گام نخست سلامت، خودمراقبتی است

دکتر مژگان شریفان، عضو هیات علمی پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی در این خصوص به سیناپرس گفت: اهمیت و ضرورت خود مراقبتی در تحقیقات و پویش های زیادی به اثبات رسیده است. اکنون مزایای خود مراقبتی بر کسی پوشیده نیست اما دارای معایبی نیز است.

این متخصص پزشکی اجتماعی و پیشگیری افزود: زمانی که اطلاع رسانی کافی درباره خود مراقبتی نداشته باشیم، این سوء برداشت ایجاد می شود که خود مراقبتی جایگزین خدمات تخصصی و مراجعه به پزشک است در حالی که خود مراقبتی مکمل آن است.

وی اظهارداشت: اگر افراد صرفا برای رویکردهای پیشگیرانه و درمانی به پزشک مراجعه کنند اما این فعالیت های خود مراقبتی را بعد از ملاقات پزشک و دستورات او ادامه ندهند یا قبلا از آن اقدامات پیشگیرانه انجام نداده باشند، در آن زمان مراقبت های تخصصی به بار نمی نشیند یا حداقل کارایی را خواهد داشت.

وی بیان کرد: در مقابل اگر افراد در کنار مراقبت های تخصصی، خود مراقبتی داشته باشند، در سطوح مختلف از ایجاد بیماری ها پیشگیری می شود.

شریفان ادامه داد: در سطح اول با شناسایی عوامل پر خطر از وقوع و بروز بیماری ها پیشگیری می شود. در سطح دوم، می توان بیماری را که هنوز علایم آشکاری پیدا نکرده و پنهان است را با غربالگری علایم و انجام آزمایش های متعدد تشخیص داد و با انجام درمان های به هنگام از ابتلای بیماری های عارضه دار پیشگیری کرد.

این عضو هیات علمی پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی خاطر نشان کرد: در سطح سوم نیز می توان با انجام درمان های زود هنگام و خود مراقبتی بیمار و همچنین انجام اقدامات بازتوانی از ایجاد عوارض معلولیت پیشگیری کرد. در هر کدام از این سطوح، انجام فعالیت های خود مراقبتی متناسب با فرد و بیماری اش پیشنهاد می شود. فعالیت هایی که بسیار اثربخش است.

وی تصریح کرد: فردی که دارای عوامل پر خطر  فشار خون است( فردی که بی تحرک است یا سابقه خانوادگی دارد) می تواند با شناسایی عوامل پر خطر (مانند تغذیه نامناسب و ناسالم و بی تحرکی) و خود مراقبتی( ورزش منظم هفتگی یا تغذیه سالم) از ابتلا به فشار خون بالا پیشگیری کند.

وی ادامه داد: فردی هم که مبتلا به فشار خون است اما نسبت به آن بی اطلاع بوده، می تواند با مراجعه زود هنگام به پزشک، متوجه این موضوع شود و در مرحله ای که هنوز بیماری علامت دار و عارضه دار نشده است با کنترل فشار خون و درمان به موقع و تغییر سبک زندگی و تغذیه ای، بیماری خود را کنترل کند.

وی افزود: در مرحله سوم پیشگیری هم، فرد با شناسایی علامت ها مانند سر درد های شدید متوجه بیماری خود می شود. او می تواند با انجام فعالیت های پیشگیرانه و اقدامات خود مراقبتی مانند درمان به موقع و تغییر سبک زندگی از ابتلا به سکته مغزی و قلبی( یکی از عارضه های فشارخون بالا ) پیشگیری کند.

شریفان به عوارض مصرف سرخود قرص ها اشاره کرد و گفت: سیستم نظام خود مراقبتی برای اطلاع رسانی بیشتر مردم نسبت به شناسایی علایم هشدار دهنده نیازمند بسته های آموزشی و دستورالعمل های لازم است. مثلا فرد هنگام ابتلا به سر دردهای شدید و ناگهانی، نیازمند آن است تا نسبت به علایم هشدار دهنده آگاهی داشته باشد. اگر چنانچه او تاکنون چنین دردی را تجربه نکرده است باید سریع به نزد پزشک متخصص مراجعه کند.

وی اظهارداشت: اگر او هنگام ابتلا به سردرد، سرخود استامینوفن یا هر مسکن دیگری را مصرف کند، زمان طلایی( زمان رسیدن به بیمارستان) و درمان خونریزی زیر عنکبوتیه که می تواند خیلی کشنده باشد را از دست می دهد بنابراین انجام این اقدامات به ظاهر خود مراقبتی و توجه نکردن به علایم هشدار دهنده باعث ایجاد عوارض جبران ناپذیر در فرد می شود. از اینرو خود مراقبتی جایگزین مراقبت های تخصصی نیست بلکه مکمل آن است و می تواند کارایی برای فرد داشته باشد.

گزارش: فرزانه صدقی

No tags for this post.