حرکت پرشتاب به سوی اقتصاد دانش‌بنیان در عرصه فرهنگ
پنجمین جلسه شورای ستاد توسعه فناوری های نرم و هویت ساز معاونت علمی با حضور علی وطنی معاون توسعه فناوری معاونت علمی، دبیر ستاد و اعضای شورای ستاد برگزار شد.
در این نشست، سیدمحمدحسین سجادی نیری دبیر ستاد توسعه فناوری های نرم و هویت ساز معاونت علمی، گزارشی از عملکرد سال 94 این ستاد ارائه داد.
براساس این گزارش، رویکرد اصلی ستاد توسعه فناوری های نرم و هویت ساز معاونت علمی، در سال 94 توسعه صنعت فرهنگی و حمایت از تولید محصولات فناورانه فرهنگی، با رویکرد تجاری‌سازی محصولات صنایع فرهنگی و تمرکز بر تولید ثروت جهت ارتقاء کیفیت زندگی مردم بود.
سجادی نیری در ابین باره گفت بنا بر فعالیتهایی که در ستاد انجام شده است و با توجه به مقدمات، تعاریفی به‌عنوان پیش‌فرض در فعالیتهای ستاد لحاظ شد و فعالیتهای ستاد عملاً حول این تعاریف شکل گرفت. وی در ادامه با بیان تعاریفی از فناوریهای نرم و فرهنگی وارد محور اصلی بحث یعنی گزارش عملکرد ستاد در سال 1394 شد.
اولویت های اصلی ستاد توسعه فناوری های نرم و هویت ساز معاونت علمی در سال 94
دبیر ستاد نرم در ادامه افزود با توجه به مقدمه و حوزه‌هایی که در صنایع فرهنگی وجود دارد این پنج بخش را با عنوان اولویت‌های اصلی سال 94 در نظر گرفتیم.
یک از این اولویتها حوزه هنرهای تصویری است که شامل انیمیشن، پویانمایی و سینما میشود. اولویت دیگر حوزه رسانه‌های مجازی است که شامل بازیهای رایانه‌ای و نشر دیجیتال میشود. حوزه ورزش و سرگرمی که پارک‌های موضوعی، گیم پارک‌ها، مسابقات و جشنواره‌ها ذیل این حوزه تقسیم‌بندی می‌شوند.
همچنین حوزه طراحی‌ها که شامل اسباب‌بازی، زیورآلات، جواهرات و معماری است. حوزه میراث فرهنگی که صنایع‌دستی، موزه‌ها، مکان‌های باستانی و گردشگری از این جمله هستند.
محورهای فعالیت ستاد توسعه فناوری های نرم و هویت ساز معاونت در سال 94
در سال 94 فعالیتهای محوری ستاد حول پنج بخش تقسیم‌شده‌اند.
بخشی در حوزه سیاست‌گذاری بوده است. مثل فعالیتهایی که در خصوص تدوین سند ستاد و یا تدوین آئین‌نامه شرکت‌های دانش‌بنیان در این حوزه انجام شد. مطالعات سیاست‌گذاری، تدوین شاخص‌ها و سایر مواردی که در حوزه سیاست‌گذاری صورت گرفته است ازین جمله اند.
در حوزه فعالیتهای ترویجی و ایجاد گفتمان بروز و فعال نگه داشتن سایت ستاد و مجله الکترونیکی، حمایت ازجشنواره ها و مسابقات از فعالیتهای اصلی ستاد در این حوزه بود.
در حوزه جهت‌دهی و هدایت نیز با توجه به اینکه جشنواره‌ها و مسابقات کارکردشان بیشتر از آنکه کارکرد ترویجی و گفتمان سازی باشد، کارکرد جهت‌دهی و هدایتی است، ستاد به فعالیت در این حوزه ها پرداخت.
در هر یک از زیرشاخه‌های این حوزه می‌توان مثال‌های متعددی را پیدا کرد. در این حوزه تلاش ستاد بر این بود که با نگاهی به جشنواره‌ها و مسابقات، المپیادهای دانش‌آموزی، شکل‌دهی انجمن‌ها،Error! Bookmark not defined. NGO ها و غیره فرایندی در شکل‌دهی و هدایت فعالان این حوزه داشته باشد.
در بحث ایجاد زیرساخت می توان به ایجاد مرکز CGI و مراکز رشد، شکوفایی و نوآوری در حوزه صنایع فرهنگی اشاره کرد.
در بحث فعالیتهای حمایتی نیز با توجه به اینکه فعالیتهای حوزه صنایع فرهنگی نتوانسته است آن‌طور که باید و شاید در فعالیتهای دانش‌بنیان کشور جایی برای خودش باز کند نیاز بود که فعالیت حمایتی در داخل ستاد شکل بگیرد.
ستاد توسعه فناوری نرم و هویت ساز معاونت علمی، با تکیه بر منابع مالی که معاون علمی و فناوری رییس جمهوری در اختیار آن قرار داده است تلاش کرده است تا از موضوعات مرتبط با ماموریتهای ستاد در حد امکان حمایت های لازم را به عمل آورد.
بخش های اصلی صنایع فرهنگی
در حوزه صنایع فرهنگی سه بخش اصلی، ایده، تولید و عرضه هستند.
ستاد برای هریک از این زنجیره ها یعنی ایده، تولید و عرضه، فعالیتهای هدف گذاری شده ای دارد.
از تلاقی این سه بخش و آن پنج فعالیت محوری عناصر مختلفی پدید می آید که بخشی از آن مثلاً در حوزه ایده: بحث اردوهای کارآفرینی (استارتاپ ویکندها)، ایده شو، بورس ایده پیگیری شده است.
در بحث تولید، ایجاد مراکز شکوفایی، مراکز شتاب‌دهی و بخش عرصه کریدورهای تجاری، فن‌بازار و حراجی‌هایی که می‌توانند برند ایجاد کنند در دست پیگیری و انجامند.
اقدامات ستاد توسعه فناوری های نرم و هویت ساز معاونت علمی در سال 94
بر اساس این گزارش، در حوزه سیاست‌گذاری ارائه سند ستاد به ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور که با زحمات ستاد و حمایت های مجموعه معاونت علمی نهایی و به ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور ارسال شد، موضوع قابل بحث است. پس ازآن جهت مصوب شدن این سند در ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور جلساتی تشکیل‌شده و پیگیریهای لازم انجام شده است.
همکاری با کمیته نظام ملی نوآوری صنایع فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی در تدوین سند نظام ملی نوآوری صنایع فرهنگی یکی دیگر از فعالیتهایی بود که به‌طور مستمر از سال 93 در قالب فوکوس گروپ‌هایی آغاز و در قالب سندی تدوین شد که این سند در شورای معین شورایعالی انقلاب فرهنگی مصوب شد.
همکاری با بنیاد ملی بازیهای رایانه‌ای
با توجه به اینکه که یکی از محورهای جدی ستاد، بازیهای رایانه‌ای بود با بنیاد ملی بازیهای رایانه‌ای همکاری شکل گرفت بین این ستاد، سازمان فناوری اطلاعات و مرکز رقومی بسیج برای تدوین سندی که این سند موردنظر و موردتوافق همه نهادهای این حوزه باشد. کاری که باید توسط شورای عالی فضای مجازی صورت می‌گرفت. اما آن طور که باید و شاید این اتفاق نیفتاد؛ و با همکاری اعضای ستاد این موضوع به مرحله مناسبی رسید.
اقدام به تدوین سند راهبردی پویانمایی و انیمیشن به‌عنوان یکی از زیرشاخه‌های صنعت فرهنگی و یکی از حوزه‌هایی که کشور ما در آن مزیت بالایی دارد. بحث انیمیشن شاهزاده روم که سال گذشته ساخته شد و امسال پخش و اکران شد با هزینه‌ای حدود یک میلیارد تومان، و کمتر از 400 هزار دلار در کشور ما تولید شد که این عدد در چارچوب جهانی ، یک رکورد است که یک انیمیشن با این کیفیت و با این قیمت بتواند تولید شود.
این حرکت منجر شد تا امسال در جشنواره فجر هشت انیمیشن سینمایی قابل رقابت و قابل‌ارائه وجود داشت که نیازمند تلاش جدی همه بخش‌ها بخصوص وزارت ارشاد برای کمک به صنعت انیمیشن هست ، صنعتی که فقط گردش مالی یک سال آن فقط در شرکت «پیکسار» بیش از چند سال درآمد نفتی کشور ما است. لذا نیاز است که در حوزه پویانمایی و انیمیشن به‌صورت جدی فعالیت شود. در این باره نیز تدوین سند راهبردی صورت گرفته است که خردادماه سال آینده در همایشی که در دانشگاه شریف برنامه‌ریزی‌شده است رونمایی خواهد شد.
تلاش و اقدام جهت تدوین آئین‌نامه شرکت‌های دانش‌بنیان فرهنگی و تعامل سازنده با کمیته ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان، یکی دیگر از فعالیتهایی بود که در بحث سیاست‌گذاری امسال ستاد انجام شد.
در بخش ترویج و جهت‌دهی و هدایت، به‌روز سازی سایت ستاد، یکی از فعالیتهایی است که به‌طور مستمر انجام میشود ایجاد حمایت از سایت‌های فرافن دات آی آر؛ فرهنگ‌بنیان دات آر و ایران نت به‌عنوان شبکه نوآوری یکی دیگر از فعالیتهایی بود که امسال صورت گرفت.
همکاری با کمیته اقتصاد خلاق وزارت ارشاد و حمایت از مجله اقتصاد خلاق این مجموعه، برگزاری مستقیم یا حمایت از بیش از بیست جشنواره در حوزه بازیهای رایانه‌ای، نشر، انیمیشن، صنایع‌دستی، طراحی صنعتی و غیره از فعالیتهای این ستاد بوده است.
حمایت ستاد توسعه فناوری های نرم و هویت ساز معاونت علمی از جشنواره ها
رویکرد ستاد توسعه فناوری های نرم و هویت ساز معاونت علمی در زمینه برگزاری جشنواره ها این است که از جشنواره‌های متعددی حمایت شود و تلاش بر این است که سیاست‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و ستاد در آن جشنواره‌ها ساری و جاری باشد.
در همین راستا بیست جشنواره در کشور برگزار شده است که عموماً سیاست‌های کلان ما در اشتغال سازی، مانند انتقال فناوری در حوزه صنایع فرهنگی، تجاری‌سازی، اقتصاد فرهنگ، اقتصاد علوم انسانی در این جشنواره‌ها مورد توجه قرارگرفته است. پنل های خاص در آن در نظر گرفته شده و حوزه داوری‌شان معطوف به این مسئله بوده است.
بر همین اساس، ستاد از مسابقات مختلفی حمایت داشته است.
حمایت از جشنواره فن‌آورد نیز که یکی از این نمونه‌های توسعه جشنواره های فن محور در کشور است یکی دیگر از فعالیتهای ستاد بود. جشنواره‌ای که درنهایت برای برگزیدگان آن برنامه ای تدوین میشود که برگزیدگان آن صاحب شغل شوند. اسپانسرها و حامیان جشنواره نیز شغل کسانی را که در این جشنواره رتبه آوردند تضمین می‌کنند.
این روند، الگویی شده است برای توسعه رقابت در کشور که در سال آینده با تعداد بیشتری از آنها مواجه خواهیم بود؛ یا بحث طرح‌های صنعتی و امثال آنها.
اقدامات ترویجی ستاد توسعه فناوری های نرم و هویت ساز معاونت علمی در سال 94
حضور در برنامه‌های تلویزیونی، گفتگوهای رادیویی، حضور در نشریات مختلف، از فعالیتهای ترویج و جهت‌دهی بوده است. برگزاری نشست و کارگاه‌های آموزشی با همکاری سازمان صنایع‌دستی، پژوهشگاه حوزه، پژوهشگاه علوم انسانی و غیره از فعالیتهای ترویجی ستاد بوده است.
برگزاری مستقیم و حمایت بیش از ده دوره ایده پروری نیز از فعالیتهای امسال ستاد بود. فضای اردوی کارآفرینی (استارتاپ ویکند) که در کشور شکل‌گرفته بود اصولاً منطبق بر حوزه آی تی بود. ستاد تلاش کرده است در هرکدام از حوزه‌های جدید فعالیتهایی را حمایت کند که الگویی شود برای سایر اردوهای کارآفرینی و سایر برنامه‌های استارتاپی کشور.
نخستین اردوی کارآفرینی (استارتاپ ویکند) در حوزه گردشگری را ستاد توسعه فناوری های نرم و هویت ساز معاونت علمی برگزار کرد؛ که به برگزاری سه دوره دیگر توسط مجموعه‌های خودجوش منجر شد. نخستین اردوی کارآفرینی بازیهای رایانه‌ای نیز با حمایت ستاد در همین ماه در اصفهان برگزار خواهد شد.
برنامه‌های ایده شو که با همکاری شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان به‌صورت مستمر تا الان شش دوره آن برگزارشده است. دوره‌های ایده پروری سوغات زیارت که با همکاری پارک خراسان و مجموعه مرکز رشد صنایع فرهنگی و زیارت برگزارشده است.
اردوی استارتاپ قم که اولین استارتاپ حوزه علوم انسانی است آن‌هم در شهر قم با پتانسیل بحث‌های علوم انسانی و محتوای علوم اسلامی که اولین دوره آن 28 بهمن‌ماه برگزار خواهد شد. در هرکدام از این موارد تلاش ستاد بر این بوده است که یک نمونه موفق ایجاد کند تا کشور را متوجه آن کند و بقیه کشور تلاش کنند برای برگزاری دوره های بعدی.
ایجاد شتاب‌دهنده‌های حوزه صنایع فرهنگی
تا به الان توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، پنج شتابدهنده مجوز گرفته اند که از این پنج شتابدهنده ، سه شتابدهنده در حوزه ای سی تی و انبیک بوده اند. این سه شتابدهنده فعال مجموعه های «آواتک»، «دیموند» و «شزان» هستند.
دو شتابدهنده دیگر در حوزه فناوریهای نرم و فرهنگی بوده اند. یعنی عملاً چهل در صد شتاب‌دهنده‌هایی که توسط معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری شکل‌گرفته است، ازجمله فعالیتهای این ستاد و در حوزه فعالیتهای ستاد بوده است.
همچنین شتابدهنده حوزه بازی هم اواخر امسال یا اوایل سال آینده با همکاری مجموعه « آواتک» راه‌اندازی خواهد شد.
همکاری با بنیاد ملی بازیهای رایانه‌ای و وزارت آموزش‌وپرورش در راه‌اندازی دانشگاه علمی کاربردی بازیهای رایانه‌ای که عملاً دانشگاهی که رو به تعطیلی می‌رفت دوباره راه اندازی شد.
همکاری با وزارت آموزش‌وپرورش در راه‌اندازی شبکه هوشمند دانش که بستر جدی در محتوا و بازار جدی در تجاری‌سازی اپ های دانش‌آموزی خواهد بود.
همکاری با ستاد اجرایی فرمان امام و بنیاد تعاون سپاه در راه‌اندازی شبکه‌ای به نام انارستان فعالیت دیگر ستاد است که به‌زودی سیم‌کارت‌های دانش‌آموزی ارائه خواهد شد که دانش آموزان در یک فضای امن قابل‌اعتماد می‌توانند از محتواهایی که بومی، مفید و ارزیابی شده هستند استفاده کنند .
ایجاد مرکز شکوفایی قرآنی با همکاری جهاد دانشگاهی. همچنین ایجاد دوره کوتاه‌مدت MBA با همکاری سازمان مدیریت صنعتی. همه این‌ها از جنس ایجاد زیرساخت است که در کشور انجام‌گرفته است.
با صحبتی که با صندوق نوآوری و شکوفایی صورت گرفت مقرر شد در سال آینده اولین صندوق تخصصی این حوزه را هم راه‌اندازی کنند. تا آن زمان از ظرفیت صندوق‌های موجود مانند صندوق کریمه قم که توسط پارک قم تأسیس‌شده است نیز استفاده میشود.
حمایت های داخل ستاد
در حوزه حمایت‌های داخل ستاد، امسال بیش از صدوسی‌وشش طرح بررسی شد. برای اینکه این حمایت‌ها کامل شود تلاش بر این بود که با همکاری کمیته ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان شرایط اولیه‌ای برای این شرکت‌ها تدوین شود در نتیجه جلسات هماهنگی به‌صورت متناوب برگزار شدند.
چند شرکت در حوزه بازیهای رایانه‌های، حوزه سینما، حوزه انیمیشن و یک مجموعه در حوزه اسباب‌بازی توانسته‌اند دانش‌بنیان شوند. این در حالی است که تا پایان سال 93 هیچ شرکت دانش‌بنیانی در این حوزه فعالیت نداشت.
اکنون 12 شرکت دانش‌بنیان در این حوزه فعالیت می کنند که دو شرکت از میان این شرکت‌ها، جزء صد شرکت پردرآمد کل حوزه‌های فناوری معاونت علمی ریاست جمهوری هستند.
تفاهمنامههای ستاد توسعه فناوریهای نرم و هویت ساز معاونت علمی در سال 94
از تفاهم نامه های حوزه فعالیتهای ستاد چند نمونه تفاهم‌نامه های بالادستی بوده است که شخص معاون علمی و فناوری رییس جمهور آنها را امضاء کرده‌اند. از جمله انعقاد تفاهم‌نامه با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، انعقاد تفاهم‌نامه با سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و انعقاد تفاهم‌نامه با سازمان صداوسیما و فعالیتهایی در مورد راه‌اندازی پارک‌های علم و فناوری و کمک به مراکز رشد.
مرکز رشد صنایع فرهنگی و زیارت راه‌اندازی شده بود. با حمایت ما دوره‌های ایده پروری را برگزار کرده اند. پارک آذربایجان شرقی طی تفاهم‌نامه‌ای مرکز رشد فناوریهای نرم را ایجاد کرد. شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان با همکاری دانشگاه اصفهان، مرکز رشد تخصصی هنر را ایجاد کرد.
همچنین با حمایت ستاد، پارک علم و فناوری یزد، مرکز رشد تخصصی انیمیشن و پارک همدان آزمایشگاه تخصصی سفال و سرامیک را ایجاد کرد.
تفاهم نامه های دیگر منعقد شده ستاد در سال 1394 شامل تفاهم نامه های همکاری با دانشگاه الزهرا، دانشگاه هنر، معاونت سازمانهای مردم نهاد وزارت کشور، بنیاد ملی بازیهای رایانه ای و اداره کل هنرهای تجسمی وزارت ارشاد بوده است.
در ادامه علی وطنی معاون توسعه فناوری ضمن تشکر از دبیر ستاد برای زحمات سال 1394 و گزارش مربوطه، از اعضای شورای ستاد خواست زمان بیشتری را برای جلسات اختصاص دهند و در پروسه پیش رفتن به سمت اقتصاد قرهنگ و اقتصاد بدون نفت پیشرو باشند.
همچنین اعضای شورای ستاد ضمن تشکر از فعالیتهای صورت گرفته در ستاد و گزارش مشروح و کامل عملکرد سال 1394، به بیان نظرات خود در این باره پرداختند.
در پایان این نشست، سجادی نیری ضمن تشکر از اعضای شورای ستاد و نمایندگان سازمانهای مختلف در ستاد، آمادگی ستاد را برای انجام هرگونه همکاری با سازمانهای مختلف در حوزه ماموریتهای ستاد اعلام کرد.
