ضرورت شكل گیری اراده منطقه ای برای حفظ محیط زیست خلیج فارس
نشست مشورتی نقش نهادهای همكاری در حفاظت از محیط زیست خلیج فارس و دریای عمان با حضور معصومه ابتكار معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، نمایندگان وزارتخانه های نیرو، نفت، جهاد كشاورزی، سازمان بنادر و دریانوردی، راپمی، مدیران كل حفاظت محیط زیست استان های ساحلی جنوبی، معاون و مدیران محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی محیط زیست (پام)، معصومه ابتكار در نشست مشورتی نقش نهادهای همكاری درحفاظت از محیط زیست خلیج فارس و دریای عمان با اشاره به میزان تاثیرپذیری محیط زیست خلیج فارس از فعالیت دستگاه های مختلف، گفت: از همین رو نقش و مسئولیت دستگاه های مختلف، همچنین میزان همگرایی آنها در انجام فعالیت های حفاظتی از محیط زیست این منطقه بسیار اهمیت دارد.
وی ضمن یادآوری سیاست های كلی نظام ابلاغی مقام معظم رهبری، برنامه ششم توسعه، بند 14 اهداف توسعه پایدار جهانی، سند توافق كشورها برای مقابله تغییرات اقلیم، خاطر نشان كرد: در تمام این اسناد مهم، محیط زیست دریایی و ضرورت حفاظت از آن به عنوان یك اصل مورد تاكید و توجه قرار گرفته است.
** اقتصاد آبی از جمله محورهای مهم اقتصاد سبز است
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: یكی از محورهای مهم اقتصاد سبز، اقتصاد آبی است و از این رو تطبیق فعالیت های توسعه ای با اصول حفاظت از محیط زیست دریایی و قرار دادن توسعه در مسیر توسعه پایدار از اهمیت بسیاری برخوردار است.
وی با اشاره به گزارش های ارائه شده توسط دستگاه های مختلف، گفت: همچنان اقدامات، ماموریتها،برنامه های اجرایی بسیاری است كه باید با بهره گیری از همگرایی بین دستگاهی در نقشه راه مشتركی تعریف، مورد پیگیری و اقدام قرار گیرد.
** ضرورت تبادل و یكسان سازی اطلاعات برای حفظ محیط زیست خلیج فارس
ابتكار، تبادل و یكسان سازی اطلاعات میان دستگاه های مرتبط و مسئول را یكی از مهم ترین ضروریات حفظ محیط زیست در منطقه خلیج فارس و دریای عمان دانست و ادامه داد: سازمان منطقه ای راپمی نیز اقدامات مناسبی در این حوزه داشته است و می توان از گزارش وضعیتSOE ارائه شده به منظور یكسان سازی اطلاعات بهره گرفت.
وی ابراز امیدواری كرد: با تعریف ساز و كاری تخصصی و علمی بتوانیم شاهد تاثیرگذاری بیشتر دستگاه های مرتبط در حفاظت از محیط زیست دریایی كشور باشیم.
معاون رئیس جمهوری اظهار كرد: خلیج فارس و دریای عمان میراث مشترك همه ساكنان خلیج فارس و نسل كنونی و آتی است و از این رو ضروری است كشورهای این حوزه فارغ از اختلافات سیاسی با توافق بر سر مشتركاتی همچون مشتركات اقتصادی، محیط زیستی، مذهبی در حفظ اكوسیستم خلیج فارس تشریك مساعی داشته باشند.
** ضرورت شكل گیری اراده منطقه ای برای حفظ محیط زیست خلیج فارس
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تاكید كرد: برای پیشبرد این اهداف، راپمی باید راهبردی منطقه ای تعریف كند تا به دلیل منازعات سیاسی منطقه به راپمی و اهداف مهم آن آسیبی نرسد.
به گفته وی، شكل گیری اراده منطقه ای برای حفظ محیط زیست خلیج فارس منجر به تامین منافع عمومی منطقه و جلوگیری از افزایش تهدیدهای ناشی از تخریب و آسیب محیط زیست خلیج فارس خواهد شد.
** بیشترین سهم سواحل در منطقه راپمی متعلق به ایران است
ابتكار با یادآوری این موضوع كه ایران بیشترین سواحل در منطقه راپمی ( سازمان منطقه ای حفاظت از محیط زیست دریایی ) را دارد، افزود: با در نظر گرفتن جمعیت ساكن در استان های ساحلی جنوبی ایران كه حدود هشت میلیون نفر است، ایران بیشترین میزان تاثیرپذیری از اثرات محیط زیست خلیج فارس و دریای عمان را دارد.
معاون رئیس جمهور افزود: بنابراین انتظار داریم بتوانیم در سازمان منطقه ای نقش بیشتر و موثرتری داشته باشیم و البته سازمان منطقه ای نیز بتواند فارغ از اختلافات سیاسی كه متاسفانه در حال حاضر گریبانگیر برخی كشورهای منطقه شده است، نسبت به این مسئله و ایجاد راهكار مشترك برای حل مسائل محیط زیستی و حفظ محیط زیست منطقه اقدام كند.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ضمن تاكید بر ضرورت بهره گیری از فرصت های موجود، تصریح كرد: مراكز تحقیقاتی و دانشگاهی، همچنین دستگاه های مختلف مرتبط جمهوری اسلامی ایران ظرفیت حضور موثر در مباحث محیط زیست دریایی منطقه ای را دارند و پیش از این نیز ایران با برخورداری از همین جایگاه علمی و تخصصی توانسته در محیط زیست دریایی منطقه تاثیری مهم بر جای بگذارد.
** 33درصد از كل میزان نشت عظیم نفتی در محدوده دریایی راپمی رخ داده است
در ادامه، حسن محمدی هماهنگ كننده سازمان منطقه ای حفاظت از محیط زیست دریایی(راپمی) با مروری بر كنوانسیون های منطقه ای و نحوه شكل گیری آن ها، گفت: كنوانسیون منطقه ای كویت همراه با طرح عملیاتی شامل 17 برنامه وسیع در سال 1978 به تصویب كشورهای منطقه رسید و سال بعد از آن، یعنی در 1979 سازمان منطقه ای حفاظت از محیط زیست دریایی (راپمی) تشكیل شد.
به گفته وی، سه جنگ عظیم منطقه خاورمیانه، تهاجم بر محیط زیست بوده است و در دنیا بی سابقه است. زیرا در هیچ جنگی، به چاه و تانكر نفت حمله نمی شود.
وی اشاره ای به چالش های محیط زیستی كشف، استخراج و انتقال نفت در محدوده دریایی راپمی داشت و اظهار كرد: یكی از كنوانسیون های بسیار مهم برای حفظ محیط زیست محدوده دریایی راپمی، كنوانسیون آب توازن است كه البته الزام كشورها به رعایت آن، ضروری است.
محمدی ضمن انتقاد از وضعیت محیط زیستی سواحل این منطقه و چالش های ایجاد شده به واسطه تغییرات انسان ساخت از جمله استحصال سواحل، خشك كردن دریا و زهكشی های مخرب برای محیط زیست منطقه، خاطرنشان كرد: به دلیل اهمیت سواحل و محدوده خشكی، پروتكل منابع مستقر در خشكی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
هماهنگ كننده سازمان منطقه ای حفاظت از محیط زیست دریایی ادامه داد: یكی دیگر از آسیب های مهم و رو به گسترش در منطقه دریایی راپمی، استفاده روزافزون كشورها از آب شیرین كن ها است.
وی، كشند قرمز، ورود فاضلاب تصفیه نشده، ورود باقیمانده سم و كود شیمیایی، را از دیگر آسیب های محیط زیستی منطقه دریایی راپمی دانست و افزود: IPCC پیش بینی كرده كه در سال 2050، افزایش حرارتی بسیار زیاد، زندگی در منطقه خلیج فارس را غیرممكن می كند و این هشدارها و پیش بینی ها باید مورد توجه برنامه ریزان و موثران بر محیط زیست منطقه قرار گیرد.
** انجام 93 درصد از صادرات و ورادات كشور از 30 درصد مرزهای دریایی
پروین فرشچی معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست نیز با اشاره به اهمیت دریا در توسعه كشور، گفت: به طور نمونه 93 درصد از صادرات و ورادات كشور از 30 درصد مرزهای دریایی انجام می شود.
وی افزود: ایران به واسطه قرار گرفتن در كانون ذخیره گاه اصلی انرژی جهان و منطقه ژئوپلتیك خاورمیانه و خلیج فارس و برخورداری از منابع عظیم نفت و گاز و صنایع وابسته، همچنین دارابودن سه دریای متفاوت خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر و برخورداری بیش ا ز 5800 كیلومتر ساحل دریایی، محدوده فعالیت بزرگترین مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی كشور در سواحل جنوب از ظرفیت بسیار مناسبی برای توسعه پایدار دریایی برخوردار است اما سهم تولید دریایی از كل تولید یك درصد و سهم اشتغال فعالیت های دریایی كمتر از یك درصد است.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست همچنین با بیان اینكه از 88 جزیره موجود در خلیج فارس حدود 55 جزیره آن (62.5 درصد) متعلق به ایران است، اظهار كرد: فرصت های دریایی بسیاری در كشور وجود دارد كه می تواند در دستیابی به اهداف توسعه پایدار و اقتصاد سبز مورد توجه جدی قرار گیرد اما مورد غفلت یا خسران قرار دارد.
وی با اشاره به برخی از چالش های محیط زیست خلیج فارس و دریای عمان، گفت: صید بی رویه و كاهش شدید ذخایر آبزیان ، ورود گونه های مهاجم غیر بومی بعلت تكثیر و پرورش آبزیان غیر بومی و تخلیه آب توازن، تخریب سواحل و جزایر و نابودی زیستگاه های حساس، قاچاق گونه های در معرض خطر انقراض، بهره برداری بیش از توان زیستی مناطق ساحلی- دریایی، ورود انواع پسماندها بخصوص پسماندهای پلاستیكی به دریا برخی از این چالش ها هستند.
به گفته فرشچی، آلودگی آب ها ناشی از تخلیه قاچاق سوخت، تغییرات شدید اقلیمی و نوسانات سطح آب دریا، افزایش ریزگردها، تكمیل نبودن شبكه پساب شهری در شهر های ساحلی و ورود پساب ها به دریا، آلودگی نفتی با منشا دریا، سوانح دریایی، كشتی ها و تانكرهای حامل نفت و فرآورده های نفتی از دیگر چالش های محیط زیستی این منطقه مهم دریایی است.
در ادامه جلسه نمایندگان وزارتخانه های نفت،نیرو، كشور، جهاد كشاورزی و همچنین سازمان بنادر و دریانوردی گزارشی از اقدامات صورت گرفته برای حفظ محیط زیست منطقه خلیج فارس و دریای عمان و برنامه های آتی خود در این زمینه ارائه دادند.
