نتایج مطالعات ایستگاه اقیانوس‌شناسی خلیج‌فارس در خصوص منابع آلاینده در مناطق حفاظت شده بوشهر
به گزارش روابط عمومی وزارت علوم به نقل از پژوهشگاه ملی علوم جوی و اقیانوس شناسی ، مریم قائمی عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، در خصوص این تحقیق گفت: مناطق حفاظت شده دریایی (MPAs) یکی از ابزارهای سیاستی برای حفاظت از تنوع زیستی دریایی و استفاده پایدار از منابع دریایی است. آلودگی‌های شیمیایی مختلف یکی از عوامل تهدیدکننده شناخته شده برای مناطق حفاظت شده به شمار می‌روند.
وی با بیان اینکه بیشتر آلودگی‌های وارد شده به این مناطق از منابع خشکی سرچشمه می‌گیرند، اظهار کرد: این در حالی است که مناطق حفاظت شده واقع در مسیر خطوط کشتیرانی یا تأسیسات صنعتی و بندری، شهرها و دهانه رودخانه‌ها، آلودگی‌های قابل توجهی را تجربه می‌کنند.
قائمی یادآور شد: مطالعات اخیر در بعضی مناطق دنیا نشان داده است که این مناطق توسط آلاینده‌های سمی مورد تهدید قرار گرفته‌اند. لذا، نظارت مستمر بر پارامترهای کیفی و آلایندگی آب و رسوب در مناطق حفاظت شده دریایی به منظور ایجاد داده‌های پایه اکولوژیکی و ارزیابی روند عملکرد در طول زمان و در نهایت سیاستگذاری‌های مؤثر ضروری است. رئیس ایستگاه اقیانوس‌شناسی خلیج فارس، این تحقیقات را پژوهش جامع در زمینه بررسی توزیع، شناسایی منابع احتمالی و ارزیابی خطرات اکولوژیکی آلودگی فلزات سنگین و آلاینده‌های آلی پایدار (از جمله هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای (PAHs)، هیدروکربن‌های نفتی کل (TPHs)، بی‌فنیل‌های پلی کلره (PCBs)) در رسوبات مناطق حفاظت شده دریایی استان بوشهر شامل مناطق حفاظت شده «مند» و «حله»، «پارک ملی نایبند» و «پارک ملی نخیلو» دانست.
وی اظهار کرد: نتایج بررسی‌ها نشان داد که میزان برخی از آلاینده‌های آلی پایدار در رسوبات مناطق حفاظت شده دریایی استان بوشهر قابل توجه است. مناطق حفاظت شده دریایی «مند» و «حله» از جمله مناطق مورد تهدید از حیث آلاینده‌های مورد بررسی از جمله PAHs، TPHs و فلزات سنگین است. قائمی اضافه کرد: با توجه به اینکه این مناطق، زیستگاه بسیاری از پرندگان مهاجر هستند و فعالیتهای آبزی پروری، کشاورزی و ماهیگیری منابع اصلی امرار معاش جمعیت بومی است، شناخت منابع آلاینده و نظارت مستمر به منظور پیشگیری و کاهش تهدیدات اکولوژیکی و اجرای سیاست‌های کارآمد برای جلوگیری از ورود آلاینده‌ها به آب و رسوبات این مناطق، ضروری به نظر می‌رسد.
به گفته وی، بر اساس یافته‌های این تحقیق، می‌توان نتیجه گرفت که برنامه‌ها و سیاست‌های حفاظتی برای حفاظت از برخی مناطق دریایی حفاظت‌شده استان بوشهر نیاز به بازنگری دارند. عضو هیات علمی پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی و علوم جوی خاطر نشان کرد: از نتایج به دست آمده که اطلاعات پایه‌ای را در مورد میزان آلودگی‌های آلی پایدار در رسوبات ارائه می‌دهد، می‌توان به عنوان یک ابزار ارزیابی و مرجعی برای مطالعات آینده در مناطق حفاظت شده استفاده کرد.
وی تاکید کرد: برای داشتن درک کاملی از وضعیت و فشارهای وارده بر این مناطق دریایی، ادامه برنامه‌های پایش آلودگی در این محیط‌ها توصیه می‌شود. چنین اطلاعاتی در نهایت برای توسعه چارچوب‌های نظارت مبتنی بر دانش و ارزیابی اثرات زیست‌محیطی آلاینده‌های ورودی به این مناطق مفید خواهد بود.
گفتنی است این مقاله با همت دکتر مریم قائمی عضو پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی و با همکاری فرشید سلیمانی و سارا غلامی‌پور با عنوان «پروفایل فلزات سنگین و آلاینده‌های آلی پایدار در رسوبات مناطق حفاظت شده دریایی: شمال خلیج فارس» منتشر شده است. این پژوهش با حمایت مادی و معنوی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی ایران و صندوق ملی محیط زیست ایران (پروژه شماره 1020571/9310) انجام شده است.
