۳۳۴ شهر در معرض تنش آبی

تابستان امسال، ۱۶۵ شهر با جمعیت ۱۰.۵ میلیون نفر در وضعیت زرد، ۶۲ شهر با جمعیت ۶.۸ میلیون نفر در وضعیت نارنجی و ۱۰۷ شهر با جمعیت ۱۷.۲ میلیون نفر در وضعیت قرمز و مجموعا این ۳۳۴ شهر در معرض تنش آبی قرار خواهند داشت. اهمیت این موضوع باعث شده تا صرفه جویی در مصرف آب امسال بیش از هر سالی مطرح و حتی بحث جیره بندی آب نیز در برخی از مناطق گرمسیر کشور اجرایی شود.

عباس سروش، معاون آب و آبفای وزیر نیرو در این خصوص گفت: با وجود کاهش بارندگی ها، جیره بندی آب آخرین راهکار برای گذر از فصل تابستان است.

وی افزود: وزارت نیرو در درجه نخست برنامه تامین آب برای همه مشترکان را در نظر دارد. تامین آب در شهرهایی که با تنش آبی مواجه هستند، از طریق استفاده از چاه های کشاورزی و شهرداری ها انجام خواهد شد.

وی ادامه داد: شرکت های آب و فاضلاب در شهرهایی که آب آنها از منابع زیرزمینی تامین می شود، مذاکرات خود را با کشاورزان و شهرداری‌ها آغاز کرده اند. تاکنون قراردادهایی برای اجاره چاه کشاورزان و شهرداری ها توسط شرکت های آب و فاضلاب منعقد شده است.

معاون آب و آبفای وزیر نیرو اظهار کرد: در شهرهایی که امکان اجاره چاه و تامین آب از این طریق وجود ندارد، درصدد هستیم با «مدیریت فشار» و «فرهنگ سازی» کمبود منابع آب را جبران کنیم.

قرار گرفتن شش کلانشهر در وضعیت تنش آبی

شاهین پاکروح، معاون شرکت آب و فاضلاب کشور پیش از این اعلام کرد که تابستان امسال، 334 شهر با جمعیت 34.5 میلیون نفر تحت تنش آبی قرار دارند. در این میان، شهرهای اصفهان، یزد، کرمان، بندرعباس، شیراز و بوشهر از جمله شهرهای بزرگی است که امسال در وضعیت تنش آبی قرار دارند.

وی افزود: در شهرهایی همچون یزد، کاشان و کرمان، با گرم شدن هوا و استفاده از کولرهای آبی، 50 درصد به مصرف آب مردم اضافه می شود. هر کولر آبی به طور متوسط 700 لیتر آب در شبانه روز مصرف می کند که معادل 2.5 برابر مصرف آب یک خانواده دو سه نفری در یک شبانه روز است. با استفاده از پوشش و سایه بان کولر، مصرف آب این وسیله سرمایشی به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.

وی با تاکید بر اینکه 65 درصد از آب شرب مصرفی توسط 44 درصد از مشترکان مصرف می شود، گفت: در شرایط کمبود آب می توان با درست مصرف کردن، مصرف شرب را 20 درصد تعدیل کرد و به این ترتیب، 50 درصد از وضعیت تنش آبی شهرها تعدیل شود.

پاکروح با بیان اینکه در اصفهان قرار است 70 حلقه چاه جدید حفر شود، ادامه داد: در تعامل شهرداری با آبفای استان اصفهان، برنامه ریزی شده است که برای جبران کمبود آب شرب، چاه هایی که آب آنها قابلیت شرب دارد به منابع تامین آب شهر اصفهان اضافه شود.

وی با تاکید بر اینکه «در شهری که با تنش آبی مواجه است، فضای سبز معنی ندارد»، گفت: استفاده از چاه های حفر شده توسط شهرداری برای تامین آب شرب از اصفهان آغاز شده و در سایر شهرها نیز با همکاری شهرداری ها انجام خواهد شد.

به صدا درآمدن آژیر بی آبی در 26 شهر استان هرمزگان

امین قصمی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری هرمزگان گفت: کاهش شدید ذخایر آبی استان موجب بحران کم آبی در 26 شهر این استان شده است.

وی با اعلام اینکه 11 شهر استان از جمله بندرعباس در شرایط کاملا بحرانی قرار گرفت، افزود: 15 شهر دیگر در آستانه بحران قرار دارند.

وی تصریح کرد: بیش از 18 سال خشک سالی و کم آبی در هرمزگان موجب خشک شدن 365 حلقه چاه آب آشامیدنی، 18دهنه چشمه و قنات، 100 حلقه چاه و کاهش آب 135حلقه چاه بین30 تا 70 درصد شده است.

وی ادامه داد: سد استقلال میناب تامین کننده 50 درصد از حجم آب موردنیاز بندرعباس است و در حال حاضر از حجم 250 میلیون مترمکعبی این سد، تنها 10 میلیون مترمکعب باقی مانده است. پیش بینی می شود که آب این سد تنها تا تیرماه پاسخگوی نیاز آبی بندرعباس باشد و با توجه به کمبود آب به احتمال بسیار ناگزیر به جیره بندی و نوبت بندی آب در تابستان امسال خواهیم بود.

فریدون همتی، استاندار هرمزگان نیز در این خصوص گفت: منابع سد استقلال میناب که در سال‌های گذشته به عنوان مهم ترین منبع تامین آب آشامیدنی شهر بندرعباس محسوب می‌شد، تنها تا تیر ماه امسال پاسخگوی نیاز‌ها است. در صورت رعایت نکردن الگوی درست مصرف آب در بندرعباس، تابستان امسال آب آشامیدنی در محلات این شهر نوبت بندی می‌شود. اکنون ۷۵ درصد از آب آشامیدنی مورد نیاز شهر بندرعباس به علت کاهش ذخایر آب سد استقلال میناب، از سد شمیل و نیان تامین می‌شود.

وی افزود: با بهره داری از مرحله نخست آب شیرین کن صد هزار مترمکعبی بندرعباس تا پایان تیر امسال با ظرفیت تولید ۲۰ هزار مترمکعب آب در شبانه روز، بخشی از کمبود آب آشامیدنی شهر بندرعباس جبران می‌شود. این طرح در سال ۹۸ به بهره برداری کامل می‌رسد.

آب شرب600 روستای یزد جیره بندی شد

محمد فاتحی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی (آبفار) یزد گفت: علاوه بر آبرسانی سیار به تعدادی از روستاها، به دلیل افت سطح منابع آبی و کاهش میزان بارندگی ها، در حال حاضر آب آشامیدنی ساکنان حدود 600 روستای استان جیره بندی است.

وی متوسط بارندگی استان از مهر ماه 96(سال آبی 97-96) تاکنون را 49 میلیمتر ذکر کرد که یزد یکی از سه استان درگیر با خشکسالی با کمترین میزان بارندگی است.

وی تصریح کرد: ساکنان 200 روستای شهرستان تفت با مشکل جدی آب شرب روبرو هستند که هم اکنون برای آب شرب مناطق روستایی ابرکوه با توجه به مدیریت درست مصرف، همکاری مردم و نیز تامین آب از منابع پایدار مشکلی وجود ندارد.

مدیرعامل آبفار یزد در باره وضعیت استفاده از منابع آبی گفت: امسال میانگین آب استحصالی از منابع آب شیرین به 2.4 لیتر در ثانیه کاهش یافت که زنگ خطری برای منابع محدود آب شیرین استان یزد است.

هنوز سناریویی برای جیره‌بندی آب اصفهان نداریم

جهانگیر حبیبی، معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت مدیریت منابع آب ایران گفت: هم اکنون وضعیت آبی در کل کشور بسیار پرمخاطره است؛ چرا که شرایط خشک و کم‌آبی را در طول ۵۰ سال اخیر تجربه می‌کنیم.

وی در خصوص وضعیت منابع آبی در استان‌ها اظهار کرد: هم اکنون استان اصفهان شرایط بدتری را نسبت به سایر استان‌ها تجربه می‌کند؛ به گونه‌ای که کم‌آبی در این استان نسبت به سال‌های گذشته بسیار بی‌سابقه است.

وی با اشاره به برنامه‌ریزی‌هایی که برای رسیدگی به این مساله در حال انجام است، گفت: چند روز است که با حضور قائم مقام وزیر نیرو و مسئولان ارشد حوزه آب جلسات متعددی را در استان اصفهان برای حل بحران آب برگزار می‌کنیم که امیدواریم بتوانیم با بررسی چالش‌ها مشکلات را پشت سر بگذاریم.

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت مدیریت منابع آب ایران ادامه داد: به دنبال این هستیم تا برنامه‌هایی را برای حل این بحران تدوین و آنها را وارد مرحله اجرا کنیم؛ چراکه در حال حاضر شرایط منابع آبی وخیم است و باید برای حل این مساله گام‌های بزرگی برداشت.

حبیبی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است در تابستان استان اصفهان دچار جیره‌بندی آب شود، گفت: امیدواریم چنین مشکلی به وجود نیاید و تمام تلاش خود را برای این منطقه انجام خواهیم داد. در مورد سایر استان‌ها هم باید گفت که تا کنون برنامه ای برای جیره بندی در نظر گرفته نشده و امیدواریم که چالش آبی امسال بدون مشکل سپری شود.

سیداکبر بنی طبا، سخنگوی شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان نیز با اشاره به کاهش 40 درصدی آب انتقالی به تصفیه خانه باباشیخ‌علی، گفت: هنوز سناریویی برای جیره بندی در دستور شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان نیست و در صورتی که روند کم آبی ادامه یابد، تصمیمات جدیدی در خصوص مدیریت آب اصفهان اتخاذ خواهد شد.

وی افزود: روند مدیریت توزیع آب سد زاینده رود به گونه ای است که بتوانند حداقل آب در سد برای شهریور ماه ذخیره شود، بنابراین مدیریتی برای آزاد سازی آب در حال انجام است تا در پایان فصل یا پاییز با مشکل کمبود آب مواجه نشویم.

بنی طبا در پاسخ به این سوال که آیا آب اصفهان جیره بندی خواهد شد؟ اظهار کرد: به محض افزایش دما در اصفهان، کولرهای آبی وارد مدار می شوند که حداقل معادل 2 نفر آب مصرف می کنند که شرایط تامین آب شرب استان سخت تر می شود، اما هنوز سناریویی برای جیره بندی در دستور شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان نیست.

در تهران جیره بندی آب نداریم

بحران ۱۵ ساله آب در ایران روزبه‌روزگسترش می‌یابد و این در حالی است که پایتخت بیشترین تهدیدها را به خود اختصاص داده و به نوعی تبدیل به مهم‌ترین دغدغه برای مسئولان کشور شده است که اگر از هم اکنون تدابیر لازم برای این مساله اندیشیده نشود قطعا با مشکلات زیادی روبرو خواهیم شد. این شرایط در حالی است که باران های غیر منتظره روز های اخیر نیز نتوانسته از شدت بحران منابع آبی تهران بکاهد؛ در این شرایط تنها مدیریت عرضه و تقاضا است که می توان با اجرای درست آن به این تهدید آبی در پایتخت پاسخ داد.

محمد رضا بختیاری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران با اشاره به ذخایر استراتژیک سدهای پنج‌گانه تهران در این خصوص گفت: سال گذشته ۸۳۰ میلیون مترمکعب در سدهای تهران آب داشتیم که پیش‌بینی می‌شود امسال این عدد بیشتر از ۷۰۰ میلیون مترمکعب نشود، یعنی ۱۳۰ میلیون مترمکعب میزان ذخیره سدها کمتر خواهد شد. علاوه بر این میزان روان‌آب‌ها نیز ۸۰۰ میلیون مترمکعب و میزان ورودی آب به سدهای پنج‌گانه تهران نیز ۳۴۰ میلیون مترمکعب کاهش خواهد یافت.

وی با تاکید بر این مساله که بارندگی‌های اخیر نمی‌تواند تاثیری در حل بحران بی‌آبی پایتخت داشته باشد، افزود:هم اکنون هیچ برنامه ای برای جیره بندی آب در پایتخت نداریم اما باتوجه به وضعیت منابع آبی لازم است که مشترکان در نحوه مصرف خود مدیریت داشته باشند تا بتوان تابستان را بدون هیچ مشکلی پشت سر گذاشت؛ تقاضای ما از مردم این است که نسبت به صرفه‌جویی در منابع آبی حساسیت بیشتری داشته باشند، چرا که اگر مردم شهر تهران تنها ۱۰ درصد میزان مصرف خود را کاهش دهند به راحتی می‌توان از پیک تابستان عبور کرد.

چند راهکار اساسی برای مقابله با بحران کم آبی

محمدرضا بختیاری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران نیز در خصوص مدیریت این بحران بیان کرد: در بحث مدیریت با دو عنوان مدیریت عرضه و تقاضا رو به رو خواهیم بود. دربخش مدیریت عرضه، مردم نقشی را بر عهده ندارند و می توان با زدن چاه به تامین آب در شهرهای استان پرداخت اما در بخش مدیریت تقاضا، مردم با صرفه جویی و اصلاح الگوی مصرف نقش بسزایی در افزایش ظرفیت تامین آب خواهند داشت.

وی افزود: تلاش ما این است که با نوسازی فرسودگی زیرساخت‌ها، کمک مردم و برنامه ریزی صحیح در اصلاح الگوی مصرف، کمبود آب و بارش را مدیریت کرده و به سمت جیره بندی آب نرویم. یکی از ابزار قانونی برای کنترل و نظارت، جریمه مشترکین پرمصرف خواهد بود.

محمد پرورش، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران نیز ماه گذشته در ترسیم وضعیت آب تهران اعلام کرد،  بهترین راه حل برای جبران کمبودهای موجود در این زمینه، حرکت به سمت مدیریت تقاضا است. در واقع با مشارکت و صرفه جویی از جانب مردم می توان بهره برداری بهینه را میسر ساخت.

پرورش گفت: مدیریت تقاضا، مدیریت فشار، بحران و سناریوهای مختلفی تا کنون در دستور کار ما قرار گرفته است اما همواره در تلاش هستیم تا به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی و اقدام کنیم که جیره‌بندی در دستور کار ما برای سال ۹۷ قرار نگیرد.

گزارش: فرزانه صدقی

 

No tags for this post.