کاهش آلودگی محصولات کشاورزی به فلزات سنگین

ورود و تجمع فلزات مختلف به خصوص فلزات سنگین در محیط زیست، از معضلاتی است که بشر مدرن به دنبال فعالیت های ناسازگار با طبیعت، با آن روبرو گردیده است. در بین فلزات سنگین، سرب و روی از اهمیت و درجه آلایندگی بالایی برخوردار بوده و آلودگی محصولات کشاورزی رشد یافته در خاک های آلوده به این عناصر، می تواند سلامتی انسان را در معرض تهدید و خطر قرار دهد. به همین دلیل به کارگیری ترکیبات مختلفی نظیر مواد آلی و معدنی به منظور پالایش وحذف انواع آلاینده های فلزی از خاک ها، از زمینه های پژوهشی مهم به حساب می آید.

در کشور ما نیز با توجه به وجود اراضی آلوده به فلزات سنگین به ویژه سرب و روی به خصوص در زمین های کشاورزی اطراف معادن این فلزات، بررسی روش های کاهش جذب و انتقال این آلاینده ها به محصولات کشاورزی مختلف، امری ضروری است.

به همین منظور گروهی از محققین کشورمان از دانشگاه تهران، پژوهشی را برای بررسی تاثیر مواد آلی و معدنی ارزان قیمت به عنوان اصلاح کننده، بر روی خاک های آلوده اراضی اطراف معدن سرب و روی انگوران زنجان به انجام رسانده اند که نتایج آن طی مقاله ای علمی پژوهشی در نشریه «مدیریت خاک و تولید پایدار» جلد 4 شماره 3 به چاپ رسیده است.

در این پژوهش اثر مواد اصلاح کننده آلی نظیر «باگاس نیشکر» و «سبوس برنج» و همچنین مواد معدنی نظیر «زئولیت»، «خاک فسفات» و «سوپر فسفات تریپل» بر تغییر قابلیت جذب فلزات سنگین در خاک و در اندام های هوایی گیاه تربچه به عنوان یکی از مهم ترین سبزیجات مورد استفاده در رژیم غذایی انسان، مورد بررسی قرار گرفته است.

نتایج این تحقیق، نشان می دهد که هم مواد آلی و هم مواد معدنی استفاده شده به عنوان اصلاح کننده خاک، قادرند به شکل موثری جذب فلزات سنگین را در گیاه تربچه کاهش دهند.

بنا بر اظهار پژوهشگران مجری این پروژه، با توجه به اثربخشی تیمارهای آلی ارزان قیمتی نظیر سبوس برنج و باگاس نیشکر، می توان از آن ها برای کاهش جذب فلزات سنگینی نظیر سرب و روی توسط گیاهان و در نتیجه وارد نشدن آن ها به زنجیره غذایی انسان استفاده مفیدی نمود.

قابل ذکر است سبوس برنج و باگاس نیشکر جزو فرآورده های جانبی تولید این محصولات به شمار می آیند که دارای کاربردهای ویژه ای هستند. زئولیت نیز نوعی کانی آلومینوسیلیکاتی است که به دلیل قدرت جذب، آبگیری و همچنین آبدهی بالا دارای فواید و کاربردهای بسیاری در بخش کشاورزی است.

منبع

No tags for this post.