یلدای ایرانی در اندیشه جهانی
همه آنها نمادی از تمدن و باورهای مردمی است ،که همواره حافظ وبرگزارکننده نیک ترین آیین ها بوده اند. در این آیین ها، اسطوره و واقعیت با هم گره خورده است تا انسانی ترین باورها و اجتماعی ترین سنتها را خلق کند.
شب یلدا همچون سایر مراسم های آیینی ایرانیان، سنتی زیبا و ابداعی بی نظیر است، که نمادی دیگر از پیوند ایرانی با مظاهر قدرت پروردگار در طبیعت و فرصتی برای گردهم آیی، باهم بودن و تحکیم روابط خانوادگی، دوستی و شهروندی است و بهانه ای برای گردشگری وشناخت آیین های خاص این مراسم در مناطق ونواحی مختلف ایران زمین .امروزه دیگر همچون گذشته گردشگران صرفاً برای تفریح و کسب لذت و دیدار صرف از ظاهر یک اثر سفر نمی کنند بلکه در تار و پود هر سفری، جوهری از حس نوع دوستی و دیگر دوستی ، علاقه و تمایلی به کسب شناخت از دیگر فرهنگ ها وجود دارد.امروزه گردشگری به عنوان یک مقوله فرهنگی و اجتماعی نقش بسزایی در شناخت و معرفی مناطق مختلف و مسیرها و مقاصد در میزبانی مسافران ایرانگردی و جهانگردی دارد. جاذبه های بی نظیر فرهنگی، تاریخی و تمدنی، طبیعی و فرهنگ عامه مناطق مختلف ایران در برگیرنده آیین ها ، سنت ها ، آداب و رسوم در قالب ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی مناطق مختلف ایران زمین است؛ که تحولات جامعه مدرن و تغییر سریع پدیده ها، مجال اندکی برای دوباره دیدن و دوباره اندیشیدن باقی می گذارد. 
اینکه از چه زاویه به فرهنگ و هنر و مراسمات آیینی مناطق و نواحی نگاه شود. طبیعت و امور اجتماعی با چه معیارهای زیبا شناختی سنجیده شود.این امر در دنیای امروز نیازمند بازشناسی و نگاه عمیق همراه با شناخت و آگاهی و سیر در اعماق تاریخ می باشد. به باور اهل فرهنگ و هنر، به لحظهها اندیشیدن و به جلوه های کوتاه توجه داشتن، همه آن چیزهایی است که مردمان امروزی در پی آنند، که به زندگی بشر روشنی و امید ببخشند. هنرهای بومی و فرهنگ عامه در میان اقوام مختلف می توانند در سرشت امروزی و مردمان شهری تاثیر بگذارد و برای لحظاتی مردم شهری را محسور نشاط و شادابی زندگی مناطق مختلف و احساس بودن با آنها نماید. زوایایی که در فرهنگ هر مقصد وجود دارد، جاذبه هایی ارزشمند و غیرقابل جایگزین برای آن مقصد خواهد بود و بدون شک تاثیر قابل توجهی در جذب گردشگر و توسعه گردشگری خواهد داشت.
مراسم شب یلدا به عنوان یک رخداد سالیانه باستانی، با تمام جذابیت ها و زیبایی هایی که دارد، می تواند همچون سایر آیینهای سنتی و مذهبی، وسیله ای برای جذب گردشگران فرهنگی باشدهرچندکه امروزه این مراسم در بین ایرانیان با شکوه خاصی همچون گذشته برگزار می گردد،اما می توان آن را با برنامه ریزی و بازتاب بیشتری در عرصه جهانی معرفی و مطرح نمود .به گونه ای که بازدید از این جاذبه ی میراث معنوی، مورد تمایل گردشگران بازارهای هدف قرار گیرد. بدیهی است که به دلیل قرار گرفتن چنین ایام و مراسماتی، در روزها و ماههای مختلف سال، می توان از این طریق بر مشکل فصلی بودن تقاضای گردشگری فائق آمد.
با توجه به اینکه هر یک از استانهای کشورمان به فراخور تنوع قومی و فرهنگی، دارای آداب و رسوم خاصی جهت برگزاری این آیین باستانی می باشند . جشن شب یلدا در هر بخش از کشورمان به شیوه ای خاص برگزار می شود، فرصت مناسبی برای تشویق هموطنان به سفرهای داخلی در زمستان و بازدید از مراسم ویژه ی اقوام گوناگون در این شب است که می تواند منجر به توسعه گردشگری داخلی گردد.
لزوم این امر، آشنایی کامل با چگونگی و فلسفه وجودی این مراسم آیینی و همت در استمرار برگزاری این مراسم در بین ایرانیان است. مراسم شب یلدا همچون سایر آیینهای تاریخی این مرز و بوم، میراث معنوی همه نسل ها در طی قرون و اعصار بوده ، حفظ و استمرار این میراث، در واقع منابعی پایدار و تمام نشدنی از جاذبه های گردشگری برای کشورمان به ارمغان خواهد آورد. شب یلدا یکی از سنتهای زیبای ایرانی است که از گذشته های دور به امروز رسیده و در طول گذر زمان دستخوش تغییراتی همانند: حافظخوانی به بهانه فال گرفتن ،که معمولا چند غزل از حافظ را می خوانند، قصهگویی و داستانسرایی، بازیهای محلی، جمع شدن کوچکترها درخانه بزرگان خانواده و شب نشینی های همراه با تعمیق روابط عاطفی و احساسی میان افراد و خانواده و حتی اقوام و خویشان و همسایگان که متاسفانه امروزه در فضای مجازی و نفوذ آن در بین خانواده،این قبیل مراسمات یا بهتر بگویم فرهنگ عامه نمودهای خود را کمرنگ تر نمایان میسازد.سنتهایی که در این شب آیینی به اجرا گذاشته می شود اعم از گردهم آمدن ها، خوراکیهای مخصوص شب یلدا، روایت داستان، شب زنده داری و … را می توان در سطحی گسترده تر و در عین حفظ اصالت، به صورتی برنامه ریزی شده و جذاب تر برگزار کرد.
برنامه ریزی در جهت برگزاری یکپارچه و همزمان این مراسم در تمام استانهای کشور از جانب سازمان متولی گردشگری،و بازتاب رسانه ای و پخش زنده و همزمان از طریق رسانه ملی گام های استواری جهت معرفی و شناساندن این آیین به مردم خواهد بود. از دیگر سو معرفی این مراسم از طریق اینترنت، همراه با عکسها و فیلم های جذاب از نمایش این مراسم به زبانهای خارجی می تواند مردم سایر کشورها با فرهنگهای متفاوت را با آیین کهن ایرانی آشنا نماید. وبا بزرگداشت این گونه مراسمات و فرهنگ عامه به نوعی از هیاهوی زندگی شهری و فضای مجازی با فضای حقیقی و واقعی یک رابطه عاطفی و احساسی برقرار نمود و مهمتر از آن فرهنگ عامه را که تبلور هویت و اعتقادات دینی و ملی ما ایرانیان است، حفظ و حراست کرد.
در این رهگذر همه ما مسئول و تاثیرگذار هستیم.حفظ آداب و رسوم و سنن کهن ایرانی وظیفه تمام افرادی است که به این مرز وبوم دلبستگی و تعلق خاطر دارند.سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری با همراهی سایر دستگاههای فرهنگی در این زمینه می توانند نقش تاثیر گذاری در معرفی یلدای ایرانی به سایر مردمان جهان با ثبت جهانی آن همت گمارد. باید توجه داشت که توسعه گردشگری از طریق توسعه و ترویج آداب و رسوم نه تنها به بخش اقتصادی و اشتغالزایی کمک می کند بلکه در حفظ تمدن و فرهنگ کهن ایرانی نیز نقش بسزایی خواهد داشت.
دکتر منوچهرجهانیان / رییس دانشکده علوم گردشگری دانشگاه علم وفرهنگ
No tags for this post.
