تزریق بودجه بدون برنامه به بدنه پژوهشی، سمی مهلک

دکترمحمد رضا صادقی در گفتگو با خبرنگار سیناپرس گفت: یکی از مشکل های عمده ما در حوزه پژوهش به ارتباط میان صنعت و جامعه و دانشگاه ها بر می گردد. در حال حاضر ارتباط منسجم و داینامیکی میان صنعت، دانشگاه و جامعه وجود ندارند.

هم اکنون عمده فعالیت دانشگاه ها انجام فعالیت های پژوهشی غیر کاربردی و تربیت نیروهای انسانی است. متاسفانه دانشگاه ها در ایران بر اساس نیازهای جامعه و صنعت، نیرو تربیت نمی کنند، همچنین این نیروهای خروجی از دانشگاه کارایی لازم برای ورود به بازار کار را ندارند.

وی با اشاره به ارتباط ضعیف دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی با بدنه جامعه برای تربیت نیروی انسانی و انجام پژوهش های مبتنی بر نیاز بازار، گفت: طبق گزارش اخیر رئیس سازمان آموزش فنی وحرفه ای، طی چند سال گذشته چندین هزار فارغ التحصیل دانشگاه با مدرک کارشناسی ارشد و دکترا برای ورود به بازار کار، تحت آموزش های شش ماهه یا یک ساله این سازمان قرار گرفته اند؛  یعنی این افراد بیش از بیست سال عمر خود را صرف تحصیل کرده اند اما زمانی که می خواهند وارد بازار بشوند، توانمندی لازم را نداشته و باید برای ورود به بازار کار تحت آموزش های فنی و حرفه ای قرار بگیرند.

وی اظهارداشت: اصولا در بسیاری از کشورها بخش صنعت و جامعه است که برای رفع نیازهای خود به سمت دانشگاه ها می رود و پژوهش مورد نیازش را سفارش می دهد. به ازای آن سفارش نیز هزینه اش را می پردازد. دولت ها و مجاری قانونگذار این کشورها نیز برای پرداخت این پول و انجام پژوهش های علمی و تحقیقاتی توسط بخش خصوصی، یک سری تسهیلات ویژه را قرار داده اند.

رئیس پژوهشگاه ابن سینا جهاد دانشگاهی گفت: در بسیاری از کشورها، اگر بخش صنعت سرمایه شان را صرف پژوهش کنند و یک قرارداد پژوهشی با دانشگاه منعقد نمایند تا یکی از معضلات صنعت و جامعه شان حل شود، به طور حتم دولت ما به ازای پولی که در پژوهش هزینه کرده است، آن را در قالب معافیت مالیاتی در نظر می گیرد بنابراین فرد صنعتگر ترجیح می دهد که پروژه مشترک با دانشگاه را تعریف کند که ضمن رفع نیاز خود توسط دانشگاه، از معافیت مالیاتی نیز استفاده کند؛ این کار انگیزه ای ایجاد می کند تا افراد به سمت پژوهش های کاربردی مورد نیاز جامعه سوق پیدا کنند.

اگر دولت اعلام کند که بخش صنعت به دانشگاه سفارش کار بدهد، تسهیلات ویژه ای به آنها قائل می شود، قطعا صنعت از این کار استقبال می کند در نتیجه رونقی در امر پژوهش های کاربردی ایجاد می شود.

وی افزود: به عنوان مثال هم اکنون مدل محصولی که صنعت خودروسازی ما تولید یا مونتاژ می کند، مربوط به ده ها سال پیش است. در طول زمان شکل و کیفیت این خودروها چندان تغییری نکرده است. در صورتی که بخش صنعت در بسیاری از کشورهای دنیا اگر تحقیقی انجام ندهند و محصول خود را ارتقا ندهد، دولت مالیات و عوارض خود را به صورت پلکانی افزایش می دهد، به همین دلیل این شرکت ها ترجیح می دهند برای تولید محصول جدید و بازار بهتر هزینه زیادی صرف کنند و دولت ها نیز به آنها مشوق های بیشتری ارایه می کنند زیرا با ارائه محصول جدید فروش بیشتر و بازارهای بیشتری کسب می کنند، بنابراین بسیاری از این کشورها مدل های خط قدیمی تولیدشان را می فروشند. هم اکنون خط تولید بسیاری از شرکت های ایرانی مربوط به یک یا دو دهه قبل است که از کشورهای دیگر خریداری شده اند.

روند ارتباط صنعت و دانشگاه باید تسهیل شود

رئیس پژوهشگاه ابن سینا جهاد دانشگاهی گفت: هرچند با دیدی نقادانه ما با مشکلات زیادی مواجه هستیم اما مراکز پژوهشی و دانشگاهی و صنعتی ما باید این مسیر را برای فعالیت مشترک آغاز کنند. دولت و مجلس نیز باید تسهیلات ویژه ای برای این امر اختصاص دهد. اگر به این بهانه که دولت بودجه ای اختصاص نداده است، پژوهشگاه ها و دانشگاه ها فعالیت های پژوهشی شان را متوقف کنند، به سرانجامی نخواهیم رسید و در دراز مدت مشکلات ما بیشترخواهد شد لذا ضرورت دارد دولت و مجلس روند ارتباط صنعت و دانشگاه را تسهیل کنند.

وی اظهارداشت: اگر دولت اعلام کند که بخش صنعت به دانشگاه سفارش کار بدهد، تسهیلات ویژه ای به آنها قائل می شود، قطعا صنعت از این کار استقبال می کند در نتیجه رونقی در امر پژوهش های کاربردی ایجاد می شود.

وی بیان کرد: بخشی از اجرایی شدن این امر به قوانین و بخش دیگر به باور خودمان ارتباط دارد. متاسفانه طی دهه های گذشته مسوولان و مدیران کشور به علت عدم خودباوری و اتکایی به بیرون، نیم نگاهی به خارج از کشور داشتند. در حالی که امروزه نسل جوانی در ایران وجود دارد که تشنه کار و فعالیت هستند.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر جوانان خلاق ما استارتاپ هایی را ایجاد می کنند که هم راستا با دانش روز دنیا و مبتنی بر نیازهای جامعه است و احساس می کنند که می توانند کارهای خوبی انجام دهند. لازمه موفقیت این جوانان حمایت مالی و فراهم کردن زیرساخت های لازم است. به طور حتم اگر مسیر درستی به جوانان نشان داده شود آنها با تمام انرژی و توان در این مسیر گام بر می دارند. دولت وظیفه دارد با وضع قوانین و فراهم کردن زیرساخت های لازم مسیر را برای جوانان هموار کند.

صادقی تزریق بودجه بدون برنامه صحیح و مدون به بدنه پژوهشی کشور را سم مهلک عنوان کرد و گفت: در صورت اختصاص بودجه های محدود و مقطعی و بدون برنامه، هرچه افراد دسترسی و ارتباطات بیشتری به مراجع تصمیم گیر داشته باشند، بیشتر می توانند منتفع تر شوند. علی رغم تلاش هایی هم که دولت برای حمایت از پژوهش انجام می دهد اما در حال حاضر وضع توزیع بودجه مناسب نیست بنابراین مهمترین اصل این است که دولت مسیر را برای جوانان هموار کند و بتواند با برقراری ارتباطی منسجم میان دانشگاه، جامعه و صنعت، موتور پژوهش های کاربردی را روشن کنند.

وی ادامه داد: در حال حاضر دانشگاه های ما نسل اول و دوم هستند این درحالی است که دانشگاه های دنیا به نسل سوم و چهارم ورود پیدا کرده‌‍اند و دیگر نگاهشان صرفا تربیت نیروهای انسانی نیست بلکه هدف غایی و نهایی آنها ایجاد یک جامعه ای بر محور علم و فناوری است.

وی در پایان گفت: ایجاد چنین جامعه ای از مسیر دانشگاه و فارغ التحصیلان دانشگاهی می گذرد. در این میان دولت می تواند با ایجاد مشوق های لازم به این امر کمک کند لذا ضرورت دارد تغییرات اساسی در نگرش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این خصوص به وجود بیاید تا دانشگاه ها هرچه بیشتر در این مسیر گام بردارند.

گزارش: فرزانه صدقی

 

No tags for this post.