضه می توان گام موثری برداشت؛ اما متاسفانه باید گفت، با کمال تأسف در طول سال های گذشته حجم زیادی از منابع آبی که برای عرضه داشتیم مصرف شده است و امروز ما در کشورمان از حد مجاز در بهره برداری منابع آب خارج شده ایم و بسیار بیشتر از حد لازم آب مصرف کرده ایم. 

به گفته جهانی؛ در حال حاضر برداشت اضافی از پتانسیل منابع آب های زیر زمینی در کشور به ١۴٠ میلیارد متر مکعب رسیده است که این رقم بسیار بزرگی است و تبعات آن متاسفانه وخیم است که از نتایج آن می توان به نشست زمین و مصرف بی اندازه انرژی اشاره کرد.
جهانی گفت: درباره آب های سطحی هم باید یادآور شد؛ طبق اعلام رسمی وزارت نیرو برداشت از منابع آب های سطحی در اغلب حوزه های آبریز و منابع آب قابل برنامه ریزی فرارتر رفته و در وجه عرضه با مشکل جدی کمبود آب مواجه شده ایم. به همین دلیل است که امروزه شاهد انتقال های عجیب و غریب یا شیرین کردن آب دریا هستیم.
این کارشناس با اشاره به راهکار موثر برای حل بحران آب گفت: با توجه به شرایط گفته شده در حال حاضر هزینه های تامین آب اضافی برای عرضه به شدت در حال افزایش است؛ راهکار اصلی برای مقابله و مواجهه با این مشکل این است که به سمت کنترل مصرف و کنترل تقاضای آب برویم.

وی ادامه داد: کنترل تقاضا و ایجاد تعادل میان آن و عرضه آب، نیازمند تحولات عمده ای در رویکرد مدیریت آب است. ما نمی ‌توانیم با اتخاذ روش های گذشته و تنها با اتکا به فناوری به این هدف دست یابیم. در مورد کاهش مصرف آب نیازمند همکاری و مشارکت واقعی تک تک آحاد جامعه هستیم و باید از سرمایه های اجتماعی نهایت استفاده را برد. در واقع باید به طور کلی تمام آحاد مردم و جامعه و به طور اخص بخش خصوصی با یکدیگر همکاری کنند و مشارکت واقعی صورت تا بتوانیم مولفه مدیریت تقاضا را سر و سامان دهیم.

این مدیر اسبق وزارت نیرو خاطر نشان کرد: در غیر این صورت شکاف میان عرضه و تقاضای آب افزایش می یابد که در نهایت مهاجرت های عظیمی را در شهر ها شاهد خواهیم بود که به دنبال آن مشکلات مربوط به امنیت غذایی رخ می دهد. در واقع ما نیازمند مدیریت استاندارد هستیم و در این راه نباید فرصت سوزی کرد.

به گفته این کارشناس، حال اگر خواهان ایجاد توازن و تعادل میان عرضه و تقاضای منابع آب هستیم؛ باید مدیریت بحران آب را بر کنترل تقاضا و مصرف متمرکز کنیم که وجه مشخصه اصلی آن مشارکت، آگاهی و همکاری مردم برای غلبه به این مسأله است و برای این هدف نیازمند یک نقشه راه هستیم. 

جهانی افزود: همیشه تمام اشکال مدیریت آب در کشور بر اساس کنترل عرضه بوده است؛ به همین دلیل نمی ‌توان یک شبه به مدیریت استاندار رسید. ما نیازمند ایجاد زمینه‌ هایی هستیم تا بتوانیم از وضع موجود به وضع مطلوب گذر کنیم. در این رابطه باید سلسله اقداماتی صورت گیرد و همانگونه که گفته شد نقشه راه مطمئنی تدوین شود. 

وی راهکار گفتمان ملی را در این رابطه مهم دانست و گفت: ما می توانیم از راه گفتمان ملی مشارکت جامعه را برای مدیریت استاندارد منابع آبی همراه کنیم و نباید تنها از سوی دولت مدیریت شود بلکه نردم باید نسبت به معضلات آب حساس تر و البته آگاه تر شوند.

گفتگو:مهتاب دمیرچی

No tags for this post.