جایگاه نشریات علمی ایران در جهان مشخص شد

در این گزارش جایگاه نشریه‌های ایرانی در نظام‌های جهانی ارزیابی در سال ۲۰۱۹ آمده است که داده‌های آن از عملکرد نشریه‌ها در سال ۲۰۱۸ گردآوری شده‌اند.

افزون بر این، روند سالانۀ شمار و میزان تأثیر نشریه‌های ایرانی در این نظام‌ها به همراه جدول‌های مقایسه‌ای با کشورهای منطقه نیز گزارش شده است. حضور در نمایه‌نامۀ «وب آو ساینس»، حضور در نمایه‌نامۀ «اسکوپوس»، ضریب تأثیر، امتیاز استنادی، شاخص «اسنیپ»، و رتبه‌بندی نشریه‌های «سکیمگو» از سرنویس‌های این گزارش هستند.

با افزایش شمار نشریه‌ها در نیمۀ دوم سدۀ بیستم، متخصصان علم‌سنجی کوشیدند سنجه‌هایی برای ارزیابی اعتبار و کیفیت آن‌ها درست کنند. از این روی، سنجه‌هایی کمی و کیفی ساخته شدند و پس از آن نظام‌هایی جهانی برای بررسی اعتبار و کیفیت نشریه‌ها بر پایۀ این سنجه‌ها پدید آمدند. دو نمایۀ استنادی «وب آو ساینس» و «اسکوپوس» نخستین نظام‌ها برای سنجش کیفیت و اعتبار نشریه‌ها بوده‌اند که حضور یک نشریه در این نمایه‌ها خود گویای سطحی از کیفیت است، اما در یک دهۀ گذشته نهادهای علم‌سنجی دیگری نیز کوشیده‌اند چارچوبی برای این کار طراحی کنند. در این میان مؤسسۀ علم‌سنجی «سکیمگو» و «مرکز مطالعات علم و فناوری» در دانشگاه لایدن هلند نامدارترند.

بر پایۀ گزارش تازۀ سامانۀ «نما»، ۳۶ نشریۀ ایرانی دارای ضریب تأثیر در نمایه‌نامۀ «وب آو ساینس» حضور داشته‌اند و بر این پایه ایران در جایگاه سوم میان کشورهای منطقه پس از ترکیه با ۶۰ و امارات متحدة عربی با ۳۹ نشریه جای دارد. افزون بر نشریه‌های دارای ضریب تأثیر، ۱۰۰ نشریه دیگر ایرانی نیز در «نمایه استنادی منابع نوپدید» هستند که ضریب تأثیر ندارند. میانگین ضریب تأثیر نشریه‌های ایرانی نمایه شده در «وب آو ساینس» ۱.۳۰ بوده که در برابر اندازة ۱.۰۵ سال پیش رشد داشته است. همچنین، ۱۶۷ نشریۀ ایرانی در نمایه‌نامۀ «اسکوپوس» حضور داشته‌اند که یک عنوان بیشتر از سال پیش است و بر این پایه ایران در جایگاه سوم میان کشورهای منطقه پس از مصر و ترکیه جای دارد.

بر پایۀ گزارش نمای نشریه‌ها ۲۰۱۹، میانگین امتیاز استنادی نشریه‌های ایرانی ۰.۸۱ بوده و این اندازه ایران را در جایگاه چهارم میان کشورهای منطقه پس از عربستان سعودی، مصر، و امارات متحدۀ عربی جای داده است. افزون بر این، گزارش نشان می‌دهد که میانگین شاخص «اسنیپ» نشریه‌های ایرانی ۰.۵۱ است و بر این پایه ایران در جایگاه ششم میان کشورهای منطقه جای دارد. همچنین، ۱۷۴ نشریۀ ایرانی نیز در سیاهة رتبه‌بندی نشریه‌های «سکیمگو» دیده می‌شوند که سه عنوان در برابر گزارش سال پیش رشد داشته است و بر این پایه ایران در جایگاه سوم کشورهای منطقه پس از مصر و ترکیه جای دارد.

پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) با راه‌اندازی سامانۀ «نما» (جایگاه علم، فناوری، و نوآوری ایران در جهان) می‌کوشد نتایج نظام‌های گوناگون ارزیابی علم، فناوری، و نوآوری را پایش کند و گزارش‌هایی کاربردی در اختیار سیاست‌گذاران قرار ‌دهد. سامانۀ «نما» در نشانی NEMA.IRANDOC.AC.IR در دسترس همگان است.

No tags for this post.