کَندن مویی که غنیمت است!

شاید شما هم این ضرب‌المثل را شنیده باشید که «کَندن یک مو از خرس هم غنیمت است!» این بار پژوهشگران کانادایی نوعی فناوری طراحی کردند که می‌تواند مصداق عینی این ضرب المثل باشد. در واقع با تحلیل اطلاعات موجود فقط در یک تار موی خرس می‌توان به اطلاعات ارزشمندی نظیر نوع تغذیه جانور در طی یک دوره مشخص و تعیین میزان پروتئین مصرفی و حتی میزان جیوه وارد شده به بدنش پرداخت.

سال گذشته بود که مطالعه برخی پژوهشگران نشان می‌داد از هر سه خرس قهوه ای ساکن در ایالت بریتیش کلمبیای کانادا، میزان جیوه موجود در بدن دو راس از آنها فراتر از حد مجاز و آستانه آسیب به سیستم عصبی بدن جانور بود. جیوه از طریق ماهیانی که خرس مصرف می‌کند وارد بدن می‌شود و در نتیجه با اندازه گیری میزان جیوه می‌تواند حجم ماهی مصرف شده توسط جانور را اندازه گیری کرد.

با این حال، مشاهده رفتار خرس‌ها در طی 24 ساعت به منظور تعیین میزان تغذیه آنها کاری بسیار زمان بر و البته گاهی خطرناک است. به همین دلیل وجود راهی میانبر برای دسترسی به این اطلاعات می تواند بسیار سودمند باشد.

به این ترتیب بود که دانشمندان به فکر یافتن این شیوه جایگزین افتادند و این بار به سراغ لیزر رفتند. در این شیوه از این واقعیت استفاده می‌شود که عناصر مختلف می‌توانند با اتم‌های گوگرد موجود در کراتین پیوند برقرار کنند. کراتین نوعی پروئتین است که اصلی‌ترین ماده سازنده مو به شمار می‌رود. بر اساس پژوهش‌های پیشین، مجموعه موهای بدن جانور می‌تواند تصویری از مجموع مواد غذایی مصرفی جانور را نشان دهد.

در این مطالعه جدید پرتور لیزر در طول یک رشته موی کَنده شده از خرس قهوه‌ای حرکت می‌کند. در طی این حرکت، مواد موجود در رشته مو تبخیر شده و گازهای حاصل از این تبخیر وارد دستگاه طیف سنجی جرمی می‌شود.

دانشمندان برای بررسی میزان اثربخشی این شیوه، 20 خرس وحشی و نیز 5 خرس محبوس در یک مرکز نگهداری از حیوانات را مورد مطالعه قرار دادند. همچنین این خرس‌ها به مدت یک هفته از ماهیانی که میزان بالایی جیوه در بدنشان موجود بود تغذیه کردند. پژوهشگران هر روز میزان جیوه، روی و مس موجود در بدن خرس‌های محبوس را اندازه‌گیری و سپس این میزان را با میزان این فلزات در بدن خرس‌های وحشی مقایسه می‌کردند تا نوع و میزان تغذیه آنها را تعیین کنند. به این ترتیب بود که مشخص شد با شیوه تحلیل یک تار موی جانور می‌توان الگوی تغذیه، یعنی میزان مصرف ماهی این موجود را تعیین کرد.

این پژوهش به تازگی در نشریه Science of the Total Environment منتشر شده است.

No tags for this post.