تولید بار اول باید فرصتی برای ایجاد رقابت پذیری باشد

به گزارش خبرنگار مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، پنل گره گشایی از چالش های صنعت به دست دانش بنیان ها، در دومین روز از نمایشگاه اینوتکس ۲۰۲۴ به همت دفتر توسعه زیرساخت های زیست بوم نوآوری معاونت علمی، در محل استیج زینو برگزار شد.

در این نشست، صدری مهر، دستیار معاون علمی رئیس جمهور در توسعه زیرساخت‌های نوآوری، اسدی، مدیرکل دفتر کسب و کار وزارت صنعت، معدن و تجارت، موسوی، مدیر کارخانه گیلان، کوهی، مدیرعامل ذوب آهن، شاهمرادی، مدیر فناوری گروه توسعه ملی و خانمحمدی، مدیر توسعه فناوری های آینده صندوق پژوهش و فناوری حضور داشتند و هر یک کوشیدند تا از زاویه حوزه کاری و تخصصی خود به سهمی که دانش بنیان ها در کره گشایی از چالش های صنعت خواهند داشت، اشاره کنند.

اسدی در پاسخ به مسأله ای که این پنل دنبال می کرد، گفت:  اکوسیستم فناوری و نوآوری کشور از یک بهم ریختگی ساختاری رنج می برد. این اکوسیستم کوچک است و نمی تواند با اکوسیستم بزرگ صنعتی ما وارد تعامل شود چرا که اساسا چالش ها و مسئول این دو فضا متفاوت است.

وی ادامه داد: چالش یک استارتاپ در اکوسیستم فناوری نهایتا با ۳۰۰ میلیارد تومان برطرف می شود این در حالی که مشکلات بدنه صنعتی ما شاید با هزار میلیارد تومان هم برطرف نشود.

به گفته اسدی، این عدم توازن و بهم ریختگی حتی در مباحث بیمه ای هم خود را می نمایاند و سیستم بیمه ای ما هم نسبت به بدنه صنعتی کشور کوچک است و نمی تواند آن را حمایت و پشتیبانی کند.

وی در ادامه بر سهم و جایگاه معاونت علمی در برقراری این تعامل (صنعت و اکوسیستم فناوری و نوآوری) متمرکز شد و تصریح کرد: معاونت علمی در کشور ما تاسیس شد تا متولی توسعه فناوری باشد و با ایجاد سند جامع فناوری وزارتخانه ها را ملزم به این سند کند اما در ادامه این نقش تولی گری به تصدی گری فروکاسته شد و به زیست بوم خرد بسنده کردیم.

به اعتقاد او، نیاز امروز ما بازگشت دوباره معاونت علمی به فضای تولی گری است.

صدری مهر با طرح این پرسش که مراکز هم آفرینی در تعامل و ارتباط بین صنعت و شرکت های دانش بنیان چه سهمی دارند، بحث خود را آغاز کرد و گفت: تعامل دانشگاه و صنعت، ابعاد مختلفی دارد اینکه چرا این تعامل محقق نمی شود، ریشه ای تاریخی دارد، بالاخره دانشگاه ما با یک ادبیات ترجمه شده ای آمد و به همین دلیل صنعت چندان آن را به رسمیت نمی شناخت. این ریشه تاریخی آنقدر عمیق است که کماکان ادامه پیدا کرده است.

وی برای گپ صنعت و دانشگاه یک ریشه اقتصادی هم قائل شد و تصریح کرد: وقتی ۸۰ درصد اقتصاد ما دولتی است و مدیر یک مجموعه می تواند با امتیاز واردات و تبدیل ارز و …  مجموعه زیان ده را سودآور نشان دهد، نیازی به تعامل با دانشگاه نمی بینند.

به گفته او، شکاف صنعت و دانشگاه، ریشه فرهنگی هم دارد و اظهار داشت:  ما مردمانی هستیم که خود تجویزی زیادی داریم و این امر در صنعت ما نمود بالایی دارد. این در حالی است که اولین موضوعی که اهمیت دارد، تشخیص مشکل در صنعت است، در سال ۹۸ که در دانشگاه آزاد مسئول علم و فناوری بودم کوشیدم تا مسائل صنعت را به RFP نزدیک کنیم. تعریف درست مسأله قدم اول است. آماده کردن RFP از مسائل نکات مهمی است.اما با این حال، بعضاً دیده می شود بدنه صنعتی با خود تجویزی کامنت هایی را بر طرح های تحقیق و توسعه بار می کنند و طی آن نه تنها این طرح ها ثمربخش ظاهر نمی شود که زیاده هم می شود.

صدری مهر در ادامه بر ابزارهای تعامل صنعت و دانشگاه، متمرکز شد و صندوق های پژوهش فناوری را از جمله این ابزار ها دانست.

به گفته او، این صندوق ها ایجاد شدند تا طرف شرکت های دانش بنیان بایستند و بتوانند با صنعت تعامل کرده و به آن ضمانت داده به نوعی ریسک کار را به عهده بگیرند، الان صندوق های پژوهش فناوری ما از بانک ها هم سختگیرانه تر و بوروکراتیک تر عمل می کند اینها نکاتی است که در پر کردن گپ بین صنعت و دانشگاه باید محل توجه داشته باشیم.

وی، همچنین به اهمیت اکوسیستم فناوری و نوآوری برای بدنه حاکمیتی اشاره کرد و افزود: در نمایشگاه فناوری که چند ماه پیش در بیت مقام معظم رهبری برگزار شد،  ایشان یک روز کامل را برای بازدید از این نمایشگاه قرار دادند، که در همه این سالها بی سابقه بوده است، ایشان همچنین سران سه قوا و وزرا را موظف به بازدید از این نمایشگاه کردند.

وی ادامه داد:  امروز در کشور ما اتفاق های خوبی افتاده است این علاقه مندی به حوزه فناوری و نوآوری وجود دارد و آنجایی که باید قدم به قدم اصلاح شود، این است که بتوانیم از ابزارهایمان به درستی استفاده کنیم، صندوق های ما واقعا صندوق باشند، تولید بار اول ما تبدیل به رانت نشود، بلکه فرصتی برای ایجاد رقابت پذیری باشد.

تحقق این موارد امری زمانبر است و اساس این مسائل، فرهنگی است.

وی در پایان به ضرورت یک شبکه ارتباطی برای پیوند دادن بدنه صنعت و حوزه های دانش بنیان اشاره کرد و نقش مراکز هم آفرینی را در همین راستا توصیف کرد.

موسوی، دیگر سخنران این پنل طی سخنانی گفت: فضای اکوسیستم علم و فناوری برای ما یک فضای بیم و امید است و در این فضا دلبستگی ها و علایق مان ما را پیش می برد.

به گفته او، ایجاد یک نظام فنی و نوآورانه قاعدتاً امری زمانبر است، و باید این فرصت را به خودمان بدهیم.

وی ادامه داد: کارخانه ها یکسری ابزارهای محیطی دارند، اینها یکسری ابزارهای زیرساختی، کالبدی و فعالیتی هستند. این ابزارهای زیرساختی به نوعی در استان های کشور، شکل گرفته اند و تلاش می شود تا این ابزارهای زیرساختی بهم متصل شود که اتفاق مبارکی است.

 به گفته او، اکوسیستم فناوری ما نوپا است و از همان ابتدا فرهنگ سازی را هم کلید زده است،

وی در کنار ابزارهای محیطی و زیرساختی بر اهمیت ابزارهای چانه زنی هم تاکید کرد و گفت: اگر ما در پی ایجاد یک انجمن صنفی یا صندوق های پژوهش فناوری هستیم، در واقع در مسیر ایجاد ابزارهای چانه زنی پیش می رویم و ما باید برای قوی شدن اکوسیستم فناوری و نوآوری مان هوشمندانه از این ابزار ها استفاده کنیم.

خان محمدی هم در بحث خود بر بند «ت» سرمایه گذاری متمرکز شد و این مقوله را در دو دسته استفاده از اعتبار مالیاتی برای ترغیب نوآوری و دوم قانون جهش که طی آن شرکت های بزرگ، شرکت های کوچک را تحت حمایت خود قرار می دهند، نشاند.

او ادامه داد: همه این قوانین و راهکارها چنانچه عملیاتی شود، می تواند تاثیر مثبتی را به دنبال داشته باشد. منتهی این نگرانی هم وجود دارد که با عملیاتی شدن این قوانین ردپای کوچک ها در جامعه کمرنگ شود.

به گفته او، اقتصاد ما همواره دولتی بوده و آن چنان که باید هم موفق عمل نکرده است حتی اقتصاد دست دوم ما هم خصولتی است و باید هشیار باشیم طی عملیاتی کردن قانون جهش، دسته سوم را فدای دسته دوم نکنیم.

کوهی، مدیرعامل ذوب آهن اصفهان هم که به نمایندگی از طرف بدنه صنعت در این پنل حاضر شده بود بر اهمیت مسأله دانشی شدن صنعت تاکید و این مهم را از ضرورت های امروز بدنه صنعت کشور عنوان کرد.