نگاهی به گردش مالی بازار تولید محتوای جهانی و سهم ایران
جایگاه ایران در غافله تولید محتوای جهانی

بر اساس داده‌های Grand View Research، بازار محتوای دیجیتال در سال 2023 به 832.99 میلیارد دلار رسید و پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2030 با نرخ رشد سالانه 12.8 درصد، به 1.90 تریلیون دلار برسد. این افزایش نشان‌دهنده‌ی محبوبیت روزافزون پلتفرم‌های استریمینگ مانند Netflix ، Disney+ و YouTube است که کاربران را از تلویزیون‌های سنتی به سمت محتوای دیجیتال سوق داده‌اند.

مهدی نوروز: صنعت رسانه و سرگرمی در جهان یکی از بزرگ‌ترین و پویاترین بازارهاست که نقش چشمگیری در اقتصاد جهانی ایفا می‌کند، این نقش به ویژه پس از همه‌گیری کرونا پررنگ‌تر نیز شد. گزارش‌های جهانی نشان می‌دهد که صنعت تولید محتوای رسانه‌ای به سرعت گسترش یافته و به یکی از مهم‌ترین ارکان توسعه اقتصادی و فرهنگی تبدیل شده است. در ادامه با نگاهی به برخی از گزارش‌های جهانی منتشر شده به بررسی وضعیت این صنعت در ایران و جهان پرداخته‌ایم.

آمار و ارقام تولید محتوای جهانی

به گزارش خبرگزاری سینا، از سال 2020 که کسب و کار جهانی با تغییرات گسترده مواجه شد، صنعت رسانه و سرگرمی در قالب تولید محتوا بیش از پیش خودنمایی کرد. در این دوران، تولید محتوا به‌عنوان یک منبع درآمدی جایگزین برای بسیاری از افرادی مطرح شد که شغل خود را به طور موقت یا دائم از دست دادند یا اصلاً ترجیح دادند که زمین بازی جدیدی را برای خود انتخاب کنند.

بر اساس گزارشی که شرکت Stripe در سال 2021 منتشر کرد، تعداد تولیدکنندگان محتوا در این سال۱ نسبت به سال ۲۰۲۰ بیش از ۴۸ درصد افزایش یافته بود. این رشد به‌ویژه در پلتفرم‌های اصلی مشهود بود؛ به‌طوری‌که یوتیوب سرمایه‌ای ۱۰۰ میلیون دلاری برای حمایت از تولیدکنندگان محتوا در نظر گرفت. همچنین، پینترست صندوقی ۵۰۰ هزار دلاری برای حمایت از سازندگان راه‌اندازی کرد. روند رو به رشد تولید محتوای جهانی با پایان پاندمی کرونا نه تنها متوقف نشد که اکنون با سرعت بیشتری نیز به پیش می‌رود.

بیشتر بخوانید:

پیدا و پنهان یک بازار گسترده و جذاب/جدول

آیا فروش جشنوارۀ هجدهم رکورد می‌زند؟

چرا صنعت گردشگری ایران عقب ماند؟

البته برخی منابع با خوشب‌بینی بیشتری در مورد نرخ رشد بازار تولید محتوا پیشبینی خود را اعلام می‌کنند. به عنوان مثال طبق گزارش PwC در چشم‌انداز جهانی رسانه و سرگرمی، انتظار می‌رود که درآمدهای صنعت تولیدمحتوا تا سال 2028 به بیش از 3.4 تریلیون دلار برسد. نرخ رشد سالانه مرکب (CAGR) برای این دوره حدود 3.9 درصد پیش‌بینی شده است. این آمار نشان‌دهنده‌ی گسترش پایدار و فرصت‌های وسیع در بخش‌های مختلف رسانه‌ای از جمله تلویزیون، محتوای دیجیتال، تبلیغات و بازی‌های ویدیویی است.

البته دامنۀ پیش‌بینی‌ها به اینجا ختم نمی‌شود، بلکه رقم نهایی برای بازار جهانی رسانه در سال 2024 را 1.62 تریلیون دلار پیش‌بینی کرده است. در این بین بزرگ‌ترین بخش از آن تولید محتوای تلویزیونی و ویدئویی بوده که با سهمی حدود 701.20 میلیارد دلار خواهد داشت. این رشد عمدتاً به دلیل افزایش دسترسی به اینترنت، تقاضای بالای محتوای دیجیتال و رشد سریع پلتفرم‌های استریمینگ است.

جایگاه ایران در بازار جهانی تولید محتوا

اگرچه بازار جهانی در حال رشد است، اما ایران همچنان در تلاش است تا سهم خود را از این بازار افزایش دهد. هرچند که چندی قبل نهاد ساترا در ایران اعلام کرد که گردش مالی رسانه در ایران به 130 هزار میلیارد تومان خواهد رسید اما همین آمار و ارقام در مقایسه با سطح جهانی نشان می‌دهد که گردش مالی صنعت رسانه و محتوای دیجیتال در مقایسه با بازار جهانی بسیار کمتر است و حتی با دلار 80 هزار تومانی چیزی در حدود 1.6 میلیارد دلار می‌شود هرچند که همین رقم نیز بسیار خوشبینانه است.

با این حال، کارشناسان معتقدند که ایران پتانسیل زیادی برای رشد دارد. اگر ایران بتواند تنها یک درصد از بازار جهانی رسانه و محتوای دیجیتال را به خود اختصاص دهد، این گردش مالی می‌تواند بیش از 13 برابر افزایش یابد. این امر مستلزم توسعه زیرساخت‌های دیجیتال، افزایش تولید محتوای بومی و حمایت از استارتاپ‌های فعال در حوزه رسانه است.

در حالی که ایران در تلاش است تا جایگاه خود را در بازار جهانی ارتقا دهد، کشورهایی مانند آمریکا، چین و هند از بزرگ‌ترین بازیگران این عرصه هستند. آمریکا با پیشرو بودن در تولید محتوای دیجیتال و پلتفرم‌های استریمینگ، بیشترین سهم را از این بازار دارد. چین نیز با رشد سریع پلتفرم‌های داخلی و حمایت از تولید محتوای بومی، در حال افزایش سهم خود است. هند نیز با داشتن بازار وسیع و جوان، یکی از سریع‌ترین رشدها را در این صنعت تجربه می‌کند.

چالش‌ها و فرصت‌ها

یکی از مهم‌ترین چالش‌های ایران در حوزه تولید محتوا، محدودیت‌های داخلی در دسترسی به پلتفرم‌های جهانی از یک سو و تحریم‌های بین‌المللی از سویی دیگر است. این مسائل باعث شده است که تولیدکنندگان محتوا در ایران بیشتر به بازار داخلی متمرکز شوند و کمتر بتوانند در بازارهای جهانی نفوذ کنند. با این وجود، گسترش پلتفرم‌های محلی مانند فیلیمو و نماوا نشان‌دهنده‌ی ظرفیت بالقوه‌ی ایران در تولید محتوای دیجیتال است.

در کنار چالش‌ها، فرصت‌هایی نیز وجود دارد. ایران دارای جمعیتی جوان و علاقه‌مند به فناوری است که می‌تواند محرک اصلی رشد صنعت محتوای دیجیتال باشد. همچنین، گسترش شبکه‌های اجتماعی و افزایش استفاده از تلفن‌های هوشمند می‌تواند زمینه را برای رشد بیشتر این صنعت فراهم کند.

بیش از هرچیز و با قاطعیت می توان گفت که گردش مالی صنعت محتوای جهانی به طور مداوم در حال افزایش خواهد بود و این روند نشان‌دهنده‌ی اهمیت روزافزون این صنعت در اقتصاد جهانی است. ایران اگرچه در حال حاضر سهم کوچکی از این بازار دارد، اما با توسعه زیرساخت‌ها و حمایت از تولیدکنندگان محتوا می‌تواند جایگاه خود را بهبود بخشیده و با سرمایه‌گذاری در این حوزه و بهره‌گیری از پتانسیل‌های داخلی، بخشی از این بازار چند تریلیون دلاری را به خود اختصاص دهد.