کتاب های کاغذی نزد کودکان محبوب ترند

طبق آمار موسسه خانه کتاب ایران، طی 40 سال اخیر حدود یک میلیون و 320 هزار عنوان کتاب کاغذی در ایران چاپ شده است.

اما بررسی‌ها نشان می ‌دهد که حدود 750 هزار عنوان کتاب از تمام کتاب ‌های چاپ شده 40 سال اخیر، به سهولت در دسترس عموم مردم نیست و چاپ مجدد آنها نیز اصلا توجیه اقتصادی ندارد. کمبود این منابع دانایی به ویژه در روستاها و مناطق محروم کشور بیشتر از سایر نقاط کشور احساس می شود.

در حالی که اجرای طرح ملی مانند «پویش اهدای کتاب به مناطق روستایی کشور» با الهام از سنت زیبای وقف، می تواند گام موثری در راستای گسترش فرهنگ کتابخوانی، توسعه و تجهیز کتابخانه ها به منابع داشته باشد.

از اواخر آبان امسال این طرح ملی با هدف ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در بین اقشار محروم جامعه، رشد کمی و کیفی شاخص مطالعه شهروندان و نهادینه شدن کتابخوانی، آشناسازی شهروندان با مقوله اهدا کتاب و کمک به اقشار کم درآمد و ضعیف که قادر به خرید کتاب‌های نو نیستند، کلید خورده است.

 محسن جوادی، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چندی پیش در این خصوص اظهارداشت: در سال‌ های اخیر چهره فرهنگی روستاها بر خلاف گذشته تغییر پیدا کرده است و میزان کتابخوانی نیز به طبع آن افزایش داشته است از اینرو طرح‌ های ضربتی با همکاری برخی نهادهای دیگر در حال انجام است تا فضاهای مدرن‌ تری را برای کتابخوانی در روستاها ایجاد کند تا از این طریق در تشویق مردم روستایی به کتابخوانی موفق‌تر عمل کنیم.

وی، مدیریت توزیع کتاب در مناطق محروم کشور را ضروری برشمرد و گفت: سالیانه معاونت امور فرهنگی رقم قابل توجهی برای تجهیز کتابخانه‌ های مدارس و کتابخانه‎ ها اهدا می ‎کند، در حالی که اهدای کتاب بدون نیازسنجی می تواند تبعاتی به دنبال داشته باشد از اینرو باید تلاش شود بر اساس تقاضاهای روستاها یا مناطق محروم کتاب به مناطق ارسال شود.

وی با تاکید بر اینکه باید مقاصد ارسال کتاب به خوبی شناسایی شوند و با توجه به ظرفیت‌ها و نیازهای آن‌ها، اهدای کتاب انجام شود، تصریح کرد: ایجاد طبقه ‌بندی برای کتاب‌ ها و مشارکت انجمن‎ ها و نهادهای مردمی می‌ تواند نتایج پرباری داشته باشد و از انبارشدن کتاب در کتابخانه‎ها جلوگیری کند. متاسفانه در غیر این صورت، کتاب‌ های اهدایی انبار خواهند شد و نتیجه مطلوب از آن‌ها حاصل نخواهد شد.

توزیع ناعادلانه فضاهای فرهنگی

محرومیت از کتاب های چاپی و کاغذی تنها مربوط به روستاها نیست. بسیاری از مناطق شهر تهران نیز اکنون با کمبود فضاهای فرهنگی مانند کتابخانه های عمومی و توزیع ناعادلانه کتاب مواجه اند.

الهام فخاری، عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران در این خصوص گفت: اکنون توزیع فضاهای فرهنگی مانند کتابفروشی‌ های محلی و کتابخانه‌ های عمومی ناعادلانه‌ است؛ توزیع ناعادلانه‌ امکانات فرهنگی در گستره‌ تهران بحث تازه ‌ای نیست و در یک سال اخیر ۱۰ کتابفروشی محلی تعطیل شده ‌اند. 

به گفته وی، براساس آخرین پیمایش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هر ایرانی در طول هفته یک ساعت و سی دقیقه (۱۳ دقیقه در روز) به مطالعه می‌پردازد. اکنون که قدرت خرید بیش از نیمی از جامعه به حداقل رسیده است بنابراین کتابخانه های عمومی می ‌توانند نقش به سزایی در این خصوص ایفا کنند. در حالی که بسیاری از کارشناسان معتقدند عنوان‌ ها و منابعی که برای تامین کتاب‌ ها در کتابخانه‌ های عمومی انتخاب می‌ شوند از فیلترهای درستی عبور نکرده ‌اند و عموما براساس سلیقه و مناسبات حاکم انتخاب می ‌شوند. همین باور نیز به جامعه انتقال پیدا کرده است و همان گروه اندک شمار کتاب‌خوان هم ترجیح می‌دهند به کتابخانه ‌های عمومی مراجعه نکنند؛ چرا که امیدی برای یافتن کتاب ‌های روز و قابل بحث در این قفسه‌ های عمومی ندارند. 

علاقه بیشتر کودکان و نوجوانان به کتاب های کاغذی

هرچند اکنون شرایط بد اقتصادی باعث شده تا بسیاری از مردم به کتاب دیجیتالی بیش از پیش توجه کنند و مشکل کمبود بسیاری از کتاب ها مرتفع شود اما تحقیقات نشان داده اند که کودکان و نوجوانان همچنان علاقه زیادی به کتاب های چاپی و کاغذی دارند.

کبری احمدی، دانش آموخته دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی با راهنمایی دکتر لیلا مکتبی فرد طی پژوهشی به روی رفتارهای کتابخوانی کودکان و نوجوانان در مواجهه با کتاب های چاپی و دیجیتالی به این نتیجه رسیده است که هفتاد درصد کودکان شکل چاپی کتاب را به دیجیتالی ترجیح می دهند.

او در این پژوهش نشان داد که جنسیت کودکان و مصور بودن کتاب تاثیری در انتخاب شکل کتاب ندارد اما هرچه سن بالاتر می رود اشتیاق به استفاده از شکل چاپی بیشتر می شود، همچنین کودکان کم سن تر با کتاب دیجیتالی به عنوان یک منبع سرگرمی نزدیک می شدند اما شکل چاپی اشتیاق بیشتری را برای ادامه مطالعات در کودکان ایجاد می کرد. یافته های جانبی این پژوهش نیز نشان داده اند که بین مهارت کامپیوتری و انتخاب شکل کتاب رابطه وجود دارد.

گزارش: فرزانه صدقی

 

 

No tags for this post.