کاهش حاصلخیزی خاک در اثر خشکسالی و فرسایش
خاک به عنوان بستر اصلی رشد گیاه می بایست از کیفیت و حاصلخیزی مطلوب برخوردار باشد تا امکان کشت و کار و تولید محصول فراهم گردد. با وجود آنکه خاک، سرمایه ای گرانقدر است و تولید هر سانتی متر آن، به چندین قرن زمان نیاز دارد، اما متاسفانه در کشور ما توجه چندانی به حفظ و صیانت از این سرمایه بی بدیل نمی شود و سالانه میلیون ها تن خاک فرسوده شده و سطوح زیادی از اراضی کشاورزی، حاصلخیزی خود را از دست می دهند.
رمضانعلی ابراهیم پور؛ رییس گروه حفاظت و حاصلخیزی خاک وزارت جهاد کشاورزی در این ارتباط به خبرنگار سیناپرس گفت: 60 درصد خاک های کشور ما کمتر از 0.6 درصد ماده آلی دارند در حالی که از نظر علمی، خاک کشاورزی می بایست حداقل یک درصد ماده آلی داشته باشد. به جز استان های گیلان، مازندران، گلستان و بخشی از استان خوزستان، خاک بقیه استان های کشور با کمبود ماده آلی مواجه است تا جایی که میزان این ماده در برخی مناطق تا 0.2 درصد هم می رسد.
وی افزود: عوامل متعددی در کاهش ماده آلی خاک نقش دارند. یکی از این عوامل کاهش بارندگی است که موجب کم شدن پوشش گیاهی سطح خاک می شود. چون وقتی گیاهی از بین می رود، لاشبرگ های آن در خاک باقی می ماند و به ماده آلی تبدیل می شود.
ابراهیم پور ادامه داد: فرسایش خاک شدید در کشور که به دلایل مختلفی روی می دهد، از دیگر عوامل موثر در کاهش ماده آلی خاک است. فرسایش خاک سطحی باعث می شود ماده آلی که عمدتا در عمق 0 تا 15 سانتی متری خاک وجود دارد، از بین برود.
به جز استان های گیلان، مازندران، گلستان و بخشی از استان خوزستان، خاک بقیه استان های کشور با کمبود ماده آلی مواجه است تا جایی که میزان این ماده در برخی مناطق تا 0.2 درصد هم می رسد.
رییس گروه حفاظت و حاصلخیزی خاک وزارت جهاد کشاورزی در پاسخ به این پرسش که پایین بودن مصرف کود در اراضی کشاورزی ما در مقایسه با استانداردهای جهانی تا چه حد در کاهش حاصلخیزی خاک نقش دارد؟ اظهار کرد: کودهایی که در کشور ما مورد استفاده قرار می گیرد عمدتا MPK (ازت، فسفر، پتاس) است. این در حالی است که در هیچ جای دنیا کودهای شیمیایی صرف به کار برده نمی شود و معمولا از کودهای تلفیقی که ترکیبی از کودهای شیمیایی و کودهای آلی یا کمپوست ها است، استفاده می کنند.
وی تصریح کرد: متاسفانه کمبود منابع اعتباری از یک سو و نیز بالا رفتن قیمت جهانی کودهای شیمیایی از سوی دیگر، باعث کاهش میزان واردات کودهای شیمیایی شده است. همچنین در اثر طرح های توسعه ای، سطح زیر کشت اراضی کشاورزی افزایش یافته است. اینها موجب شده که زارع در تامین نهاده کودی که باعث افزایش عملکرد می شود، دچار مشکل باشد.
ابراهیم پور با اشاره به طرح تهیه نقشه حاصلخیزی خاک کشور، خاطرنشان کرد: در سال 1388 قراردادی بین معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی و موسسه تحقیقات خاک و آب تحت عنوان «پایش اراضی کشاورزی چرخه تولید» منعقد شد. مقرر بود که این طرح در طول 5 سال به سرانجام برسد. اما به دلیل کمبود اعتبارات مالی و نیز همزمان شدن با بحث هدفمندی یارانه ها و حذف یارانه سوخت، این طرح با وجود تلاش بسیار زیاد موسسه تحقیقات خاک و آب، آنطور که باید و شاید از کار در نیامد. البته فاز اول این طرح با همه سختی ها و کمبودها به پایان رسید و موسسه تحقیقات خاک و آب، داده های مربوط به کل کشور را در اختیار ما گذاشت.
وی افزود: در حال حاضر این طرح در استان البرز به همان صورت که در شرح خدمات آمده بود، در حال اجراست که به زودی نقشه حاصلخیزی خاک یا همان پراکنش عناصر غذایی خاک برای استان البرز تهیه خواهد شد.
No tags for this post.
