قلب نهنگ یا قلب سوسک؛ کدام بهتر کار می‌کند؟

از طرف دیگر وزن قلب انسان حدود 300 گرم است، اما قلب زرافه 12 کیلوگرم وزن دارد! طبیعی هم است؛ این اندام باید به اندازه کافی قدرتمند باشد تا بتواند خون را تا انتهای گردن دراز این حیوان پمپ کند. در ادامه به برخی حیوانات که دارای قلب های عجیب و غریب هستند، اشاره می کنیم:

قورباغه

دانیل مولکای متخصص جانورشناسی مهره داران و متخصص دوزیستان و خزندگان در موسسه اسمیتسونین در واشنگتن می گوید قلب پستانداران و پرندگان دارای چهار حفره است، اما قلب قورباغه فقط سه حفره دارد؛ یعنی دو دهلیز و یک بطن.

معمولا قلب خون فاقد اکسیژن را از بدن گرفته و آن را برای دریافت اکسیژن به شش ها می فرستد، سپس به تمام اندام های بدن پمپ می کند تا اکسیژن به اندام ها برسد. قلب چهار حفره ای انسان خون اکسیژن دار و خون بدون اکسیژن را در حفره های مجزا نگه می دارد، اما در قورباغه شیارهایی موسوم به ترابکولا خون اکسیژن دار و بدون اکسیژن را در همان یک بطن نگه می دارد.

قورباغه اکسیژن را نه تنها از ریه های خود، بلکه از پوستش هم دریافت می کند. قورباغه از این تغییر تکاملی در بدنش بهره می برد. هنگامی که خون بدون اکسیژن به دهلیز راست وارد می شود، وارد بطن شده و از آنجا به درون شش ها و پوست برای اکسیژن گیری می رود.

مولکای می گوید: خون اکسیژن دار دوباره به قلب برگشته و وارد دهلیز چپ می شود و از آنجا وارد بطن شده سپس به اندام های اصلی فرستاده می شود.

سر پایان (Cephalopods)

در مورد عجایب سرپایان هیچ تردیدی وجود ندارد. مایکل ووچینی، مدیر آزمایشگاه ملی NOAA در انستیتو اسمیتسونین و متصدی سرپایان در موزه ملی تاریخ طبیعی می گوید: این موجودات دریایی شاخکدار شامل هشت پا، ماهی مرکب و ده پا دارای سه قلب هستند. دو قلب بازویی در دو طرف بدن سرپایان خون را با تلمبه کردن آن در درون رگ های خونی آبشش، اکسیژن دار کرده و قلب سیستماتیک(قلب سوم) در مرکز بدن، این خون اکسیژن دار را از آبشش گرفته و به بقیه بدن ارسال می کند.

سرپایان به معنای واقعی کلمه نجیب زاده هستند؛ زیرا در خونشان مس وجود دارد. خون انسان به دلیل وجود آهن در هموگلوبین قرمز رنگ است. درست مانند زنگ آهن که قرمز است. آهن موجود در خون ما هنگام دریافت اکسیژن قرمز می شود، اما در سرپایان خون اکسیژن دار شده آبی رنگ می شود.

سوسک (La cucaracha)

دان مور یکی از دانشمندان ارشد باغ وحش ملی اسمیتسونین می گوید: سوسک ها هم مانند دیگر حشرات دارای سیستم گردش خون باز هستند؛ به این معنی که خون تمام رگ های خونی را پر نمی کند. در عوض خون از طریق یک ساختار واحد که دارای 12 تا 13 حفره است، جریان می یابد.

سینوس پشتی واقع در بالای پشت سوسک کمک می کند تا خون اکسیژن دار به هر یک از حفره های قلب فرستاده شود، اما در اینجا قلبی وجود ندارد تا خون اکسیژن دار را به اطراف بدن برساند.

مور می افزاید: سوسک ها و دیگر حشرات به جای ریه ها از طریق مجاری روی سطح بدنشان تنفس می کنند. بنابراین نیازی نیست تا اکسیژن توسط خون از قسمتی به قسمت دیگر بدن حمل شود. در عوض خون حشره موسوم به همولنف که به رنگ سفید یا زرد است، حامل مواد مغذی است. قلب به خودی خود نمی تپد. عضلات موجود در حفره ها منبسط و منقبض شده و قلب را برای فرستادن همولنف به دیگر نقاط بدن کمک می کنند. معمولا قلب سوسک هایی که بال ندارند از قلب سوسک هایی که پرواز می کنند، کوچک تر است. میزان تپش قلب سوسک ها در یک دقیقه تقریبا به همان اندازه ضربان قلب انسان است.

کرم ها و قلب مصنوعی

کرم خاکی قلب ندارد. در عوض این خزنده دارای پنج قلب ساختگی است که اطراف مری را پوشانده است. این قلب های ساختگی خون را تلمبه نمی کند، بلکه با فشردن رگ ها به گردش خون در تمام بدن کمک می کند.

کرم ریه هم ندارد، اما اکسیژن را از طریق پوست مرطوب خود جذب می کند. هوای موجود در داخل خاک یا بالای سطح زمین پس از بارندگی در داخل پوست مخاطی کرم حل شده و اکسیژن به داخل سلول ها و جریان خون کشیده شده و در تمام بدن پخش می شود.

کرم های خاکی خون قرمز رنگی دارند که حاوی هموگلوبین و پروتئین های حامل اکسیژن است، اما برخلاف انسان سیستم گردش خونی کرم ها یک سیستم باز است. بنابراین هموگلوبین مثل مایعی شناور در بقیه مایعات بدن است.

گورخر ماهی (Zebra fish)

اگر گورخر ماهی دچار نقصان قلبی شود بسادگی می تواند مجددا قلب خود را بازیابی کند. در سال 2002 مطالعه ای انجام شد که نشان می داد گورخر ماهی می تواند پس از دو ماه از آسیب دیدگی 20 درصد از عضلات قلبی، به طور کامل آنها را بازسازی کند.

انسان قادر به بازسازی کبد خود است. برخی دوزیستان و مارمولک ها هم می توانند دم خود را بازسازی کنند، اما توانایی گورخر ماهی در احیای عضلات قلبی این جانور را تبدیل به یک مدل مطالعاتی به منظور مطالعه رشد قلب کرده است.قلب ماهی ها منحصر به فرد است و دارای یک دهلیز و یک بطن است. آنها همچنین دارای دو ساختار هستند که در انسان دیده نشده است.

یک کیسه چهار گوش بزرگ موسوم به سینوس وریدی (sinus venosus) که قبل از دهلیز قرار گرفته و یک حفره پیازی شکل موسوم به (bulbus arteriosus) که لوله ای است که پس از بطن قرار دارد.

همان طور که در دیگر حیوانات قلب خون را به تمام بدن می رساند در ماهی هم خون بدون اکسیژن از سیاهرگ وارد سینوس وریدی شده و از آنجا وارد دهلیز می شود. سپس دهلیز خون را به داخل بطن تلمبه می کند. بطن دارای دیواره های ضخیم تر و عضلانی تر است و خون را به داخل پیاز شریانی پمپ می کند. پیاز شریانی فشار خون را هنگام جریان یافتن در مویرگ های اطراف آبشش ماهی تنظیم می کند.

آبشش ماهی جایی است که اکسیژن در سراسر غشای سلولی مبادله شده و وارد خون می شود، اما چرا ماهی نیاز به تنظیم فشار خون توسط پیاز شریانی دارد؟ به دلیل آن که آبشش ها ظریف بوده و دیواره نازکی دارند و ممکن است در اثر فشار خون بالا آسیب ببینند. تقریبا همه ماهیگیران این موضوع را می دانند. پیاز شریانی ظاهرا یک حفره با اجزای بسیار الاستیک نسبت به ماهیت عضلانی بطن است.

نهنگ

قلب این موجود به اندازه یک ماشین کوچک است و حدود 430 کیلوگرم وزن دارد. جیمز مید یکی از کارکنان و متصدی بازنشسته پستانداران دریایی در بخش جانورشناسی مهره داران انستیتو اسمیتسونین می گوید: قلب نهنگ های آبی بزرگ ترین نمونه در میان همه جانوران امروزی است و مانند دیگر پستانداران دارای چهار حفره است.

نیکی وولمر محقق پسادکترای شورای ملی تحقیقات اقیانوسی و جوی در آزمایشگاه اسمیتسونین می گوید: این قلب مسئول پشتیبانی گردش خون حیوانی است که به اندازه دو اتوبوس بزرگ است. ضخامت دیواره های آئورت (شریان اصلی) می تواند به اندازه ضخامت یک گوشی آیفون 6 پلاس باشد.این یک رگ خونی با دیواره ضخیم است.

منبع:جام جم آنلاین