بارورسازی ابرها، نقابی بر اشتباهات مدیریتی
بارورسازی ابرها چیست؟
بارور کردن ابرها درواقع اصطلاحی است به این معنا که ابرهایی که در شرایط طبیعی، توانایی تشکیل هستههای اولیه قطرات باران یا برف یا هر نوعی از بارش را ندارند، توسط طیف گستردهای از مواد مانند یخ خشک، یدید نقره یا ذرات فلزی دیگر و حتی در مواردی ذرات دوده بارور شوند. این مواد که با استفاده از موشک یا هواپیما روی ابرها پاشیده میشوند، به شکلگیری هستههای اولیه بارشی کمک میکنند.
ابرهایی که مورد چنین اقدامی واقع میشوند، به دلایلی فاقد پتانسیل بارشاند. کم بودن محتوای آب در ابر، ارتفاع ابر و دمای محیط ازجمله این دلایل هستند.
سابقه عمل بارورسازی ابرها نیز قدیمی است و مطابق معمول که هر اقدامی که به نوعی به دستکاری طبیعت مربوط میشود به کشور آمریکا برمیگردد، این عمل نیز در دهه 50 میلادی برای اولین بار در این کشور به اجرا درآمد، اما در سالهای بعد در مناطق دیگر جهان هم انجام شد.
آیا سپاه توان علمی بارورسازی ابرها را دارد؟
این نکته که روش اجرای عمل بارورسازی ابرها درکجا، چگونه و به چه حجمی از مواد باید عملیاتی شود، باتوجه به رژیم ابرهای منطقه، رژیم دمایی منطقه، رژیم باد منطقه و فاکتورهای اقلیمی دیگری از این دست، احتیاج به محاسبات دقیقی دارد.
بنابراین اساساً طرح این سؤال که آیا سپاه توان علمی اجرای چنین اقدامی را دارد یا خیر، شاید چندان درست نباشد، چراکه قاعدتاً محاسبات دقیق و علمی مربوط به عمل بارورسازی ابرها در حوزه تخصصی هواشناسان و کارشناسان نظامهای هیدرولوژیک و آبشناسی و جو زمین است و بعد از این مرحله است که از توان پروازی نیروی هوافضای سپاه برای عملیاتی کردن این پروژه بهرهگیری خواهد شد. اما اگر توان تخصصی علمی و محاسباتی این پروژه نیز در اختیار سپاه قرار داشته باشد، بر ما معلوم نیست چراکه هیچ مصاحبه و گزارش مستدلی مبنی بر این موضوع هنوز منتشر نشده است.
بر اساس گفتههای معاون وزیر نیرو نیز، از آنجایی که هواپیماهایی که برای اجرایی کردن این کار مورد استفاده قرار میگرفتهاند، مستعمل و ناکارآمد هستند، طی مذاکرات انجامگرفته با سپاه قرار است که سیستم اجرایی هوایی این پروژه نوسازی شوند.
نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز در همین راستا اعلام کرده است که همه امکانات خود را متعلق به ملت ایران میداند و با بسیج امکانات به دولت محترم برای خدمترسانی بهتر به مردم آماده است.
آیا بارورسازی ابرها مشکلگشا خواد بود؟
اما نکته مهم در طرح این پروژه، این سؤال اساسی است که آیا این اقدام مشکلی را در عمل حل خواهد کرد یا خیر؟ بر اساس تجربیات جهانی میتوان با قاطعیت پاسخ این سؤال را عنوان کرد: تاکنون در هیچ کجای جهان، بارورسازی ابرها در مقیاس کلان نتوانسته گرهی از مشکلات و بحرانهای جدی و اساسی آب را باز نکرده است، چراکه اجرای این پروژه در مقیاس کلان بهقدری هزینهبر است که بهخوبی قابلیت اجرایی و بهرهوری ندارد.
بحران آب در ایران نشأتگرفته از مدیریت اشتباه آب است و جز جبران اشتباهات مدیریتی و اصلاح الگوی مصرف آب، راهحل جایگزینی برای حل معضل آب در کشور وجود ندارد و همه راهکارهای پیشنهادی دیگر تنها به «بازیهای رسانهای» میماند.
اگر حتی فرض کنیم که بارورسازی ابرها در مقیاس کلان قابل اجرا خواهد بود، درواقع ابری که قرار بوده رطوبتش را در جای دیگری تخلیه کند، اینجا تخلیم میکند و به این ترتیب آب یک نظام هیدرولوژیک دیگر در نزدیکی کشور ما قبضه میشود. اشتباهی که در مورد تلقی ما از بحران آب و مرزهای سیاسی کشور نیز وجود دارد. با بستن مسیر رودی که از کشور خارج میشود و آنطرف مرز تالابی را سیراب میکند، به خشک شدن آن تالاب دامن میزنیم به صرف آنکه خارج از مرزهای کشور ما قرار دارد و با خشک شدن تالاب و وزش باد، گرد و خاک ناشی از آن را برای کشور خودمان به ارمغان میآوریم.
به همین منوال اگر بر فرض محال بارورسازی ابرها در سطح کلان در کشور ما به اجرا درآید، معضلی در نزدیکی ما ایجاد میشود که تبعات آن پشت مرزهای کشور باقی نمیماند و دامان خودمان را نیز خواهد گرفت.
بنابراین پروژه بارورسازی ابرها به عنوان راهحل بحران آب کشور در عمل مردود است و اصلاح رویکردهای نادرست مدیریتی فعلی تنها راه مطمئن و کاربردی حل معضل آب کشور است که به دور از هیاهوی ژورنالیستی میتواند در عمل کارآ و مفید واقع شود.
No tags for this post.