گفتمان اکتشافات فضایی باید تغییر کند

زمانی که در مورد اکتشافات فضا بحث می‌کنیم، اغلب مردم به کشفیاتی مانند داستان‌های کشف مناطق مختلف زمین و قاره‌ها می‌اندیشند و شرایطی مانند کشف و گسترش اروپایی‌ها در جریان استعمار قاره آمریكا در قرن نوزدهم میلادی را تصور می‌کنند.

در حوزه اکتشافات فضایی، ما باید در مورد چگونگی استفاده از زبان و آنچه از تاریخچه کاوش در زمین می‌گذرد، تأمل‌کنیم. برای مثال استفاده از واژه استعمار، حتی برای مریخ مناسب نبوده و بار معنائی منفی خواهد داشت و بسیاری از روایات مرتبط با این واژه، گیج‌کننده و حیرت‌آور هستند.

علی‌رغم این تصور عمومی، سازمان‌های دولتی، روزنامه‌نگاران و آژانس‌های فضایی به‌طور گسترده‌ای درک می‌کنند که این روایت‌ها از ایدئولوژی‌های ناشی از نژادپرست و تبعیض‌های جنسیتی به وجود آمده‌اند که ازلحاظ تاریخی منجر به مطیع سازی و از بین بردن زنان و فرهنگ‌های بومی‌شده است. در حال حاضر این نگرانی درباره سفرهای فضایی نیز وجود داشته و برای اطمینان از اینکه آینده جهان بشری، کمتر مضر باشد، افراد درگیر در حوزه مطالعات فضایی به بازنگری و بررسی چارچوب‌های این اکتشافات پرداخته و سعی می‌کنند نقاط ضعف احتمالی پیش روی سفرهای فضایی آتی را شناسایی کنند.

لیلاند ملوین (Leland Melvin) فضانورد آژانس فضایی ناسا، در این رابطه گفت: «در این مطالعات، کلام و نوع زبان انتخابی اهمیت بسیاری داشته و مهم است که موارد مختلفی را در برگیرد.»

لوسیان والکوویکز (Lucianne Walkowicz) ستاره‌شناس مجموعه برنامه docudrama در شبکه نشنال جئوگرافی که به موضوع مریخ اختصاص داشت، سال گذشته را به‌عنوان پژوهشگر در کتابخانه کنگره ایالات‌متحده آمریکا به بررسی موضوع اخلاقیات در سفر به مریخ پرداخته و به سؤالاتی در این رابطه پاسخ داده است.

چرا برای توصیف اکتشاف فضایی، بحث انتخاب کلمات و واژه‌ها بسیار مهم است؟

انتخاب واژه‌ها و زبانی که با آن موضوعی را بیان می‌کنیم، چارچوب نظرات ما را درباره آن موضوع شکل می‌دهد.

بنابراین در حوزه اکتشافات فضایی، ما باید در مورد چگونگی استفاده از آن زبان و آنچه از تاریخچه کاوش در زمین می‌گذرد، تأمل‌کنیم. برای مثال استفاده از واژه استعمار، حتی برای مریخ مناسب نبوده و بار معنائی منفی خواهد داشت و بسیاری از روایات مرتبط با این واژه، گیج‌کننده و حیرت‌آور هستند.

این مسئله به چه معناست و چرا نباید از واژه استعمار برای مریخ استفاده کنیم؟

روایات متعددی در این زمینه وجود دارد و برای نمونه از دید اروپائی‌ها، مهاجرینی که برای نخستین بار وارد قاره امریکا شدند را می‌توان گروهی انسان ماجراجو و عاشق‌پیشه محسوب کرد درحالی‌که از دید ساکنان آمریکا، مسئله کاملاً متفاوت است. در حقیقت حضور اروپائی‌ها در قاره آمریکا به نسل‌کشی بومیان و ساکنان این سرزمین منجر شد. این موضوع در مورد تاریخ برده‌داری و شکل‌گیری آن نیز صدق کرده و هرکدام از طرفین، روایتی متفاوت از این مسئله‌دارند.

آیا در طول تاریخ، نمونه‌ای از اکتشافات وجود داشته است که به تسخیر فرهنگ‌های بومی منجر نشده باشد؟

در حقیقت یک تاریخ‌دان باید به این سؤال پاسخ دهد و من یک مورخ نیستم، اما قاطعانه به شما می‌گویم که ما نباید به‌طور بی‌دقت از واژه‌هایی که بار منفی دارند استفاده کنیم.

هنگامی‌که صحبت از اکتشافات فضایی است، علاوه بر استعمار و شرایط مرتبط با آن، چه کلماتی در نظر شما مشکل‌ساز است؟

من فکر می‌کنم که یکی از این واژه‌ها، سکونت است. این واژه معانی مختلفی را در ذهن به وجود آورده و می‌تواند در ذهن افراد شنونده، درگیری‌های خاورمیانه را تداعی کند. من ترجیح می‌دهم از عبارت انسان‌هایی که در مریخ زندگی می‌کنند؛ استفاده کنم. واقعاً به نظر شما یک کپسول و اتاقک فضایی با پنج نفر ساکن را می‌توان یک شهر فضایی محسوب کرد؟ احتمالاً نه و به همین دلیل ما باید در انتخاب واژه‌ها دقت کنیم.

نظرتان درباره واژه‌هایی مانند تجهیز و یا پیشگامان چیست؟

من استفاده از عبارت پیشگامان را نیز مشکل‌ساز می‌دانم. کلمه مجهز نیز واژه‌ای بی‌معنی است. من نمی‌فهمم چرا هنوز از این واژه استفاده می‌شود؟ ناسا سال‌ها است از این واژه استفاده کرده و علی‌رغم پیشرفت‌های بسیار در دانش فضانوردی، هنوز تعریف دقیقی از عبارت مجهز ارائه نشده است.

ترجمه: احسان محمدحسینی

منبع: nationalgeographic

No tags for this post.