ایران نسبت به پدیده تغییر اقلیم آسیب پذیر است

معاون سابق طرح ملی تغییر آب و هوا با بیان اینکه به طور کلی تغییر اقلیم عبارتست از روند تغییرات میان مدت و بلند مدت در پارامترهای اقلیمی، گفت: گاهی دما یا بارش به صورت تناوبی افزایش یا کاهش پیدا می کند، این اتفاق، تغییرپذیری یا نوسانات اقلیمی نام دارد که با گذشت زمان به حالت عادی خود بازمی گردد و امری طبیعی و دوره ای است.

محمد صادق احدی تصریح کرد: اما تغییر اقلیم با این مفهوم تفاوت دارد، وقتی از تغییر اقلیم حرف می زنیم منظورمان تغییراتی است که اولا قابل توصیف نبوده و نسبت به روند گذشته تغییر نامعقولی از خود نشان می دهد و دوما قابل برگشت نیست.

وی عنوان کرد: بررسی روند دما بعد از صنعتی شدن کره زمین گویای این امر است که با وجود نوسانات اقلیمی که همواره وجود داشته است اما، میانگین این نوسانات روند افزایشی از خود نشان داده و در دراز مدت به حالت سابق بازنمی گردد که این به مفهوم وقوع تغییر اقلیم است.

احدی ادامه داد: عده ای معتقدند تغییرات طبیعی مانند نحوه واکنش های خورشید، نحوه قرارگیری کره زمین نسبت به خورشید و… در وقوع این پدیده موثر است. اما آنچه که امروزه به طور خاص در ادبیات موضوع، توسط سازمان ملل تحت عنوان تغییر اقلیم مطرح می شود، تغییرات ناشی از پارامترهای اقلیمی در اثر فعالیت های انسانی است.

وی خاطرنشان کرد: بنابراین، کنوانسیون تغییرات آب و هوا و سازمان ملل معتقدند اقداماتی موثرند که بتوانند تغییر اقلیم ناشی از اثرات سوء فعالیت های انسانی را تعدیل کنند. بنابراین، تمامی اقدامات و برنامه ریزی ها باید برای کنترل آن بخش از تغییرات اقلیمی که ناشی از فعالیت های بشری است و قابلیت بازگشت پذیری را ندارد، صورت گیرد.

این کارشناس تغییر آب و هوا در رابطه با اثرات تغییر اقلیم گفت: انتشار گازهای گلخانه ای منجر به برهم خوردن توازن عمومی انرژی کره زمین می شود و پیرو آن میزان انرژی که در درون زمین به تله می افتد، افزایش پیدا می کند. بنابراین شاهد بر هم خوردن متوسط دمای کره زمین خواهیم بود که به تبع آن همه الگوهای اقلیمی کره زمین متاثر از این اتفاق می شوند.

وی با بیان اینکه تغییرات در الگوهای بارش و تغییر در سطح آب اقیانوس ها پیامدهای تغییر اقلیم هستند که سایر اتفاقات هم متاثر از این دو عامل است، تاکید کرد: کاهش آب، عدم دسترسی آسان به آب در مناطق شهری و روستایی و کاهش کیفیت آب از اثرات وقوع تغییر اقلیم است. ضمن اینکه با گرم شدن هوا تبخیر آب در پشت سدها افزایش پیدا می کند و دسترسی به منابع آبی را با مشکلاتی مواجه می کند. در بخش کشاورزی هم با افزایش نیاز آبی این بخش، تولیدات کشاورزی و امنیت غذایی تحت تاثیر قرار می گیرد.

احدی با اشاره به اینکه این آسیب ها با فرض اینکه مقدار بارش تغییر نکند پیش می آید، گفت: این در حالیست که با وقوع پدیده تغییر اقلیم، کاهش در الگوهای بارشی را نیز شاهد خواهیم بود. ایران کشور کم آبی است و چیزی در حدود 40 درصد از تولیدات بخش کشاورزی کشور دیمی است. بنابراین، در اینجا هم کاهش نزولات آسمانی امنیت غذایی را تحت الشعاع قرار می دهد.

وی افزود: اثرات سوء تغییر اقلیم در سایر بخش ها هم قابل مشاهده است. افزایش دما باعث افزایش و شیوع بیماری هایی مانند مالاریا، تب کنگو و… شده که بهداشت عمومی را به خطر می اندازد. آب شدن یخ های قطبی از دیگر پیامدهای این واقعه است که موجب بروز جریان های دریایی شدید شده و مناطق و شهرهای ساحلی را با مشکلات عدیده ای رو به رو خواهد کرد. افزایش سطح آب دریاهای آزاد تاسیسات زیربنایی و تجهیزات ساحلی را نیز مورد تهدید قرار می دهد که ایران نیز با توجه به در اختیار داشتن تجهیزات و تاسیسات پتروشیمی در مناطق جنوبی کشور از این تهدیدها مصون نیست.

احدی عنوان کرد: ماده 4 و 8 کنوانسیون آب و هوایی پارامترهایی را پیرامون کشورهای آسیب پذیر در برابر این پدیده مطرح کرده است که شامل کشورهایی که در نواحی خشک قرار داشته و به آب های آزاد دسترسی دارند، می شود. وجود مناطق کوهستانی و کشورهایی که درآمدشان وابسته به نفت و فرآورده های نفتی است از دیگر پارامترهای آسیب پذیری در برابر این پدیده است.

وی تاکید کرد: وقتی این موارد را با دقت بررسی می کنیم درمی یابیم که ایران تمامی پارامترهای آسیب پذیر بودن در مقابل وقوع پدیده تغییر اقلیم را یکجا دارد. بنابراین ایران یکی از کشورهایی است که نسبت به موضوعات تغییر اقلیم بسیار آسیب پذیر است.

احدی در رابطه با اقدامات در این حوزه گفت: این فعالیت ها شامل اقدامات پیشگیرانه و درمانی است که که فعالیت در حوزه پیشگیری بسیار کم هزینه خواهد بود. این در حالیست که اقدامات درمانی عموما هزینه بر است و شامل فعالیت هایی است که در راستای انطباق و سازگاری با این پدیده انجام می شود. اما باید متوجه باشیم که غالبا بشر توان مقابله با بلایای طبیعی و تغییر اقلیم را ندارد.

این کارشناس تغییر آب و هوا ادامه داد: بنابراین، اقدام اصلی باید در حوزه پیشگیری انجام گیرد که شامل اقداماتی برای جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه ای است. عمده گازهای گلخانه ای که در سطح جهان انتشار می یابند از طریق احتراق و سوخت و در بخش انرژی منتشر می شوند. بنابراین مهمترین کار این است که با ورود به حوزه مصرف بهینه انرژی و استفاده از انرژی های تجدیدپذیر مانع انتشار روزافزون گازهای گلخانه ای شویم.

وی تاکید کرد: از سوی دیگر با فرهنگ سازی و آگاه سازی عمومی در جامعه از اتلاف انرژی در بخش مصارف خانگی و تجاری نیز جلوگیری کرده و اینگونه می توانیم گام موثری در راستای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای برداریم.

گفتگو: هانیه حقیقی

No tags for this post.