سازگاری با اقلیم برای احیای دریاچه ارومیه

دکتر هدایت فهمی در گفت و گو با خبرنگار سیناپرس، صرفه جویی در مصرف آب را راه حل اصلی احیای دریاچه ارومیه دانست و گفت: اقداماتی چون انتقال آب و بازگشایی سدها برای دریاچه ارومیه، می تواند تا حد کمی تراز آب این دریاچه را افزایش دهد اما باید توجه داشته باشیم میزان آبی که در سال های پرآبی در پشت سدها ذخیره می شود هم جوابگوی نیاز این دریاچه نیست. راه حل اصلی و اصولی آن است که ما بیاییم در میزان مصرف آب صرفه جویی کنیم. من یک سال پیش در مصاحبه ای اعلام کردم که برای احیای دریاچه ارومیه باید مصارف آب را کاهش داد، از الگوهای کشت مناسب استفاده کرد و به دنبال روش های جایگزین اشتغال و تامین معیشت مردم در منطقه بود.

معاون دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفا خاطرنشان کرد: من منکر روش هایی چون انتقال آب یا باز کردن سدها نیستم. اگر پول کافی در اختیار باشد می توان این اقدامات را انجام داد. البته نباید فراموش کرد که آب پشت سدها تنها به مصارف کشاورزی نمی رسد بلکه بخشی از آن هم به شرب اختصاص می یابد بنابراین باید ذخیره لازم برای شرب در نظر گرفته شود.

فهمی با تاکید بر لزوم فرهنگ سازی در زمینه اقداماتی که به منظور احیای دریاچه ارومیه صورت می گیرد، گفت: مثلا در مورد همین طرح نکاشت که با مقاومت زیادی در منطقه مواجه می شد، این امکان وجود داشت که مساله به شکل دیگری مطرح شود. در طرح نکاشت هدف این بود که کشت آبی متوقف شود بنابراین می شد این موضوع را با ادبیات دیگری عنوان کرد. به فرض به جای طرح نکاشت، گفته می شد کشت دیم با آبیاری تکمیلی انجام شود. مردم به درستی نمی دانستند طرح نکاشت یعنی چه! آیا این طرح به معنی این بود که کشاورزان کشت نکنند و بروند در خانه بنشینند و پول بگیرند؟ این که خود یک آفت است. شما که نمی توانید ملت بیکاری تربیت کنید که دستش را برای دریافت پول به طرف دولت دراز کند. این بزرگترین توهین به مردم است. کمااینکه هدف دوستان ستاد احیای دریاچه ارومیه هم این نبود بلکه هدف آنها نیز همین سخن من است که کشت آبی انجام نشود.

وی افزود: احیای دریاچه ارومیه یک مساله صرفا فنی و یا کشاورزی نیست بلکه مسایل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، امنیتی و… در این زمینه دخیل است و نیاز به همکاری و مشارکت همه دستگاه های ذیربط دارد. مساله اصلی آن است که ما باید با اقلیم سازگار شویم. برداشتی که تاکنون در کشور وجود داشته این تصور است که باید با اقلیم مبارزه کرد. سازگاری با اقلیم بدین معنی است که در طبیعت بیش از حد توان و ظرفیتش دست اندازی نشود، در عین حال که نیازهای انسان ها نیز برآورده می شود.

معاون دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفا در واکنش به اظهارات برخی از کارشناسان که احیای دریاچه ارومیه را غیرممکن و یا دست کم با صرف هزینه های فوق العاده زیاد میسر می دانند، گفت: هر سیستم یک آستانه ای دارد. وقتی سیستم، این آستانه را رد کرد، دیگر سیستم قبلی نخواهد بود. این یک اصل کلی است. اما باید توجه داشت که در دریاچه ارومیه یک حقیقتی هم وجود دارد که اطلاعات تاریخی ما آن را تایید می کند. در یک دوره این اتفاق افتاده که تا 15 برابر دوره ها قبل، ورودی آب به دریاچه داشتیم. این موضوع می تواند یک نقطه امید باشد. ما در مهندسی آب یک بحثی داریم به نام دوره برگشت. دوره برگشت به این معناست که حوادث طبیعی هر چند سال یک بار تکرار می شود. بنابراین در کنار توجه به آن اصل کلی، می توان به این حقیقت قائل بود که امکان تکرار آن وضعیت نیز وجود دارد.

فهمی تصریح کرد: من در این لحظه نمی توانم با قطعیت بگویم که این دریاچه به طور کامل خشک خواهد شد و در مقابل نمی توانم با قطعیت بگویم که به شرایط گذشته باز خواهد گشت. اگر بتوانیم تا 40 درصد در مصرف آب صرفه جویی کنیم و در کنار آن اقدامات دیگری چون بحث الگوی کشت را اجرا کنیم، امکان حفظ دریاچه وجود خواهد داشت و یا در یک دوره طولانی مدت، بهبود پیدا خواهد کرد. اما اگر انتظار معجزه داشته باشیم که یک شبه دریاچه به وضعیت سابقش بازگردد، این تنها با همان بحث دوره برگشت امکانپذیر است.

           

No tags for this post.