نقش «حمایت اجتماعی» در کاهش اضطراب بیماران همودیالیزی

یکی از مهم ترین انواع این گونه رنجوری ها، مشکل اضطراب است که در میان بیماران کلیوی ناچار به استفاده از فرایند همودیالیز، شیوع زیادی دارد. نتایج مطالعه ای از پژوهشگران کشورمان نشان می دهد که حمایت اجتماعی می تواند کمک موثری به این گونه افراد باشد.

بیماری مزمن کلیوی، اختلالی است که در آن کاهش عملکرد کلیه ها به حدی رسیده است که موجب وابستگی بیمار به درمانی از نوع جایگزینی کلیه گردیده است. رشد این بیماری در ایران حدود 12 درصد بوده و شایع ترین روش درمانی برای آن، عمل همودیالیز است.

متاسفانه عمل همودیالیز قادر به جبران کامل فعالیت های متابولیکی از دست رفته بیماران نبوده و به سبب ایجاد پریشانی خاطر در بیماران، عوارضی چون اختلالات روانی – رفتاری را در آن ها به همراه دارد. از میان مهم ترین این اختلالات که به دنبال فرایند تنش زای همودیالیز در بیماران رخ می دهند، افسردگی و اضطراب شیوع بالایی دارند.

میزان اضطراب در بیماران همودیالیزی داخل کشور ما 20 تا 60 درصد بوده و از میان انواع آن، اختلالی تحت عنوان «اضطراب مرگ» یکی از مهم ترین و شایع ترین ها است. اضطراب مرگ به عنوان ترس از مردن خود یا دیگران تعریف گردیده و به عبارتی شامل پیش بینی مرگ خود و ترس از فرایند مرگ و مردن در مورد افراد مهم زندگی است.

محققینی از دانشگاه های علوم پزشکی اراک، ساوه و بوشهر به منظور یافتن راهی موثر برای کمک به این گونه بیماران، نقش پدیده «حمایت اجتماعی» را مورد مطالعه قرار داده اند. این مطالعه از نوع توصیفی – تحلیلی بوده و در آن تمام بیماران همودیالیزی مراجعه کننده به بخش همودیالیز بیمارستان ولی عصر (عج) اراک که دارای شرایط ورود به مطالعه بودند مورد بررسی قرار گرفتند.

سن کم ترین فرد شرکت کننده در این تحقیق 24 سال بوده و مسن ترین آن ها 86  ساله بوده است. ضمنا حدود 95 درصد این افراد، سه بار در هفته تحت فرایند همودیالیز قرار می گرفتند.

یافته های این مطالعه نشان می دهد که میزان اضطراب مرگ در بیماران تحت درمان با همودیالیز، بالاتر از حد متوسط است. همچنین بین اضطراب مرگ و جنسیت رابطه معنی داری وجود دارد به طوری که در زنان میزان این اضطراب بیشتر بوده است.

اما مهم ترین یافته این پژوهش که نتایج آن در آخرین شماره فصل نامه «روان پرستاری» منتشر گردیده است، نشان از آن دارد که با افزایش حمایت اجتماعی از بیماران تحت درمان با همودیالیز، اضطراب مرگ در آن ها کاهش می یابد. به عبارتی هر چه دریافت شخص از میزان حمایتی که از سوی دیگران دریافت می دارد بالاتر باشد به همان نسبت از سلامت روانی بهتری برخوردار خواهد بود.

محققین مجری این پژوهش، با توجه به نتایج کسب شده اظهار می دارند که بهبود مراقبت های آموزشی و حمایتی از سوی پرستاران و همچنین خانواده این بیماران، ضروری می باشد. از طرفی نتایج این مطالعه می تواند به برنامه ریزان موسسات مراقبت از بیماران همودیالیز کمک نماید تا بتوانند دستورالعمل روشن و مبتنی بر مشکل بیماران ارائه نموده و از تبدیل مشکلات حاد روانی این دسته از افراد به وضعیت مزمن آن، پیشگیری نمایند.

قابل ذکر است «حمایت اجتماعی» مجموعه حمایت های عاطفی، ابزاری و اطلاعاتی را در بر می گیرد. حمایت عاطفی شامل دوست داشتن و عشق ورزیدن به بیمار، پذیرفتن و احترام گذاشتن به او است. حمایت ابزاری شامل کمک ملموس کالایی و یا خدماتی بوده و بالاخره حمایت اطلاعاتی به دادن اطلاعات و آگاهی به فرد در زمان بروز استرس های جسمی و روانی اطلاق می شود.

منبع

No tags for this post.