تولید سالانه بیش از 17 هزار تن پلاستیک در ایران

در این بین هر شهروند تهرانی هم به طور متوسط روزانه ۳ نایلون پلاستیکی را وارد چرخه محیط زیست می‌کند. زباله هایی که متوسط طول عمر مفیدشان در دست مصرف کننده 12 تا 20 دقیقه است اما حدود 500 سال در طبیعت می مانند و نابودی محیط زیست و زمین را رقم می زنند و در کنار تخریب منابع آب و خاک تهدید جدی برای حیات جانداران و گیاهان هستند؛ بقایای پلاستیک باعث مرگ بیش از یک میلیون پرنده در سال و همچنین مرگ بیش از صدهزار پستاندار می‌شوند.

در جوامع پیشرفته در حال حاضر تنها ۵ درصد از پلاستیک‌های تولید شده، بازیافت می‌شود و باقی در طبیعت رها شده و یا بدون هیچگونه تمهیدات خاص دفن می‌شوند. در عین حال نیز کیسه های پلاستیکی از عوامل مهم آلوده سازی منظرهای طبیعی و شهری به شمار رفته و به دلیل سبک بودن، به راحتی با جریان هوا و وزش باد جا به جا شده و این مساله باعث می شود مناظر و مناطق گسترده ای را به خود آلوده کند.

این ماده شیمیایی-صنعتی از بقیه مواد در برابر تجزیه طبیعی بسیار مقاوم‌تر است زیرا پیوندهای شیمیایی که مولکول‌های پلاستیک را کنار یکدیگر نگه می‌دارند، اغلب قدرتمندتر از نیروی طبیعت است. این بدان معنی است که میکروارگانیسم‌های خاکی که می‌توانند به راحتی به موادی مانند چوب و دیگر زباله‌های ارگانیک حمله کنند، نمی توانند اکثر پلاستیک‌ها را از بین ببرند. تجزیه پلاستیک پس از یک دوره بسیار طولانی (حدود ۱۰۰ الی ۵۰۰ سال) آغاز می شود.

ترکیب‌های شیمیایی سمی که سلامت انسان‌ها و آبزیان را نشانه می‌گیرند

همچنین براساس مطالعه های مختلف انجام شده، تجزیه پلاستیک در محیط های آبی ممکن است تا صدها سال به طول بیانجامد و روند تجزیه این مواد در مراکز دفن نیز بسیار طولانی تر خواهد بود.

از سوی دیگر مواد پلاستیکی که وارد اقیانوس‌ها می‌شوند حاوی ترکیب‌های شیمیایی سمی هستند که خطرهایی را متوجه انسان‌ها و گونه‌های دریایی می‌کند. طبق اعلام کارشناسان لازم است تغییرهایی در شیوه تولید و مصرف پلاستیک‌ها انجام شود تا سطح آلودگی ناشی از مواد پلاستیکی در اقیانوس‌ها کاهش پیدا کند.

میکروپلاستیک‌ها به ترکیب‌های شیمیایی سمی آلوده هستند. این میکروپلاستیک‌ها به اندازه‌ای کوچک هستند که توسط آبزیان و گونه‌های دریایی بلعیده می‌شوند و از آنجایی که وارد زنجیره غذایی می‌شوند بر سلامت انسان و سایر گونه‌های جانوری تاثیر می‌گذارند.

بیشترین نگرانی در مورد ترکیب‌های شیمیایی است که عملکرد غدد درون‌ریز را مختل کرده و بر کارکرد غده تیروئید، نرخ تولد و باروری تاثیر می‌گذارد. هر سال حدود هشت میلیون تن پلاستیک وارد اقیانوس‌ها می‌شود.

اهمیت این مساله باعث شد تا اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت خواستار اقدامی جهت کاهش آلودگی‌های سمی ناشی از پلاستیک‌های راه یافته به اقیانوس‌ها شود و اعلام کند برای کاهش مواد آلاینده در پلاستیک‌ها لازم است در طراحی محصول‌های پلاستیکی و تولید آنها تغییرهایی اعمال شود و استفاده از مواد خطرناک به حداقل برسد.

تهدید محیط زیست با كشت زیر پلاستیكی و جالیزی

امروزه علاوه بر رهاسازی غیر اصولی پلاستیک و مواد پلاستیکی در حاشیه شهر و جاده‌ای کشور، کشاورزی به شیوه كشت زیر پلاستیكی و جالیزی نیز عامل اصلی تهدید كننده‌ محیط زیست است. محصول‌هایی که عمدتا به این روش کشت می‌شوند، شامل هندوانه، خربزه و طالبی است.

اواسط خرداد زمان برداشت محصولات جالیزی است. استان های سمنان، گرمسار، سرخه و سمنان بیشترین مناطق كشت محصولی جالیزی را دارا هستند. اغلب بعد از برداشت محصول در این نوع کشت، پلاستیک ها در زمین‌های کشاورزی رها می‌شوند، رهاسازی پلاستیک های استفاده شده برای این نوع كشت در كشاورزی، تهدیدی بزرگ برای محیط زیست و گونه‌های جانوری و حیوانی منطقه است.

مدیریت بهتر آب با کاهش مصرف پلاستیک

علی مریدی، مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست با بیان این موضوع که پلاستیک ماده‌ای تقریبا غیر قابل تجزیه یا با عمر طولانی در طبیعت است، گفت: پلاستیک مخاطره های زیست محیطی گسترده‌ای به‌ ویژه در دریاها و اقیانوس‌ها ایجاد می‌کند و معمولا پلاستیک‌ها به‌صورت ذره های ریز یا درشت توسط آبزیان و پرندگان خورده می‌شوند که در این صورت یا در بدنشان رسوب می‌کند یا باعث خفگی آن‌ها می‌شوند.

وی اشاره‌ای هم به میزان میانگین مصرف آب برای تولید و بازیافت کیسه‌های پلاستیکی کرد و گفت: صنعت پلاستیک در زیرمجموعه صنعت پتروشیمی به عنوان صنعتی بسیار آب بر قرار می گیرد و از مراحل نخست استخراج نفت و گاز به عنوان خوراک اصلی صنعت پتروشیمی تا تولید پلاستیک های مورد استفاده عموم، سیکل بزرگ مصرف آب را شاهد هستیم از اینرو کاهش مصرف کیسه‌ها و تولیدهای پلاستیکی، کمک موثری به مدیریت آب در کشور خواهد کرد.

به گفته وی هم اکنون سازمان حفاظت محیط زیست به منظور کاهش مصرف کیسه‌ های پلاستیکی آیین نامه‌ای را تهیه کرده و روند مذاکره آن با وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تصویب همچنان ادامه دارد اما به دلایل متعدد، مقاومت‌هایی از سوی تولید کنندگان ایجاد شده است.

مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست گفت: تاثیرپذیری درآمد واحدهای تولیدی از کاهش یا ممنوعیت استفاده از کیسه‌های پلاستیکی همچنین شرایط پیچیده اقتصادی، اجتماعی و اشتغال در کشور از مهم‌ترین دلایل این مقاومت‌ها است اما باید توجه داشته باشیم که رشد اقتصادی سبز و حفظ و ارتقای سلامت و بهداشت جامعه از مبانی اصلی توسعه پایدار است و نادیده گرفتن محیط زیست در برنامه‌های اقتصادی و اشتغال پیامدهای مثبتی نخواهد داشت.

گزارش: فرزانه صدقی

 

 

 

 

No tags for this post.