تقاضا برای دستاوردهای پژوهشی در کشور چندان روشن نیست
دکتر محمود نیلی احمدآبادی در گفت‌وگو با خبرنگار سیناپرس اظهار کرد: توسعه در سطح کلان می‌بایست توسعه پایدار باشد و توسعه بدون پژوهش امکانپذیر نیست. به بیان دیگر، در متن توسعه، پژوهش وجود دارد. در گذشته توسعه یک امر مهمی بود اما به مرور زمان دریافتیم که توسعه تک‌بعدی می‌تواند ضد خودش باشد و شاید در همان زمان هم علت اصلی، عدم پژوهش همه جانبه بود. من فکر می‌کنم که جامعه امروز ما به خوبی نسبت به اهمیت پژوهش آگاهی یافته است اما اینکه چرا آنطور که باید آن را جدی نمی‌گیرد، این بحث دیگری است.
رییس دانشگاه تهران افزود: اینکه گفته شود پژوهش‌ها نقشی در جامعه ندارند، حرف دقیقی نیست. بخشی از کارکرد پژوهش، ارتقای فرهنگ ملی است. بالاخره بسیاری از یافته‌های پژوهشی، دانش عمومی و نیز دانش پژوهشگران را ارتقا داده است و این خود یک آورده است. اما اینکه هزینه‌های صورت گرفته برای پژوهش با دستاوردها تناسب دارد یا نه؟ به نظرم پاسخ روشن است. آنقدری که ما هزینه می‌کنیم، جواب نمی‌گیریم.
وی با اشاره به دلایل عدم تناسب دستاوردهای پژوهشی با هزینه‌های صورت گرفته، تصریح کرد: ما هنوز قبول نکردیم موضوع پژوهش یک موضوع پیچیده است. پژوهش به واسطه آنکه عملی لذت‌بخش است، باعث می‌شود که گاهی اوقات پژوهش برای پژوهش انجام شود و این تصور به وجود می‌آید که مدیریت آن، تامین منابع و امکاناتش می‌تواند کار ساده‌ای باشد. در حالی که تمام این موارد، بسیار پیچیده هستند.
نیلی احمدآبادی ادامه داد: نتایج پژوهش بر خلاف فعالیت‌های دیگر خیلی روشن نیست. مثلا در بحث آموزش، فرآیند کاملا مشخص است، دانشجو می‌آید، مدرک می‌گیرد و فارغ‌التحصیل می‌شود. ولی چون ممکن است بخشی از پژوهش به نتیجه نرسد و اصلا در ابتدا معلوم نیست چه اتفاقی خواهد افتاد، بسیاری از هزینه‌های آن مبهم است و مدیریت پژوهشگران و منابع کار سختی است. بنابراین اگر می‌بینیم بخشی از پژوهش ما جواب نمی‌دهد، در مرحله اول باید به این بازگردیم که مدیریت پژوهش اشکال دارد.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: در مقایسه با کشورهایی که دستاوردهای ملموس‌تر از پژوهش دارند، هزینه‌ای که برای پژوهش می‌کنیم خیلی پایین است. هزینه ما بر اساس GDP در بهترین حالت 0.5 درصد است. در صورتی که بسیاری از شرکت‌های معتبر دنیا تا 4 درصد درآمدهای سرسام‌آور خود را در این زمینه هزینه می‌کنند. پژوهش فعالیت گرانقیمتی است مخصوصا وقتی وارد حوزه کاربرد می‌شود. بنابراین دومین مشکل ما در بحث پژوهش، کمبود منابع مالی است.
پژوهش به واسطه آنکه عملی لذت‌بخش است، باعث می‌شود که گاهی اوقات پژوهش برای پژوهش انجام شود و این تصور به وجود می‌آید که مدیریت آن، تامین منابع و امکاناتش می‌تواند کار ساده‌ای باشد. در حالی که تمام این موارد، بسیار پیچیده هستند
وی سومین مشکل در بحث پژوهش را تقاضا دانست و گفت: تقاضا برای دستاوردهای پژوهشی در کشور چندان روشن نیست. بالاخره این متقاضیان باید موضوعاتی را اعلام کنند که پژوهشگران روی آن کار کنند. این تقاضاها خیلی کم است. ما از جانب دستگاه‌ها و نهادهای مسوول و صنایع تقاضای زیادی دریافت نمی‌کنیم. وقتی تقاضا نیاید طبیعتا محقق باید موضوعی را انتخاب کند. بنابراین موضوعی را انتخاب می‌کند که در جهان مطرح است. پس به سراغ مرزهای دانش می‌رود و بین آنها، موضوعی را انتخاب می‌کند که علایق شخصی‌اش است و یا امکاناتش را دارد. در اینجا دیگر مهم نیست که نتیجه کار به درد که می‌خورد. همین که موضوعی جدید و بدیع است و می‌تواند در سطح جهانی منتشر شود، کفایت می‌کند. اگر تقاضا بیاید و آن تقاضا، موضوع پژوهش شود طبیعتا نتیجه آن هم به کار خواهد آمد.
نیلی احمدآبادی در پایان تاکید کرد: البته مشکل دیگری هم وجود دارد و آن این است که سطح دانشی که پژوهشگران با آن کار می‌کنند با سطح نیازی که صنعت دارد در بسیاری از حوزه‌ها نزدیک نیست. این دستاوردهای پژوهشی محققان ایرانی قطعا در دنیا کاربرد دارد چون ما مجموعه ای از تحقیق دنیا را انجام می‌دهیم و آنجا هم این تحقیقات بر اساس یک نیازی شکل گرفته است. بنابراین کاربرد دارد اما ممکن است مساله کشور ما نباشد یا حتی سطح تکنولوژی ما به حدی نرسیده که از این دانش استفاده کند. ما می‌توانیم مکانیزم‌هایی طراحی کنیم که کارهای به روز را انجام دهیم و نتایج آن برای مصرف‌کننده ایرانی کاملا قابل استفاده باشد. شرطش این است که بین تقاضا و محقق یک ارتباطی باشد و این برمی‌گردد به اقتصاد ایران که شما بدون انجام کارهایی در تراز بین‌المللی و کیفی، می‌توانید محصولی با قیمت بالاتر از قیمت جهانی و کیفیتی به مراتب پایین‌تر تولید کنید و همچنان خریدار داشته باشد. پس در این سیستم خیلی پژوهش شکل نمی‌گیرد و تقاضایی هم به آن صورت نخواهد داشت.
No tags for this post.
