کتاب واژه‌نامه جامع فناوری نانو منتشر شد

استفاده از واژگان هماهنگ و یکدست، یکی از ابزارهای مهم برای درک مفاهیم در هر شاخه‌ای از علم و فناوری است. در فناوری نانو نیز با توجه به تنوع و گستردگی واژگان به کار رفته، ایجاد نظم و یکسان‌سازی مفاهیم، موجب درک بهتر و کاربرد صحیح‌تر آن‌ها می‌شود.

همچنین، همگام با تغییر و تحولات ایجادشده در فناوری نانو، عبارات و اصطلاحاتی که به منظور تسهیل ارتباطات به کار می‌روند نیز خاص‌تر و دقیق‌تر شده‌اند. هماهنگ‌سازی اصطلاحات و تعاریف، هدفی بسیار مهم، به منظور دستیابی به یک درک مشترک و استفاده یک‌دست و یکپارچه در سراسر جوامعی است که فناوری نانو در آن‌ها در حال توسعه و استفاده است.

در سازمان بین‌المللی استانداردسازی ISO، کمیته فنی ISO/TC۲۲۹ در سال ۲۰۰۵ تشکیل شد که مسئولیت تدوین استانداردهای فناوری نانو را به عهده دارد. همزمان در ایران نیز در سال ۱۳۸۵، کمیته فنی متناظر ISIRI/TC۲۲۹ با همکاری سازمان ملی استاندارد ایران در ستاد ویژه توسعه فناوری نانو تشکیل شد.

از فعالیت‌های مهم این کمیته فنی متناظر، تدوین استانداردهای ملی و بین‌المللی برای به‌کارگیری در جامعه علمی و صنعتی کشور است. در کمیته فنی بین‌المللی ISO، واژگان مربوط به جنبه‌های مختلف فناوری نانو در ۱۳ قسمت تعریف شده که ۱۲ قسمت آن، تحت عنوان مجموعه استانداردهای ISO/TS ۸۰۰۰۴ تدوین شده است (قسمت ۱۰ واژه‌نامه هنوز در سازمان ایزو تدوین نشده است).

استانداردهای بین‌المللی مذکور طی جلسات تخصصی متعدد با حضور کارشناسان و نمایندگانی از سازمان ملی استاندارد ایران، ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، شرکت‌ها و مراکز تولیدی ذی‌ربط، دانشگاه‌ها و فرهنگستان زبان و ادب فارسی به دقت بررسی و پس از تصویب توسط سازمان ملی استاندارد ایران، به استانداردهای ملی تبدیل شده است (مجموعه استانداردهای ملی ایران – ایزو ۸۰۰۰۴. لازم به توضیح است که قسمت‌های ۳، ۴، ۵ و ۷ واژگان تحت مجموعه استانداردهای ملی شماره ۱۸۳۹۲ چاپ شده است).

به منظور ترویج استانداردهای مذکور و در نتیجه به‌کارگیری زبانی یکسان در متون علمی در حوزه فناوری نانو، گردآوری این واژگان در یک مجموعه، امری ضروری بود تا کاربران به‌راحتی به واژگان رایج و پرکاربرد در این حوزه دسترسی پیدا کنند.

بنا بر اعلام پایگاه خبری فناوری نانو ایران، در این راستا کتاب واژه‌نامه جامع فناوری نانو شامل ۶۲۰ واژه همراه با تعاریف استاندارد شده براساس استانداردهای ملی و بین‌المللی، به سفارش ستاد توسعه فناوری نانو، توسط واحد نشر واوک منتشر شده است.

این کتاب در ۲۲۸ صفحه و ۱۵ فصل به شرح زیر تدوین شده است:

قسمت ۱: اصطلاحات اصلی
قسمت ۲: نانو اشیا
قسمت ۳: نانو اشیای کربنی
قسمت ۴: مواد نانو ساختار یافته
قسمت ۵: اصطلاحات مشترک بین نانو/زیست
قسمت ۶: مشخصه‌یابی نانوشیء
قسمت ۷: تشخیص و درمان در مراقبت‌های بهداشتی
قسمت ۸: فرایندهای نانوساخت
قسمت ۹: محصولات و سامانه‌های الکتروتکنیکی نانوپدید
قسمت ۱۰: اجزا و سامانه‌های فوتونیک نانوپدید (هنوز در دستورکار ایزو قرار نگرفته است)
قسمت ۱۱: نانولایه، نانوپوشش، نانوفیلم و اصطلاحات مرتبط
قسمت ۱۲: پدیده‌های کوانتومی در فناوری نانو
قسمت ۱۳: گرافن و مواد دوبعدی مرتبط
قسمت ۱۴: واژه‌نامه اندازه‌شناسی در مقیاس نانو
قسمت ۱۵: شاخص‌های علم فناوری و نوآوری
پیوست الف: نمایه الفبای فارسی واژگان (۱۵ قسمت)
پیوست ب: نمایه الفبای انگلیسی واژگان (۱۵ قسمت)
پیوست پ: فهرست واژگانی که در تدوین استانداردهای فناوری نانو در جلسات کمیسیون های فنی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در استانداردهای فناوری نانو به کار رفته است.