15 درصد پژوهش های دانشگاهی با سفارش صنعت انجام می شود
دکتر فرهاد گلستانی فرد در گفت و گو با خبرنگار سیناپرس با تاکید بر لزوم توجه به دستاوردهای پژوهشی در کشور، عنوان کرد: کشور ما برای رسیدن به اقتصادی بدون نفت و رقابتی در جهانی که سرعت پیشرفت های علمی آن در هزاره سوم حیرت آور است بی شک نیازمند بهره مندی از دستاوردهای پژوهشی است. این توان بالقوه در کشور به خاطر جمعیت بزرگ جوانان دانشجو و منابع معدنی زیاد وجود دارد ولیکن برای تبدیل به یک فرصت بالفعل نیازمند مدیریت هوشمندانه علمی است.
مدیر دفتر ارتباط با صنعت وزارت علوم افزود: هم اکنون در کشور در حدود چهار میلیون و ششصدهزار دانشجو مشغول به تحصیل وجود دارد که حدود بیست درصد آنان دانشجوی تحصیلات تکمیلی هستند. به عبارتی با حضور جمعیتی بالاتر از پانصدهزار نفر دانشجوی ارشد و یکصدهزار نفر دانشجوی دکتری، انتظار می رود سالیانه حدود بیش از ده‌هزار پایان نامه دکتری و بیش از یکصدهزار پایان نامه ارشد در کشور به نگارش درآید. علاوه بر دانشگاه های کشور، تعداد قابل توجهی فعالیت تحقیقاتی یردانشجویی در مراکز تحقیقاتی وابسته به وزارت علوم و سایر وزارتخانه ها و مراکز تحقیق و توسعه صنعتی در دست اجراست. از طرفی با توجه به حضور بیش از هفتادهزار نفر عضو هیأت علمی در کشور و بیش از ده‌هزار نفر پژوهشگر غیردانشگاهی در مراکز پژوهشی و تحقیق و توسعه، می توان پیش بینی نمود که اگر هر پژوهشگر یا عضو هیأت علمی سه طرح تحقیقاتی در سال انجام دهد قاعدتاً بیش از دویست‌هزار فعالیت پژوهشی در سال، خواهیم داشت ولی متأسفانه در عمل چنین نیست.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: با نگاهی اجمالی به طرح های تحقیقاتی دانشگاهی به نظر می رسد حداکثر پانزده درصد آن ها مشتری مدار یا به عبارتی با سفارش صنعت بوده و مابقی عموماً بر اساس علایق استاد یا دانشجو تعریف و اجرا شده اند. بدیهی است هنگامی که تعریف طرح بدون حمایت صنعتی و بدون توصیه از طرف مراجع حمایت کننده پژوهشی باشد قاعدتاً در راستا و بر اساس مقاله زا بودن، تعریف و اجرا می شود. شاید به همین دلیل تعداد مقالات چاپ شده رشد قابل توجهی طی دو دهه اخیر داشته ولی اثربخشی این فعالیت های پژوهشی در صنعت و خصوصاً در ایجاد فناوری های پیشرفته بسیار ناچیز بوده است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: شاید عده ای تصور کنند که در پژوهش های بنیادی و با رسوخ علم موفق بوده ایم. متأسفانه علیرغم ادعاهای بسیار در ده سال گذشته در رتبه بندی علمی و پژوهش های بنیادی، نقش کشور بسیار ناچیز است. تعداد بسیار ناچیز ثبت اختراع بین المللی و فقدان آثاری از خلاقیت در پژوهش های بنیادی مؤید این حقیقت است که حتی در این حوزه هم ما کپی کننده و تعقیب کننده پیشروان علم بوده ایم و سهم چندانی در منابع معتبر علمی برای خود کسب نکرده ایم.
گلستانی فرد با اشاره به چالش های اصلی پژوهش در کشور، گفت: کشور ایران با داشتن نیروی انسانی بزرگی از تحصیلکرده ها، منابع معدنی وسیع و نیازهای توسعه ای بی شمار می بایست از ابزار پژوهشی برای توسعه در مسیر درست بهره گیرد. متأسفانه پژوهش به خاطر چالش هایی که دامنگیر آن بوده نتوانسته است کمک شایانی به توسعه کشور بنماید. اهم این چالش ها شامل مدیریت غیر کارآمد در این حوزه، فقدان فرماندهی واحد، ضعف بزرگ بودجه ای، ضعف در امکانات پژوهشی و گرفتار شدن در برنامه های توسعه سنتی است. این چالش ها با توجه به مزیت هایی که این کشور در مسیر توسعه دارد قابل حل است ولی شاید قبل از هر چیز یک اراده قوی در دستگاه های اجرایی، مجلس و غیره برای باور پژوهشی بایستی تجلی کند. این اراده در گذشته نبوده است کما اینکه بودجه 0.4 درصد از تولید ناخالص ملی برای پژوهش، خود نشان می دهد که باور به پژوهش کم است. ولی با نگاهی به کشورهایی نظیر برزیل، هند، ترکیه و مالزی می توان فهمید که آنها با وجود نداشتن امکانات سرانه بهتر از ایران، در عمل با استفاده از توسعه پژوهش مسیر آینده خود را هموار کرده اند.
No tags for this post.
