لزوم گسترش فرهنگ مقاوم سازی در برابر زلزله

پروفسور الکس دنسمور (Alex Densmore) استاد زمین شناسی دانشگاه دورهام در انگلستان است. او سالها در موسسه «زلزله بدون مرز» فعالیت داشته است. وی در یادداشتی در مجله نیوساینتیست به تشریح نظر خود در زمینه مقاوم سازی سازه ها و مردم در کشورهای قرار گرفته در مسیر کمربند زلزله می پردازد.

زمین لرزه قابل پیش بینی نیست و حتی ممکن است در مکان هایی که پیش از این زلزله روی داده، باز هم شاهد این پدیده باشیم. مشاهده صحنه های پس از زلزله نپال، هر بیننده ای را به یاد رویدادهای مشابه بر روی کمربند هیمالیا- آلپ می اندازد. حال این پرسش مطرح می شود که «چگونه می توانیم خودمان را در برابر این رویداد طبیعی مقاوم کنیم؟»

با توجه به اینکه بیشتر خرابی ها در پایتخت نپال یعنی «کاتماندو» روی داد، شاید بهتر باشد که مشکل اصلی را در کیفیت سازه های این کشور بدانیم. اگر این منطقه از ساختمان های بهتری برخوردار بود و مقررات سفت و سخت تری بر ساخت و ساز در آن حاکم بود، دیگر شاهد این صحنه های دلخراش نبودیم. تقریباً همه کشورهای قرار گرفته در این ناحیه، مقررات سخت گیرانه ای برای ساخت و ساز دارند. با این حال در همه این کشورها همیشه شاهد ساخت بناهایی بدون در نظرگرفتن همه این استانداردها هستیم.

اما واقعیت آن است که هیچ عذر و بهانه ای را نمی توان برای عدم رعایت قوانین در ساخت و ساز و به ویژه در ساخت سازه هایی نظیر مدرسه، بیمارستان و ساختمان های دولتی که اهمیت زیادی پس از وقوع زلزله می یابند آورد. موسسات خیریه و کمک رسانی که به ساخت و ساز پس از زلزله کمک می کنند نیز از این قضیه مطلع هستند. 

برنامه های مقاوم سازی سازه ها اگر چه پاسخ صددرصد مناسبی برای این مساله نیست، اما تا حدی در کاتماندو به کار گرفته شده است. با این حال، مقاوم سازی میلیون ها قطعه آجر ضعیف و خانه های سنگی در این منطقه عملاً کاری ناممکن است.

البته این امر مسبوق به سابقه است. درست همان طور که مقررات سخت گیرانه تر ساخت و ساز نتوانست کمکی به خانه های روستایی در جریان رانش زمین در پاکستان در طی سال 2005 داشته باشد. بهره گیری از بتونی با کیفیت بهتر نتوانست مانع به زیر شل رفتن زمین های کشاورزی در دره سیشوان چین در سال 2008 بشود. سازه های بهتر شهری نمی تواند مانع از شیوع ابتلا به وبا از طریق منابع آبی آلوده شده در طی زلزله شود.

باید به این نکته مهم توجه کنیم که مقاوم سازی فقط به معنای ایجاد ساختمان هایی بهتر نیست. بلکه این مقاوم سازی باید در خانواده ها، روستاها، مناطق شهری و کشورها پیاده شود. ترویج فرهنگ مقاوم سازی باید از طریق گروه های متعهد و باانگیزه به منظور بالا بردن آگاهی از پیامدهای زلزله، آموزش درس هایی به خانواده ها برای کاهش خسارت های زلزله و نیز کمک به بازماندگان برای بازگشت به زندگی قبلی و بازسازی به انجام برسد.

مردم زلزله زده وقتی در برابر مشکلات مختلفی نظیر تنگدستی، گرسنگی و نیز آلودگی آب و هوا قرار می گیرند، نمی توانند نیازهای خود را اولویت بندی کنند. با این حال این اولویت ها کاملاً مشخص است. به هر حال، تجربیاتی که در طی بلایای طبیعی مختلف به دست آمده نحوه زندگی با پیامدهای این بلایا و نحوه رویارویی با آنها را نشان می دهد. 

No tags for this post.