مقابله با خشکسالی یا سازگاری با خشکسالی؟
رضا اردکانیان، وزیر نیرو در برنامه «نگاه یک» شنبه شب، از برنامه تشکیل بازار آب در استان‌های کرمان و خراسان رضوی، آمایش آب‌محور در استان‌های یزد و خوزستان و کنترل کیفیت آب استان تهران و البرز سخن گفت.
وزیر نیرو در این برنامه تلویزیونی باتوجه به امکان ادامه خشکسالی در سال‌های بعد به استفاده از منابع تجدیدپذیر تأکید کرد و راه درست اجرای طرح معیشت جایگزین را مشخص کردن الگوی کشت مناسب هر منطقه عنوان کرد و برای مناطقی که امکان تأمین آب ندارند، توسعه صنعت را پیشنهاد داد. کاهش سطوح زیر کشت و ورود به حوزه آب مجازی از دیگر راهکارهای عنوان‌شده توسط وزیر نیرو است.
رضا اردکانیان از 46 هزار سد بزرگ در جهان نام برد که نیمی از آن‌ها تنها در کشور چین قرار دارند و بر زمان ساخت اکثر آن‌ها که نیمه دوم قرن بیستم بوده است، تأکید کرد. او همچنین مشکل اصلی دریاچه ارومیه را نه تنها مسئله سدسازی، بلکه برداشت بی‌رویه از منابع آب، فقدان طرح آمایش سرزمین و جمعی از اقدامات و رفتارهای نادرست در حوضه این دریاچه عنوان کرد.
طبق آمار اعلام‌شده توسط وزیر نیرو، در سال 96 در حدود 250 میلیون مترمکعب در سال به بخش آب‌های نامتعارف اختصاص داشته که در پایان دولت دوازدهم این رقم به بیش از دو برابر خواهد رسید.
همچنین از ابتدای اجرای طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی تا اواسط دی‌ماه سال جاری، ۳۰ هزار و ۶۲۱ حلقه چاه غیرمجاز مسدود و از اضافه برداشت سه هزار و ۲۷۳ حلقه چاه مجاز جلوگیری شده که این اقدام از برداشت غیرمجاز یک میلیارد و ۸۹۷ میلیون مترمکعب از منابع آب زیرزمینی جلوگیری کرده است.
اردکانیان میزان بارش در وضعیت فعلی را با شرایط اقلیمی خشک و نیمه‌خشک ایران چندان متفاوت ندانست و دستیابی به سازگاری با اقلیم خود را راهکاری مؤثر عنوان کرد.
به گفته وزیر نیرو، کشور ما طی ۵۰ سال اخیر دو درجه گرم‌تر شده است و در این مدت ۵.۴ میلی‌متر تبخیر و تعرق افزایشی داشته و هر سال نیز ۱.۱ میلی‌متر کاهش بارش داشته‌ایم و از طرفی در مدت همین ۵۰ سال، جمعیت ما ۵۰ میلیون افزایش پیدا کرده و با افزایش مصرف همراه بوده است.
او با توجه به این تغییرات صورت‌گرفته، وضعیت فعلی را غیرمترقبه ارزیابی نکرد و یادآور شد که نیاکان ما نیز 3 هزار سال پیش، شرایط مشابهی را تجربه کرده‌اند. در همین راستا وزیر نیرو تشکیل «ستاد سازگاری با خشکسالی» به جای «ستاد مقابله با خشکسالی» را پیشنهاد کرد و آن را مؤثرتر ارزیابی کرد.
اردکانیان باتوجه به خشک بودن بیش از اندازه سال 97، توسعه آب‌محور و کشاورزی کم‌آب‌بر را راه‌های سازگاری با خشکی و کم‌آبی دانست و دستیابی به رشد 8 درصدی را مدنظر قرار داد. او همچنین نسبت به بدمصرفی آب در کشور هشدار جدی داد و خشکسالی را دلیلی قاطع بر این هشدار عنوان کرد.
وزی نیرو در ادامه سخنان خود توضیح داد: «هر کشوری دوره‌ای را تحت عنوان مدیریت تامین و عرضه طی کرده یا در حال طی کردن است و در این دوران منابع آب قابل‌ملاحظه است و سرمایه‌گذاری‌ها برای مهار آب بعد از دوران توأمان مدیریت عرضه و تقاضا در دستور کار قرار می‌گیرد. در دوره مدیریت توأمان عرضه و تقاضا باید در عین حال که به همه طرح‌های تامین آب جدید خواهیم پرداخت – همچون باروری ابرها، شیرین کردن آب دریاها، مطالعه آب‌های ژرف، استفاده از پساب به شکل سالم- اما هیچ کدام از این‌ها نباید ما را از این غافل کند که آب موجود را چگونه مصرف می‌کنیم.»
اردکانیان از خشکسالی به‌عنوان فرصتی برای اصلاح الگوی مصرف آب یاد کرد و به فرهنگ‌سازی درخصوص مصرف صحیح تاکید کرد.
وزیر نیرو تاکید کرد: «هم‌اکنون درصد آب بدون درآمد کشور حدود ۲۵.۵ درصد شناخته شده که از این مقدار ۱۳.۴ درصد هدررفت فیزیکی است اما این عدد نیز قابل کاهش است. این کار جزو برنامه‌های وزارت نیروی دولت دوازدهم قرار گرفته تا در شهرهای بزرگ شاهد کاهش هدررفت آب باشیم. کار را شروع کرده‌ایم و به آن سرعت خواهیم داد.»
او بر استفاده از پساب‌های تصفیه‌شده در بخش کشاورزی و صرفه‌جویی در بخش آب شیرین، تاکید کرد و موضوع آب را موضوعی میان‌بخشی عنوان کرد.
به گفته اردکانیان، وزارت نیرو به تنهایی متولی آب نیست. وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صنعت، سازمان محیط زیست، وزارت کشور، وزارت بهداشت و اکثر سازمان‌های دولتی نیز با موضوع آب در ارتباط هستند. در همین راستا طرح‌هایی آماده شده است که عملا همکاری نزدیک همه بخش‌ها را در دولت و خارج دولت به مشارکت خواهد گذاشت.
رضا اردکانیان، وزیر نیرو در پایان خاطرنشان کرد: «از این‌که چه مقدار محصول به ازای هر هکتار تولید می‌کنیم، باید به این مرحله برسیم که چه مقدار محصول به ازای هر مترمکعب آب تولید می‌کنیم.»
او همچنین به موضوع بدمصرفی در حوزه برق کشور اشاره کرد و هشدار داد که کشور توان استمرار پاسخگویی به رشد مصرف برق را ندارد.
به گفته وزیر نیرو، باید به همان اندازه که از احداث یک نیروگاه 3هزار مگاواتی خوشحال می‌شویم، از این‌که 3هزار مگاوات قله مصرف را کاهش دهیم، خوشحال شویم.
No tags for this post.
