هوش مصنوعی چیست و چرا باید کودکان و نوجوانان آن را بشناسند؟/1
هوش مصنوعی فقط برای مهندسان نیست؛ کودکان هم باید آن را درک کنند

در دنیای امروز که فناوری با سرعتی خیره‌کننده در حال پیشرفت است، هوش مصنوعی (Artificial Intelligence یا به اختصار AI) به یکی از مهم‌ترین مفاهیم دنیای علم و زندگی روزمره تبدیل شده است. هوش مصنوعی دیگر تنها موضوعی برای دانشمندان رایانه یا مهندسان رباتیک نیست؛ بلکه مفهومی است که کودکان و نوجوانان نیز باید با آن آشنا شوند. اما چرا؟ در پرونده هوش مصنوعی چیست و چرا باید کودکان و نوجوانان آن را بشناسند، چت‌جی‌پی‌تی  این موضوع را بررسی می‌کند.

هوش مصنوعی به زبان ساده

به گزارش خبرگزاری سینا، هوش مصنوعی به مجموعه‌ای از فناوری‌ها گفته می‌شود که به ماشین‌ها، نرم‌افزارها و ربات‌ها توانایی «فکر کردن» یا تصمیم‌گیری شبیه انسان را می‌دهد. به بیان ساده، وقتی یک برنامه کامپیوتری می‌تواند یاد بگیرد، تحلیل کند، پیشنهاد بدهد یا حتی با ما حرف بزند، یعنی از نوعی هوش مصنوعی استفاده شده است.

اگر تاکنون از دستیار صوتی موبایل‌تان مثل Siri یا Google Assistant چیزی پرسیده‌اید، با هوش مصنوعی سر و کار داشته‌اید. اگر در یوتیوب یا آپارات ویدیوهایی به شما پیشنهاد می‌شود که قبلاً دوست داشتید، این هم حاصل کار الگوریتم‌های هوش مصنوعی است.

هوش مصنوعی در زندگی روزمره کودکان و نوجوانان

کودکان و نوجوانان امروز، نسل دیجیتال‌اند. آن‌ها با گوشی، تبلت، بازی‌های کامپیوتری و اینترنت بزرگ می‌شوند. در بسیاری از این ابزارها، هوش مصنوعی پنهان شده است: از بازی‌های ویدیویی که رفتار حریفان را بر اساس عملکرد بازیکن تغییر می‌دهند تا برنامه‌های آموزش زبان یا طراحی که با کمک AI توصیه‌های شخصی‌سازی شده می‌دهند.

در فضای آموزشی نیز هوش مصنوعی نقش پررنگی یافته است. پلتفرم‌های هوشمند آموزشی با تحلیل نقاط قوت و ضعف دانش‌آموزان، مسیر یادگیری را شخصی‌سازی می‌کنند. در برخی کشورها، حتی معلم‌های هوش مصنوعی طراحی شده‌اند که به کودکان در حل تمرین‌ها کمک می‌کنند.

چرا شناخت هوش مصنوعی برای کودکان و نوجوانان ضروری است؟

شناخت هوش مصنوعی برای کودکان تنها یک مزیت نیست، بلکه یک ضرورت است. اولاً، در آینده‌ای نه‌چندان دور، بیشتر مشاغل یا از هوش مصنوعی استفاده خواهند کرد یا با آن تعامل خواهند داشت. اگر نسل آینده ایران، سواد هوش مصنوعی نداشته باشد، از رقابت جهانی عقب خواهد ماند.

ثانیاً، آشنایی با AI تنها به یادگیری یک فناوری محدود نمی‌شود؛ بلکه به تقویت تفکر منطقی، خلاقیت، توانایی حل مسئله و درک اخلاقی کودکان کمک می‌کند. کودکی که درک می‌کند یک ربات چگونه تصمیم می‌گیرد، بهتر می‌تواند درباره تأثیرات مثبت و منفی فناوری در زندگی نظر بدهد.

ثالثاً، یادگیری AI به بچه‌ها کمک می‌کند مصرف‌کننده صرف نباشند، بلکه تولیدکننده و تحلیل‌گر شوند. آن‌ها می‌توانند الگوریتم‌ها را بفهمند، تشخیص دهند که چرا یک ویدیو به آن‌ها پیشنهاد شده یا چگونه می‌توانند داده‌های شخصی‌شان را محافظت کنند.

چگونه این آموزش را آغاز کنیم؟

برای آشنا کردن کودکان و نوجوانان با هوش مصنوعی، نیازی نیست آموزش‌های پیچیده برنامه‌نویسی شروع شود. آموزش باید از زبان ساده و ابزارهای جذاب شروع شود. بازی‌های آموزشی، کتاب‌های تصویری، انیمیشن‌ها و دوره‌های آنلاین مخصوص رده سنی کودک و نوجوان می‌توانند ابزارهایی مؤثر باشند.

امروزه برخی پلتفرم‌های فارسی‌زبان نیز به تولید محتوای هوش مصنوعی برای سنین پایین پرداخته‌اند. در کنار آن، نقش والدین و معلمان بسیار کلیدی است. اگر بزرگ‌ترها خودشان سواد هوش مصنوعی داشته باشند و به اهمیت آن آگاه باشند، بهتر می‌توانند کودکان را همراهی کنند.

هوش مصنوعی، فرصتی برای پرورش نسل خلاق و آگاه

آینده در دست نسلی خواهد بود که بتواند با فناوری هم‌زیستی مسئولانه داشته باشد. آموزش هوش مصنوعی به کودکان و نوجوانان فرصتی است برای پرورش انسان‌هایی کنجکاو، هوشمند، اخلاق‌مدار و آماده برای جهان آینده. اگر از امروز برای این آموزش‌ها برنامه‌ریزی نکنیم، فردا نه‌تنها مصرف‌کننده‌ محض خواهیم بود، بلکه از درک تأثیرات این فناوری بر جامعه و فرهنگ‌مان هم باز خواهیم ماند.