مجازی شدن کمپین های اجتماعی
یکی از مقوله هایی که در عصر ارتباطات با آن مواجه هستیم، مجازی شدن یا ورود کمپین های اجتماعی به دنیای مجازی است. مجازی شدن کمپین های اجتماعی، اصطلاحی بسیار پیچیده است.
کمپین های اجتماعی یا سازمان های غیردولتی، ساختارهایی هدفمند برای رسیدن به اهداف والای اجتماعی و سیاسی هستند که در رابطه با مجازی شدنشان اظهارنظرهای متعددی وجود دارد. عده ای این اتفاق را مثبت تلقی کرده و از طرف برخی، مجازی شدن کمپین های اجتماعی پایانی بر دوران تأثیرگذاری آنها قلمداد می شود.
سوالی که در اینجا مطرح می شود، این است که به راستی چه بلایی سر سرمایه های انسانی کمپین های اجتماعی در دنیای اینترنت خواهد آمد؟
کمپین ها در واقع فضایی را فراهم می کنند که افراد در مورد موضوعی خاص، ابراز عقیده کنند، نظراتشان را به اشتراک بگذارند، بحث و تبادل نظر کنند و در مواردی به رفرم یا اصلاح در جامعه برسند.
آنچه که در کمپین ها و تظاهرات اجتماعی مطرح می شود، تلاش برای تغییر است. شاید شما این تغییر را در ساختار حاکمیت و دولت نبینید اما کمپین های اجتماعی، فضای اجتماعی را از حالت سکوت به سمت اعتراض می برند و همین امر، باعث می شود بسیاری از حوادثی که تا به حال پوشیده بوده به‌وسیله رسانه ها برجسته و مطرح شود.
این در حالیست که، کمپین های امروزی، شرایط متفاوتی را تجربه می کنند چون فضای مجازی تمام کارکردها را دستخوش تغییر کرده است. این حضور به ما نشان می دهد که اگر نمی توانید در رسانه یک جامعه، فضای اعتراضی داشته باشید می توانید آن را به فضای مجازی و به طور خاص، به کمپین های مجازی منتقل کنید.
این انتقال، امکانات بالقوه ای را در اختیار کمپین ها قرار می دهد که میتوان از آنها برای اعمال زور و فشار، اطلاع رسانی و افشاگری و پرداختن به اخباری که از ذهن افکار عمومی دور می ماند استفاده کرد.
تجربه انقلاب های رنگی در کشورهایی مثل یوگسلاوی، اوکراین، گرجستان و در نهایت بیداری اسلامی در سال اخیر ثابت کرده که انتقال فضای اعتراضی کمپین های اجتماعی به دنیای مجازی، آنقدرها هم کم هزینه نیست.
یک نفر در خیابان کشته می شود، از کشته عکس و فیلم تهیه می شود و به سرعت روی سایت هایی چون یوتیوب یا فیس‌بوک قرار می گیرد. این اتفاق در مصر شدت بیشتری داشت.
فیس‌بوک عربی در انقلاب مصر و انقلاب سایر کشورهای عربی بسیار فعال بود. در میدان التحریر کشتار اتفاق می افتاد. با گوشی های تلفن همراه، عکس ها و فیلم هایی تهیه می شد و به سرعت روی سایت ها قرار می گرفت.
جنبش های اعتراضی آینده و انقلاب های آینده را در اصل جنبش ها و انقلاب های رسانه ای می نامند. چرا؟ چون وسایل و ابزاری که برای رساندن فضای اعتراض و پیام معترضانه به دیگر مردم دنیا دارید می تواند یک گوشی تلفن همراه باشد که شما را به شبکه جهانی متصل می کند.
حضور پررنگ کمپین ها در فضای مجازی به کمک پیشرفت های تازهای که در ابزارهای مورد استفاده ایجاد شده، محدودیت های سانسور را در هم می شکند و همین باعث می شود که دولت ها در مهار و کنترل فضای مجازی عقب بمانند.
دنیای مجازی به عقیده برخی اعتبار محتوایی ندارد اما فضای مناسبی برای انتشار اطلاعات و انعکاسش در افکار عمومی است. تجربه کشورهایی مثل چین، آمریکای لاتین و آفریقا ثابت کرده که با سانسور در اینترنت نمی توان به مقابله با کمپین های مجازی رفت. البته در آینده ای نه چندان دور که برنامه اینترنت آزاد در دنیا گسترش پیدا کند، سانسور شکسته خواهد شد.
*دکتر علی گرانمایه پور، استادیار علوم ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی
No tags for this post.
