کرونا مساله نیست، مساله بحران سرمایه اجتماعی است

به عنوان مثال در ماجرای گرانی بنزین رسانه ها در ابتدا اعلام کردند که این موضوع،  شایعه است و بنزین گران نمی‌شود؛ بعد از مدتی آنچه به حقیقت پیوست این بود که بنزین به صورت کاملا ناگهانی گران شد.

شاید بسیاری از افراد به راحتی از کنار این موضوع بگذرند، اما یک متخصص رسانه می داند که بروز چنین رفتارهایی از سوی رسانه رسمی و ملی یک کشور قطعا هزینه ‌های جبران‌ ناپذیری به همراه خواهد داشت.

رفته رفته و به واسطه انتشار اخبار این چنینی از رسانه ملی (که کم هم نبوده) مخاطبان اعتمادشان را به رسانه‌های رسمی از دست داده‌ و به شبکه‌های اجتماعی که صد البته مرکز پخش شایعات‌ هستند، روی آورده‌اند.

چنانکه در حال حاضر، درباره شیوع و گسترش بیماری کرونا شاهد آن هستیم که مردم آمارهای شبکه‌های غیررسمی را بیشتر از آمارهایی که از رسانه ملی به ‌نقل از وزیر بهداشت و سایر مسوولان اعلام می شود، باور دارند و این یعنی فاجعه.

اگر به دنبال چرایی وقوع این اتفاق باشیم در جواب می توان گفت شیوه اطلاع ‌رسانی رسانه ملی دچار خلاء است.

سوال دیگری که باید به آن پاسخ داد این است که برای حل این بحران و پایان دادن به این فاجعه چه باید کرد؟ جواب این سوال در دو مقوله خلاصه می شود، نخست احترام و باور به وجود و فعالیت شبکه های اجتماعی و بازتولید سرمایه اجتماعی.

لزوم توجه به رفع فیلترینگ تلگرام

یک روزنامه نگار و کارشناس رسانه در رابطه با لزوم توجه به نقش شبکه های اجتماعی در گفتگو با سیناپرس گفت: تلگرام یک شبکه اطلاع ‌رسانی ارزان، فراگیر، مورد استقبال مردم و دارای قابلیت‌های متنوع برای به اشتراک ‌گذاری فیلم، صوت و متن است.

دکتر امیرعباس تقس پور ادامه داد: این پیام رسان از محبوبیت بسیاری نزد کاربران ایرانی برخوردار است. به گونه ای که حتی پس از اردیبهشت ۹۷ هم که تلگرام فیلتر و از دسترس عموم خارج شد، از اقبال کاربران و میزان استفاده از آن کاسته نشد. چنانچه مشاهده می کنیم علیرغم تمام تلاش‌ ها برای جایگزینی نرم‌ افزارهای مشابه، هنوز تلگرام در ایران پیشتاز نرم ‌افزارهای اطلاع ‌رسان است.

وی ادامه داد: با این اوصاف اتلاف وقت برای دور زدن فیلترینگ، افزایش هزینه ‌ها برای کاربران و محروم کردن مردم، وزارت‌خانه‌ها و سازمان‌های دولتی از امکان تولید محتوای مفید، بخشی از نتایج فیلتر کردن تلگرام است.

تقی پور تصریح کرد: بنابراین، یک راهکار اساسی برای جلوگیری از بروز شایعات و اخبار رسمی در فضای دیجیتال و به ویژه تلگرام رفع فیلترینگ تلگرام در شرایط بحرانی فعلی است. چراکه، این فضا ارزان و اثربخش ‌تر از ارسال اخبار پیامکی وزارت بهداشت است.

وی اظهار کرد: ضمن اینکه با به رسمیت شناختن این بستر ابتکار عمل اطلاع‌ رسانی به جای کانال‌ های جعلی به دست متولیان امر می‌افتد و حداقل از شرایط خود تحریمی برای تولید محتوا، رهایی می یابیم. علاوه بر این، شاید این اقدام در بازسازی بخشی از اعتماد متقابل دولت و ملت هم موثر واقع شود.

سرمایه اجتماعی در کشورمان نیاز به بازتولید دارد

یک کارشناس ارتباطات و استاد دانشگاه نیز در رابطه با این موضوع در گفتگو با سیناپرس با بیان اینکه مولفه‌ های گوناگونی برای رسیدن به این مهم نقش دارند، گفت: بازتولید سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی، منوط به حسن کارکرد حاکمیت سیاسی است و به نحوه عملکرد دولت‌ ها و نظام قانونگذاری بستگی دارد.

دکتر هادی خانیکی ادامه داد: ضمن اینکه یکی از راهکارهای موثر در این مسیر، پرهیز از خیال‌ پردازی، شفافیت در عملکردهای مالی و اقتصادی، مبارزه واقعی با فساد و از همه مهمتر، داشتن شفافیت و صداقت با مردم است.

وی با بیان اینکه مساله امروز جامعه ما بحران سرمایه اجتماعی است، تاکید کرد: بازتولید سرمایه اجتماعی تنها راه گذار از بحران‌ های پیش روست.

بر اساس این گزارش، دیر یا زود کرونا هم مانند بسیاری از بحران های دیگر از جامعه ما رخت برمی بندد، اما قطعا بحران دیگری در انتظارمان است. اگر وضعیت به همین منوال پیش برود باید منتظر فاجعه ای دیگر باشیم.

برای بازتولید سرمایه اجتماعی در شرایط کنونی، جامعه نیازمند ارتباط، اعتماد، آرامش و آموزش است. در چنین شرایطی باید با توجه به نقش فضای دیجیتال و بهره گیری از شبکه های اجتماعی و بستر پیام رسان مورد علاقه مردم، پیش از شکل گیری شایعات و اخبار جعلی، تلاش شود تا با بیان حقیقت، اعتبار منبع در منظومه ارتباطی جامعه افزایش پیدا کند.

گزارش: هانیه حقیقی

No tags for this post.