مطالب اینترنتی اعتبار پژوهشی ندارد
از نسبی تاکنون مقالات علمی پژوهشی فراوانی در مجلات داخلی و خارجی، منتشر شده و کتاب سخن اهل دل (درسنامۀ دانشگاهی) از جمله کتاب‌های اوست. با این استاد جوان دانشگاه دربارۀ وضعیت منابع آموزشی در رشته زبان و ادبیات فارسی و پژوهش در این رشته به گفت‌وگو نشستیم.
با توجه به اینکه دررشته زبان و ادبیات فارسی تدریس می‌کنید، نظرتان راجع به کتاب‌های درسی، منابع پژوهشی و به‌روز بودن سرفصل‌های درسی در این رشته چیست؟
رشتۀزبان و ادبیات فارسی همچون اقیانوسی بی‌کران است و طبیعتا منابع و کتاب‌های فراوانی نیز در حیطه‌ها و جنبه‌های مختلف نوشته و جمع آوری شده است. اما مشکل از آنجایی شروع می‌شود که گاهی اصرار بر این است که دانشجویان به تکرار مکررات راضی باشند تا خدشه‌ای بر گونۀ زبان و ادبیات سنتی وارد نشود و همین امر باعث می‌شود از مطالعۀ مقاله‌ها و کتاب‌هایی که (در ایران و جهان) در آن نظرات جدید و یافته‌های نو ارائه شده است، دور بمانند. سر فصل‌های تکراری و نبودِ نظارت جدی و عمیق در آن از مشکلات دیگر آموزش است و سزاوار است که بسیاری سرفصل‌ها در همۀ دوره‌های تحصیلی دانشگاه، تغییر کند و جایگزین مناسبی برای آن در نظر گرفته شود. این میراث بزرگ، نیاز به پژوهش‌های بسیار دارد تا نسبت یه آن ادای دین واقعی شود.
پژوهش‌هایی که تاکنون در رشته زبان و ادبیات فارسی انجام شده، چقدر کارگشا بوده است؟
در این رشته پژوهش‌های ارزندۀ بسیاری انجام شده است اما نکتۀ مهم آن است که بزرگانی در این زمینه موفق بوده‌اند که در جریان همۀ پژوهش‌های به روز در این حیطه قرار داشته‌اند و توانسته‌اند نگاهی جهانی و نو به کارشان داشته باشند.
دانشجویان مطالب فراوانی در دورۀکار‌شناسی آموخته‌اند و نیمی از آن مطالب را دوباره، در دورۀکار‌شناسی ارشد، دوره می‌کنند؛ این در حالی است که دانشجوی تحصیلات تکمیلی، تشنۀ مطالب جدید و آماده برای ارائۀ زمینه‌های کاری نو و راهگشاست.
مهم‌ترین اشکال یا اشکالات رشته خودتان را در مقاطع مختلف چه می‌بینید؟
مطالبی که پیش‌تر به آن اشاره کردم از جمله مشکلاتی است که در این زمینه وجود دارد؛ اما یکی دیگر از اشکالات این رشته، وجود مطالب و سرفصل‌های تکراری در مقطع کار‌شناسی ارشد است. به بیان دیگر دانشجویان مطالب فراوانی در دورۀکار‌شناسی آموخته‌اند و نیمی از آن مطالب را دوباره، در دورۀکار‌شناسی ارشد، دوره می‌کنند؛ این در حالی است که دانشجوی تحصیلات تکمیلی، تشنۀ مطالب جدید و آماده برای ارائۀ زمینه‌های کاری نو و راهگشاست.
این روز‌ها محققان به منابع اینترنتی، کتابخانه‌های دیجیتال و…دسترسی دارند، به نوعی با استفاده از این منابع کارِ پژوهشی آسان‌تر شده است، با وجود این ما کارهایی که خیلی قوی باشند را کمتر می‌‌بینیم، شما این گفته را قبول دارید؟
بله دقیقاً همین‌طور است.
به نظر شما دلایل این ضعف چیست؟
یکی از دلایل اصلی این است که بسیاری از مطالبی که در جست‌وجوهای اینترنتی به آن می‌رسیم، موثق و معتبر نیستند، ما با مطالعۀکتاب یا مراجعه به کتابخانه با بسیاری از منابع و کتاب‌ها آشنا شویم که در اینترنت وجود ندارند. بنابراین با استفاده از منابع اینترنتی و محدود کردن خودمان در آن، آگاهیمان به سطح پایین‌تری تنزل پیدا می‌کند.
علاوه بر وضعیت پژوهش در دانشگاه، وضعیت پژوهش در جامعه را هم رصد می‌کنید؟
بله، بسیار زیاد و نکته‌ای که می‌خواهم به آن اشاره کنم این است که متأسفانه جریان یا شیوه‌ای به وجود آمده است که حتی در سخنرانی‌های بزرگان هم دیده می‌شود . در یک زمینه به مشکلات و ایرادهای آن می‌پردازند ولی هیچ راهکار و روش خاصی برای از بین بردن آن مشکل یا مسئله ارائه نمی‌دهند. در بسیاری از مقاله‌ها به بررسی مشکلات فلان کتاب یا مطلب می‌پردازند و در آخر مقاله‌شان بهترین مطلبی که گفته می‌شود این است که در این زمینه، کارهای زیادی باید صورت بگیرد و… در حالی که یافتن مشکل و ایرادهای هر مطلب، بسیار آسان‌تر از ارائۀراهکار است.
گفت‌وگو: اعظم حسن تقی
No tags for this post.
