فناوری CT اسکن های با انرژی دوگانه؛ رویکردی نو برای تشخیص دقیقتر و کاهش خطر بروز سرطان
نتایج یک تحقیق جدید نشان می‌دهد که فناوری سی‌تی‌اسکن دو‌انرژی با بهره‌گیری از دو منبع پرتو ایکس، می‌تواند ضمن افزایش دقت در تشخیص ضایعات توموری و عروقی، با تنظیم بهینه دوز تابش، خطر بروز سرطان ناشی از پرتو را کاهش دهد.
به گزارش خبرگزاری سینا، پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی شیراز در تازه‌ترین مطالعه خود موفق شده‌اند میزان دقیق تابش و احتمال بروز سرطان ناشی از سی‌تی‌اسکن‌های دو‌انرژی (DECT) در ناحیه سر و گردن را اندازه‌گیری کنند.
نتایج این تحقیق که در مجله معتبر Radiation Physics and Chemistry (انتشارات الزویر، ۲۰۲۴) منتشر شده، برای نخستین‌بار به‌صورت هم‌زمان دوز جذب‌شده در اندام‌ها، دوز مؤثر کل بدن و احتمال خطر بروز سرطان را در بیماران واقعی بررسی کرده است.
به گفته صفری و همکاران، تصویربرداری دو‌انرژی یکی از فناوری‌های نوین و قدرتمند در تشخیص بیماری‌های توموری و عروقی است، اما استفاده از دو منبع پرتو ایکس نگرانی‌هایی درباره افزایش خطرات ناشی از تابش به‌ویژه در اندام‌های حساس مانند تیروئید و غدد بزاقی ایجاد کرده است.
در این مطالعه که روی ۱۲۲ بیمار انجام شد، مشخص شد بیشترین دوز تابش به غده تیروئید می‌رسد و زنان به‌طور میانگین دوز بالاتری نسبت به مردان دریافت می‌کنند. همچنین، خطر نسبی ابتلا به سرطان در زنان حدود دو برابر مردان برآورد شد، به‌ویژه در سنین پایین‌تر که بافت‌ها حساس‌تر به تابش هستند.
با وجود این یافته‌ها، پژوهشگران تأکید می‌کنند که دوزهای دریافتی در حد پایین و ایمن بوده و منافع تشخیصی تصویربرداری دو‌انرژی در بسیاری از موارد به‌مراتب بیش از خطرات احتمالی آن است. با این حال، این نتایج زنگ هشداری برای پزشکان و تکنولوژیست‌های تصویربرداری است تا در نسخه‌نویسی و انجام اسکن‌ها، اصل توجیه پذیری و بهینه‌سازی (Justification & Optimization) را بیش از پیش رعایت کنند.
به گفته نویسندگان مقاله، آگاهی پزشکان از دوز واقعی تابش و خطرات احتمالی می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های دقیقتر و کاهش موارد غیرضروری سی‌تی‌اسکن کمک کند.
به گزارش سینا، این تحقیق در مرکز تحقیقات حفاظت در برابر پرتوهای یونیزان و غیریونیزان دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام شده و می‌تواند الگویی برای تدوین پروتکل‌های ایمن‌تر تصویربرداری پزشکی در کشور باشد.
