معمای هوش مصنوعی در حل بحران همه گیر تنهایی

زندگی در عصری که صدای زنگ هشدار موبایل‌ها و کلیک های پی در پی حرف اول آن را می‌زند، خواسته یا ناخواسته ما را در ارتباطات مجازی غرق می‌کند. براساس آمار موسسه «سرجن جنرال» امریکا در سال 2023، تعامل جوانان بین 17 تا 24 سال با جمع های دوستانه و خانوادگی در مقایسه با سال 2003، حدود 70 درصد کاهش را نشان می‌دهد که فارغ از هر موضوع دیگر می‌تواند زنگ خطر سلامت عمومی را به صدا درآورد.

دینا کوشا: حالا در این بین سر و کله ابزارهای پیشرفته هوش مصنوعی هم پیدا شده است. نرم افزارهایی که با پاسخگویی سریع، حساب شده و حتی گاهی با چاشنی طنز، هر چند غیرواقعی به راحتی توانسته‌اند جای یک همدم و دوست را برای  بسیاری پر کنند. با این حال همچنان دانشگاه هاروارد از بررسی جامعه آماری 36 درصدی امریکایی‌ها (شامل 61 درصد جوانان و 51 درصد مادران دارای فرزند خردسال)، بحران تنهایی را به شدت جدی اعلام کرده است.

به گزارش خبرگزاری سینا، اما بحران تنهایی، فقط به حال روحی نامناسب ختم نمی‌شود، بلکه سلامت انسان را نیز به مخاطره می‌اندازد و عوارضی مانند کاهش ایمنی بدن و افزایش کورتیزول را در پی دارد و حتی گفته می‌شود مبتلایان به این بحران، مانند فردی که روزانه یک پاکت سیگار می‌کشد در خطر ابتلا به بیماری های قلبی قرار دارد.

هوش مصنوعی، همدم تنهایی نمی‌شود

به گزارش سایت «یونیت ای آی»، دانشگاه هارواد برای بررسی این فرضیه، بیش از 800 نفر را برای مدت یک ماه در تعامل با هوش مصنوعی قرار داد و 95 درصد آنها اعلام کردند در این مدت مانند قبل احساس تنهایی ندارند، حتی برخی نیز مدعی بودند در این مدت بیشتر آب نوشیدند، پیاده روی رفته‌‍اند و حتی با اقوام شان تماس گرفته‌اند.

گرچه در ظاهر نتایج این آزمایش، نشان از تاثیر مثبت نرم افزارهای هوش مصنوعی دارد، اما محققان آن را یک تله فرااجتماعی (پاراسوشیال) می‌دانند. تله‌ای که در آن هرگز خبری از بی حوصلگی یا قهر و دوری نیست و همیشه حق را به فرد داده و همه چیز را طبق خواست او جلو برده است، اما در نهایت اثر ماندگار این به ظاهر دوستی تمام عیار، دوری انسان از پیوندهای واقعی انسانی و ناآمادگی و حتی ترس از ارتباطات حقیقی است. در واقع آنچه این رابطه را برای فرد خوشایند می‌کند و او را از جامعه واقعی دور می‌سازد، این است که هوش مصنوعی درکی از مشکلات، فقر و … ندارد و تنها براساس برنامه‌ها و دسترسی‌های جامع در هر لحظه برای هر سوالی، پاسخی قابل قبول و رضایت بخش ارائه می‌کند.

دانشمندان بر این باورند که حتی پیچیده ترین نرم افزارهای هوش مصنوعی نیز نمی‌توانند یکسری ضروریات تعاملی را فراهم آورند؛ تعاملاتی مانند روابط حسی، چشمی و … . بنابر گزارش موسسه «تی یو درسدن» تنها تعاملات فیزیکی می‌تواند باعث آزاد شدن اکسیتوسین، سروتنین و دوپامین شده و سطح کورتیزول را به شدت کاهش دهد. بنابراین می توان گفت از این بُعد هرگز هوش مصنوعی نمی‌تواند در رقابت با انسان به برتری برسد.

از سوی دیگر دوستان واقعی گاهی شما رو با کارهای شان شگفت زده می‌کنند و حتی در زمان بروز اشتباهات همراهی و همدلی دارند. این تعامل دو سویه ضربان قلب را نیز در هر دو طرف تنظیم می‌کند، چیزی که هرگز در الگوریتم وای فای ها تعریف نشده است. همچنین بروز لحظات احساسی هر چند کوچک، لبخندهای ریز و گاهی حتی خنده‌های واقعی، بخش اجتماعی مغز را در مسیر درست قرار می‌دهد. شما هرگز نمی‌توانید با هوش مصنوعی در طبیعت حس مشترک داشته باشید، یا با استشمام رایحه قهوه به وجد بیایید و حتی خاطره ای مشترک را از ذهن بگذرانید و به آن واکنش نشان دهید. شاید هوش مصنوعی بتواند با جملات زیبا جنبه هایی از این حس را بازی کند اما هرگز معنا و اثر واقعی آن را به فرد نمی‌دهد.

هوش مصنوعی تنها یک ابزار است

با آنچه مطالعات نشان داده است و بخشی از آن گفته شد در می‌یابیم هوش مصنوعی قادر به حل بحران همه گیر تنهایی در انسان‌های عصر حاضر نیست و حتی قادر نیست فرد را به انزواطلبی محکوم کند. این نرم افزارهای خوش کلام و حاضر جواب تنها در چارچوبی حرکت می‌کنند که طراحان، برنامه ریزان و در نهایت کاربرانشان از آنها می‌خواهند. بنابراین اگر به عنوان پلی برای رسیدن به اجتماع واقعی باشند بسیار کارآمد خواهند بود. این فناوری هم مانند بسیاری از پیشرفت های بشری اگر ماهیتش به عنوان یک ابزار ارتباطی و کاربردی زیر سوال نرود می تواند ما را به درهای تعامل با اجتماع نزدیک‌تر کند. پس اگر می‌خواهیم سودی ببریم و تنها نمانیم، وقتی آن صدای ماشینی وظایفش مانند یادآوری قرار ملاقات، ترجمه سلام و احوالپرسی با یک دوست خارجی و … را انجام داد باید گوشی یا لپ تاپ را کنار بگذاریم و به میان دوستانی برویم که بتوانیم احساسات واقعی را با آنها تجربه کنیم.