حال مهمترین اثر تاریخی افغانستان خوب نیست

به گزارش سیناپرس، مناره جام یکی از آثار ارزشمند فرهنگی ایرانی – افغانی در کشور افغانستان محسوب می شود که در فهرست میراث جهانی سازمان ملل متحد قرار دارد. متاسفانه گزارش ها نشان می دهد این بنا در حال حاضر در وضعیتی نامناسب بوده و به طرز نگران کننده ای ناپایداراست.

باستان شناسان بیم دارند که وضعیت این برج ۶۵ متری در زمستان بدتر شود زیرا رطوبت و یخ وارد بافت آجرکاری این بنا  شده و بر آسیب آن افزوده می شود. یک مقام محلی افغانستان در اوایل ماه جاری هشدار داد که اگر اقدامی سریع در این زمینه صورت نگیرد، این برج  در خطر سقوط قرار دارد.
گفتنی است این مناره آجری که اواخر قرن دوازدهم میادی ساخته شده، در دره ای صعب العبور در محل تلاقی رودخانه های هاری رود و جام رود قرار دارد. به گزارش خبرگزاری علم و فرهنگ،این بنای آجری دارای پایه ای هشت ضلعی بوده و کل برج با تزئینات هنرمندانه ای پوشیده شده است که در آن کتیبه هایی از آیات قرانی نقش بسته است.

مورخان بر این باورند که این شهر در محل فیروزکوه یا کوه فیروزه قرار دارد، شهری که توسط پسر چنگیزخان ویران شده و گمان می ‌رود که مناره جام، تنها بقایای به جای مانده از آن آبادی باشد.به گزارش سیناپرس، باستان شناسان سال ها هشدار داده اند که مناره جام در وضعیت نا مناسبی قرار دارد، اما بررسی اخیر توسط شبکه توسعه آقاخان نشان می دهد که سیل جاری شده در سال ۲۰۱۹ آسیب های زیادی را به پایه این منار وارد کرده و رسوبات و لاشه سنگ های طبیعی مناطق اطراف در این بخش از برج منتقل شده است.

به اعتقاد کارشناسان، با شروع فصل زمستان، آجرهای مرطوب و ملات خیس پایه بنا در معرض یخزدگی قرار می ‌گیرند که در نتیجه آسیب بیشتری به ساختار سازه مناره که هم اکنون ناپایدار بوده و کج شده است، وارد می ‌شود.

به گزارش سیناپرس، متاسفانه بسته به عمق نفوذ یخ و رطوبت به سازه بنا، به طور منطقی می توان انتظار داشت که آجر و ملات های این برج به طور گسترده ای دچار آسیب شده و این موضوع بر ظرفیت تحمل بار این  بنای تاریخی ۶۵ متری تاثیر دارد. از سوی دیگر رسوبات ته نشین شده ناشی از سیل نیز سطح بستر رودخانه را بالا برده و در حال حاضر در صورت وقوع سیلاب، آب مستقیما با بدنه این بنا تماس پیدا خواهد کرد که این مساله قطعا خطر فروپاشی کامل این بنای تاریخی را در پی دارد.
به گزارش سیناپرس، شرایط مناره جام به قدری وخیم است که والی محلی طالبان در اوایل ماه جاری نسبت به شرایط این برج ابراز نگرانی کرده و گفت:  این اثر ارزشمند تاریخی تنها به غور تعلق ندارد. به گزارش خبرگزاری sinapress، مولوی احمد شاه دین دوست در این رابطه به تلویزیون دولتی افغانستان گفت: این بنا متعلق به تمام جهان است. من شخصا  مناره را بازرسی کرده و باید بگویم آثار آسیب به وضوح در آن قابل مشاهده است. اگر وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان  یا سازمان‌های خیریه بین‌المللی به این موضوع توجه نکنند، ممکن است مناره جام فرو بریزد.

درخاتمه گفتنی است این مناره از سال ۲۰۰۲ توسط بخش فرهنگی سازمان ملل در فهرست میراث جهانی در معرض خطر قرار گرفته است. سیل شدید رخ داده در سال ۲۰۱۹ نیز بر این وخامت افزوده اگرچه یونسکو بودجه ای حدود ۱ میلیون و ۸۷۵ هزار دلار برای نجات و بازسازی این بنای ارزشمند تاریخی اختصاص داده است ولی  مشخص نیست که یونسکو چگونه با طالبان در این رابطه همکاری کرده و این بودجه اضطراری را مورد استفاده قرار دهد.

گزارش: دکتر احسان محمدحسینی – باستان شناس

No tags for this post.