صنعت انیمیشن و فرصت‌های ما
مهدی روزخوش:صنعت انیمیشن یکی از صنایع خلاق است که هم طیف مخاطبان گسترده دارد و در نتیجه قدرت اثرگذاری فرهنگی عظیم، هم طیف مشاغل و دانش انسانی و فنی دخیل در تولید آن که از طراحی کاراکتر تا طراحی فضا و کارگردانی و دکوپاژ و… را در بر می‌گیرد، بسیار وسیع است و هم گردش مالی بسیار هنگفتی دارد.
فرم و محتوا در انیمیشن نگسستی‌اند. هر چند آغاز تولید انیمیشن در ایران به دهه ٣٠ شمسی بر می‌گردد که در دهه‌های ٤٠ و ٥٠ رونق می‌گیرد، اما میراث فرهنگی قدیم ما از تعزیه تا نقاشی و تصویرگری و قصه‌های ایرانی و فولکلور و… همه موادی هستند که امکان استفاده از آن‌ها، در فرم و محتوا در صنعت انیمیشن وجود دارد.
موضوع مهم، شناخت علمی میراث قدیم و بازسازی آن متناسب با شرایط و مسائل جدید است، به طوری که تصویری ایرانی از این صنعت به جهان عرضه شود، به سخن دیگر، واجد مشخصه‌هایی در فرم و محتوا باشد که تداعی کننده فرهنگ ایرانی در اذهان باشد. (همچون فرش و صنایع دستی ایرانی و…. ) و هم زمان با انسان معاصر ایرانی ارتباط برقرار کرده و در بازارهای جهانی مشتری داشته باشد.
در این راستا، ضرورت دارد که جدا از انیمیشن‌های که برای کودکان ساخته می‌شود، برای رده بزرگسالان هم که در تلویزیون چندان جایگاهی ندارد و در نتیجه تولیدکننده با مشکل سرمایه‌گذار مواجه می‌شود، تدبیری اندیشیده شود و مشوق‌هایی در نظر گرفته شود که سرمایه‌گذاران بیشتری از بخش خصوصی رغبت و انگیزه مشارکت در آن را پیدا کنند.
حضور در جشنواره‌های خارجی و تولید محصولات مشترک با کشورهای پیشرو به ویژه برخوردار از فرهنگ کهن مثل ژاپن و کره جنوبی که به نوعی صاحب صنعت «انیمیشن ملی» شده‌اند و نشان خود را بر این صنعت زده‌اند، برای بازاریابی و بازارسازی صنعت انیمیشن ایرانی گام دیگری است که قابل توصیه است.
توســعه روزافزون فناوری در صنعت انیمیشــن و تولید انیمیشن‌های سه بعدی و چهار بعدی، که به طور مستمر در حال گسترش و تحول هستند، به ویژه با توجه به توسعه هوش مصنوعی به عنوان یک فناوری گسست آفرین، آینده این صنعت را دستخوش تحولات تازه ای خواهد کرد که حتی پیش بینی ابعاد آن دشوار است.
از این روی، باید به این امر التفات داشت که صنعت انیمیشن هر چند امکان بالقوه فراوانی برای ایجاد ثروت دارد اما غلبه بر چالش‌های آن و رسیدن به سطح کشورهای موفق در این صنعت در کوتاه‌مدت میسر نیست. بنابراین آینده‌نگاری صنعت انیمیشن و تلاش برای پیش‌بینی علمی روندهای آتی آن که فناوری‌های فراوانی را در بر می‌گیرد، توسط یک موسسه تحقیقاتی تخصصی مانند اندیشکده مطالعات تخصصی انیمیشن می‌تواند اقدام مفید و راه گشایی باشد.
مشکلات و چالش‌های صنعت انیمیشن در ایران در سطوح مختلفی قابل ارزیابی است؛ از نقش گسترده دولت و نهادهای شبه دولتی در این صنعت که برای ایجاد زیرساخت‌ها و سیاست‌گذاری و تضمین حقوق مالیت معنوی، مداخله آن ضرورت دارد اما فراتر از آن به ایجاد رانت و مداخلات بوروکراتیک مضر به ایجاد فضای رقابتی و نظام انگیزشی مشوق تولید و خلاقیت می‌انجامد تا ساختار نظام آموزشی کشور که حتی در سطح تحصیلات عالی هم مهارت متناسب با بازار کار انیمیشن را در اختیار فارغ التحصیلان قرار نمی دهد و سرعت پایین اینترنت و عدم دسترسی به شبکه جهانی و بازارهای بین المللی و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های جهانی و ناکافی بودن سالن‌های سینما و . هم مزید بر علت‌هاست.. / ماهنامه زیست بوم خلاق
مهدی روزخوش / پژوهشگر صنایع خلاق
